Ogniem i mieczem. Henryk Sienkiewicz

Ogniem i mieczem - Henryk  Sienkiewicz


Скачать книгу
srodkowej Ukrainie, polozone nad Tasmina, doplywem srodkowego Dniepru, jedna z najdalej wysunietych twierdz Rzeczypospolitej.

1061

semen (daw.) — Kozak na czyjejs sluzbie, zolnierz.

1062

regestrowi perejaslawscy — oddzial kozacki na sluzbie Rzeczypospolitej, stacjonujacy w Perejaslawiu; Perejaslaw — miasto na srodkowej Ukrainie, niedaleko Kijowa, w XVII w. osrodek kozacki; w 1630 oblegane bez skutku przez polskiego hetmana Koniecpolskiego, w 1649 miejsce rokowan Polakow z Chmielnickim.

1063

Kudak (nazwa z tur.) — twierdza nad brzegiem Dniepru, zbudowana w 1635 r. z inicjatywy hetmana Stanislawa Koniecpolskiego, nazywana „kluczem do Zaporoza”, dzis w granicach miasta Dniepropietrowska.

1064

wilcy — dzis popr. forma M. lm: wilki.

1065

Chortyca — najwieksza wyspa na Dnieprze, na wysokosci dzisiejszego miasta Zaporoza, w XVII w. na Chortycy znajdowal sie osrodek Kozakow rejestrowych.

1066

kantarzej — urzednik wojskowy na Zaporozu, czuwajacy nad miarami i wagami w kramach na Kramnym Bazarze w Siczy.

1067

telega — duzy woz.

1068

z woza — dzis popr. forma D. lp: z wozu.

1069

Lubnie — miasto na Poltawszczyznie, na sr.-wsch. Ukrainie, rezydencja ksiazat Wisniowieckich.

1070

glewia — sredniowieczna bron drzewcowa, szeroki noz osadzony na dlugim drzewcu.

1071

detyna (ukr.) — dziecko.

1072

esaul — oficer kozacki.

1073

szczo z toboju (ukr.) — co z toba, co ci jest.

1074

Kudak (nazwa z tur.) — twierdza nad brzegiem Dniepru, zbudowana w 1635 r. z inicjatywy hetmana Stanislawa Koniecpolskiego, nazywana „kluczem do Zaporoza”, dzis w granicach miasta Dniepropietrowska.

1075

Ne znaju. Bytwa, kaze, bude, ale ne znaju (ukr.) — Nie wiem. Bitwa, zdaje sie, bedzie, ale nie wiem.

1076

Kudak (nazwa z tur.) — twierdza nad brzegiem Dniepru, zbudowana w 1635 r. z inicjatywy hetmana Stanislawa Koniecpolskiego, nazywana „kluczem do Zaporoza”, dzis w granicach miasta Dniepropietrowska.

1077

bajdak (ukr.) — duza rzeczna lodz zaglowo-wioslowa.

1078

Potocki, Mikolaj, zwany Niedzwiedzia Lapa, herbu Pilawa (ok. 1593–1651) — hetman wielki koronny w latach 1646–1651), kasztelan krakowski.

1079

semen (daw.) — Kozak na czyjejs sluzbie, zolnierz.

1080

klient (daw., z lac.) — szlachcic, sluzacy magnatowi i popierajacy go na sejmikach.

1081

Bil nam czolom i prosyl, szczob jeho podaryty, a my pomniawszy jeho uslugi, dajem (z ukr.) — bil nam czolem i prosil, zeby go obradowac, a my, wspomniawszy jego uslugi, dajemy.

1082

Rzplitej — Rzeczpospolitej; skrot stosowany w XVII w. wylacznie w pismie.

1083

chudopacholek (daw.) — ubogi szlachcic bez ziemi, sluzacy innym.

1084

senatory — dzis popr. forma N. lm: senatorami.

1085

zasieda — dzis popr. forma 3 os. lm cz.przysz.: zasiada.

1086

Potocki, Stefan (ok. 1624-1648) — syn hetmana wielkiego Mikolaja Potockiego, starosta nizynski, zmarl w niewoli po bitwie pod Zoltymi Wodami.

1087

dragonia — wojsko, walczace pieszo, a poruszajace sie konno.

1088

Kudak (nazwa z tur.) — twierdza nad brzegiem Dniepru, zbudowana w 1635 r. z inicjatywy hetmana Stanislawa Koniecpolskiego, nazywana „kluczem do Zaporoza”, dzis w granicach miasta Dniepropietrowska.

1089

oczeret (ukr.) — trzcina; szuwary.

1090

Kudak (nazwa z tur.) — twierdza nad brzegiem Dniepru, zbudowana w 1635 r. z inicjatywy hetmana Stanislawa Koniecpolskiego, nazywana „kluczem do Zaporoza”, dzis w granicach miasta Dniepropietrowska.

1091

watazka — przywodca oddzialu wolnych Kozakow lub herszt bandy rozbojnikow.

1092

poroh (ukr.: prog) — naturalna zapora skalna na rzece, uniemozliwiajaca swobodna zegluge; kraina ponizej porohow Dniepru nazywala sie Nizem albo Zaporozem i byla zamieszkana przez spolecznosc Kozakow zaporoskich.

1093

Nalewajko, Semen (zm. w 1597) — ataman kozacki (znany rowniez pod imieniem Seweryn), przywodca powstania przeciwko Rzeczypospolitej 1595–1596, pokonany przez hetmana Stanislawa Zolkiewskiego i sciety.

1094

bitwa pod Solonica (1596) — bitwa, w ktorej hetman Zolkiewski pokonal kozackich powstancow Semena Nalewajki, a jego samego wzial do niewoli; zwana tez bitwa pod Lubniami a. bitwa pod Ostrym Kamieniem.

1095

ergo (lac.) — wiec.

1096

bulawa (z tur.) — symbol wladzy wojskowej; dosl. rodzaj broni, mala maczuga, czesto ozdobna.

1097

oczeret (ukr.) — trzcina; szuwary.

1098

bunczuk — symbol wladzy wojskowej, drzewce, ozdobione konskim wlosiem.

1099

piescie — dzis popr. forma B. lm: piesci.

1100

homo novus (lac.) — czlowiek nowy.

1101

bajdak (ukr.) — duza rzeczna lodz zaglowo-wioslowa.

1102

Kudak (nazwa z tur.) — twierdza nad brzegiem Dniepru, zbudowana w 1635 r. z inicjatywy hetmana Stanislawa Koniecpolskiego, nazywana „kluczem do Zaporoza”, dzis w granicach miasta Dniepropietrowska.

1103

wysiedziemy — dzis popr. forma 2 os. lm cz.przysz.: wysiadziemy.

1104

Gut, sehr gut (niem.) — dobrze, bardzo dobrze.

1105

ogniow — dzis popr. forma D. lm: ogni.

1106

oczeret (ukr.) — trzcina; szuwary.

1107

bunczuk — symbol wladzy wojskowej, drzewce, ozdobione konskim wlosiem.

1108

bajdak (ukr.) — duza rzeczna lodz zaglowo-wioslowa.

1109

Kudak (nazwa z tur.) — twierdza nad brzegiem Dniepru, zbudowana w 1635 r. z inicjatywy hetmana Stanislawa Koniecpolskiego, nazywana „kluczem do Zaporoza”, dzis w granicach miasta Dniepropietrowska.

1110

bajdak (ukr.) — duza rzeczna lodz zaglowo-wioslowa.

1111

Na pohybel Lachom (daw. ukr.) — smierc Polakom.

1112

molojec (ukr.)


Скачать книгу