Алыһардаах Аана. Коллектив авторов
аһыы сылдьаллара көстөр. Киһи баар быһыыта биллибэт, күөх торҕону тарпыт курдук тыа көстөр, өрүс ыраах быһыылаах, көстүбэт…»
Аты иҥэһэ тэбэринэн күөх оту кэстэрэн, толоон ортотугар соҕотоҕун үүнэн турар халлаан диэки харбаспыт, буор оһох курдук суон, сүрдээх улахан сүдү маска тиийбитигэр көрбүттэрэ: арааһынай симэҕи, таҥас кырадаһынын, ох арааһын, ат иҥэһэтин, үүнүн ууран аан дойду иччитигэр бэлэх биэрэр мастара эбит. Ол маска кэлэн аттарын баайталаан, ыҥыырдарын устан, ырдыыларын түһэрэн, Туоҕа Боотур: «Оҕолоор, уотта оттуҥ, кэлиэхпит диэбит сирбитигэр кэллибит»,–диэн дьаһайбыт уонна куйаҕын устан, баараҕай мас төргүү мутугар тахсан, Куордьаан Хоһууну кытта киирбит аартыктарын таһыгар турар ачаахтаах тииккэ куорсуннаах элиэ кутуруга оҕунан дьуолка оҕустахпыт диэн иккиэн ыппыттар. Ол охторо икки салаалаах тииккэ кэккэлэһэ быһаҕастарыгар диэри батары түһэн туралларын кырдьаҕастар көрөллөрө үһү. Ол киэһэ кэлтэгэй отуу туттан хоммуттар, ойууннарын кыырдаран алгыс алҕаппыттар. Ойууннара салама баайбыт ытык мас төрдүгэр уот отуннаран, сиэллээх хамыйаҕынан буор көһүйэҕэ ууллубут арыыны баһан, уокка кута-кута алгыс алҕаабыт:
Аан дойду иччитэ
Аан Алахчын хотун,
От-мас иччилэрэ,
Ойуу-дьарҕаа уолаттаргын
Уҥа өттүгэр сэтиилэнэн,
Дьарҕаа-бичик кыргыттаргын
Хаҥас өттүгэр ханыыланан,
Үөрэн-көтөн мичилийэн
Истэн туруоххун
Төһө-хачча буолуоҕай,
Хаалдьыктаах бэйэбит
Хаҥкыйан туран,
Сүһүөхтээх бэйэбит
Сүгүрүйэн туран,
Көрдөһөн эрэбит.
Эн бэйэлээҕи
Аат ааттаан,
Айах тутан,
Аҕам ынах
Ахтаах арыытынан
Аһатан эрэбит.
Сиэл баайан,
Дэбдиргэ ыйаан,
Бэлэх-туһах биэрэн эрэбит.
Үөрүнньэҥҥинэн үс дойдуга
Үгүстүк сураҕырбытыҥ –
Үөрэн көрүөххүн
Төһө-хачча буолуой?
Иэримэ дьиэни иччилээри,
Алтан сэргэни анньаары,
Тойон сэргэни туруораары,
Дойду оҥостоору
Тулаайахтарыҥ кэллибит,
Туохтар кэллилэр диэн
Туората көрөр буолаайаҕын,
Дьоллоох хонноххор хорҕотон,
Бүтэй бүккэр бүктэрэн,
Түүлээх түһэххэр төкүнүтэн
Иэримэ дьиэни иччилэтэн,
Иитэр сүөһүнү күрүөлэтэн,
Улууһу ууһатан,
Кэнчээрини кэҥэтэн,
Түүлээх төлкөбүтүн
Төрүттээн көр диэн
Үҥэн-сүктэн эрэбит,
– диэн сиэллээх хамыйаҕынан түөрэх кээспитэ олоро түспүтэ, бары үөрэн: «Уруй! Уруй!»–диэн ыһыытаспыттара, онтон салгыы ойууннара кыыран: «Иэйэхсит уонна Ынахсыт быһаҕастарыгар диэри быган, иһэгэйи ыһыахтыы турар бэрт дьоллоох дойду эбит», – диэн көрүүлэммит.
Сарсыҥҥы күнүгэр туран сүбэлэспиттэр, бу дойдуга