Ogniem i mieczem. Henryk Sienkiewicz

Ogniem i mieczem - Henryk  Sienkiewicz


Скачать книгу
Pryluki) — miasto w pln.-wsch. czesci Ukrainy, ok. 80 km na pln. od Lubniow.

954

Hadziacz — miasto w pln.-wsch. czesci Ukrainy, ok. 80 km na pln. wschod od Lubniow.

955

Sicz Zaporoska — wedrowna stolica Kozakow Zaporoskich, oboz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru.

956

Czerkasy — miasto na prawym brzegu srodkowego Dniepru, polozone ok. 200 km na pld. wschod od Kijowa.

957

deputacja — przedstawiciele spolecznosci kozackiej.

958

samopal — prymitywna bron palna, uzywana przez Kozakow w XVI i XVII w.

959

piszczel a. kij — prymitywna reczna bron palna, uzywana od XIV w.

960

Na pohybel (ukr.) — na zgube, na smierc.

961

Ne bude sobaka miasa isty (ukr.) — nie dla psa kielbasa.

962

pysara (ukr.) — pisarza.

963

ni pisaty, ni czytaty ne umiju (ukr.) — ani pisac, ani czytac nie umiem.

964

Wolosz a. Woloszczyzna — panstwo na terenach dzisiejszej pld. Rumunii, rzadzone przez hospodara i zalezne od Imperium Osmanskiego.

965

molojec (ukr.) — mlody, dzielny mezczyzna, zuch; tu: Kozak.

966

synowiec (starop.) — bratanek.

967

kantarzej — urzednik wojskowy na Zaporozu, czuwajacy nad miarami i wagami w kramach na Kramnym Bazarze w Siczy.

968

mirgorodzkiego — miasto Myrhorod lezy na Poltawszczyznie, we wsch. czesci Ukrainy, ok. 50 km na wschod od Lubniow.

969

kurzen a. kuren — oddzial kozacki.

970

oseledec (ukr. sledz) — warkocz, ktory w walce chronil kark Kozaka.

971

Ja toho Lacha znaju — on buw u Krymu (ukr.) — znam tego Polaka, on byl na Krymie.

972

Chortyca — najwieksza wyspa na Dnieprze, na wysokosci dzisiejszego miasta Zaporoza, w XVII w. na Chortycy znajdowal sie osrodek Kozakow rejestrowych.

973

obserwowany (z lac.) — tu: zachowywany, szanowany.

974

J. O. — skrot od: jasnie oswiecony.

975

paroksyzm — nasilenie sie negatywnych uczuc w stosunku do kogos lub czegos.

976

z pogany — dzis popr. forma N. lm: z poganami.

977

Pawluk, Pawel wlasc. Michnowicz, Pawlo (zm. 1638) — przywodca antypolskiego i antyszlacheckiego powstania kozackiego (1637), pokonany przez polskie wojska pod wodza hetmana Mikolaja Potockiego i sciety; akt kapitulacji podpisal Bohdan Chmielnicki jako pisarz wojska zaporoskiego.

978

Nalewajko, Semen (zm. w 1597) — ataman kozacki (znany rowniez pod imieniem Seweryn), przywodca powstania przeciwko Rzeczypospolitej 1595–1596, pokonany przez hetmana Stanislawa Zolkiewskiego i sciety.

979

patientia (lac.) — cierpliwosc.

980

lacki (daw. z ukr.) — polski.

981

szczob z nym poihraty (ukr.) — zeby sie z nim zabawic.

982

ataman koszowy — ataman koszowy rzadzil na Zaporozu w czasie pokoju, mial tez obowiazek przygotowac Sicz do wojny; kosz — oboz kozacki.

983

Jarema (ukr.) — Jeremi.

984

molojec (ukr.) — mlody, dzielny mezczyzna, zuch; tu: Kozak.

985

Swynojady (z ukr.) — swiniozercy; Tuhaj-Bej jako dobry muzulmanin nie jadl miesa swin, ktore uwazal za nieczyste, i gardzil tymi, ktorzy je jedza.

986

Sicz Zaporoska — wedrowna stolica Kozakow Zaporoskich, oboz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru.

987

Bazawluk — wyspa na Dnieprze u ujscia rzek Bazawlyk i Czertomlyk (Czortomelik), siedziba Kozakow, w XX w. zatopiona podczas tworzenia Zalewu Kachowskiego.

988

Tomakowka — wyspa na Dnieprze, ok. 60 km na poludnie od Chortycy, w XVII w. osrodek kozacki, dzis w granicach miasta Marhanec.

989

murza — tytul przyslugujacy ksiazetom tatarskim i perskim.

990

kaze, rozserdywsia (ukr.) — mowi, ze sie rozgniewal.

991

Rozserdywsia duze (ukr.) — rozgniewal sie bardzo.

992

Ne serdysia, druze (ukr.) — nie gniewaj sie, przyjacielu.

993

lira — instrument strunowy; na Ukrainie szczegolnie popularna byla lira korbowa.

994

teorban — lutnia basowa, duzy strunowy instrument muzyczny, podobny do bandury.

995

pysmo (ukr.) — list.

996

czehryncy — z Czehryna; Czehryn a. Czehryn (ukr. Czyhyryn) — miasto na srodkowej Ukrainie, polozone nad Tasmina, doplywem srodkowego Dniepru, jedna z najdalej wysunietych twierdz Rzeczypospolitej.

997

hetman wielki — Mikolaj Potocki, zwany Niedzwiedzia Lapa, herbu Pilawa (ok. 1593–1651), kasztelan krakowski, hetman wielki koronny w latach 1646–1651).

998

Potocki, Stefan (ok. 1624-1648) — starosta nizynski, zmarl w niewoli po bitwie pod Zoltymi Wodami.

999

Sicz Zaporoska — wedrowna stolica Kozakow Zaporoskich, oboz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru.

1000

ataman koszowy — ataman koszowy rzadzil na Zaporozu w czasie pokoju, mial tez obowiazek przygotowac Sicz do wojny; kosz — oboz kozacki.

1001

ataman koszowy — ataman koszowy rzadzil na Zaporozu w czasie pokoju, mial tez obowiazek przygotowac Sicz do wojny; kosz — oboz kozacki.

1002

Bazawluk — wyspa na Dnieprze u ujscia rzek Bazawluk i Czortomlyk (Czertomelik), siedziba Kozakow, w XX w. zatopiona podczas tworzenia Zalewu Kachowskiego.

1003

Bismillach wlasc. bismillah (ar.) — w imie Boga.

1004

Sicz Zaporoska — wedrowna stolica Kozakow Zaporoskich, oboz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru.

1005

fructum (lac.) — owoc.

1006

hetman wielki — Mikolaj Potocki, zwany Niedzwiedzia Lapa, herbu Pilawa (ok. 1593–1651), kasztelan krakowski, hetman wielki koronny w latach 1646–1651).

1007

obaj hetmani — hetman wielki koronny, Mikolaj Potocki, i hetman polny koronny, Marcin Kalinowski.

1008


Скачать книгу