Krzyżacy. Henryk Sienkiewicz

Krzyżacy - Henryk  Sienkiewicz


Скачать книгу

92

Jakub z Kobylan — (zm. 1454), rycerz i dowódca, w latach 1425–1430 marszałek dworu wielkiego księcia litewskiego Witolda.

93

knykcie — stawy w palcach u rąk bądź odcinki między tymi stawami.

94

komes — dostojnik dworski bądź zarządca okręgu.

95

nieprzyjaciel z Awinionu — antypapież.

96

zgoda między królem a kniaziem Witoldem na Niemcach skrupiła — sens: skutki tej zgody spadły na Niemców.

97

siła (daw.) — wiele.

98

Świdrygiełło — (ok. 1370-1452), najmłodszy brat Jagiełły, przeciwnik unii polsko-litewskiej, często spiskujący z Krzyżakami.

99

Konrad von Jungingen — (1355–1407) wielki mistrz zakonu krzyżackiego w latach 1393–1407, zręczny polityk, umiejętnie rozgrywający konflikty między książętami litewskimi.

100

Ulrich von Jungingen — 1360–1410, wielki mistrz zakonu krzyżackiego, zginął w bitwie pod Grunwaldem. W momencie przedstawianym w książce wielkim mistrzem zakonu był jego brat, Konrad.

101

kniaź — książę.

102

żelezie — dziś popr.: żelazie.

103

nadmiar — ponad zwykłą miarę, nadmiernie.

104

praw — znaczenie: ma rację.

105

naniecić, rozniecić — rozpalić.

106

Anna Danuta — (1358–1448), córka księcia trockiego Kiejstuta i Biruty, żona księcia mazowieckiego Janusza (było to najdłużej trwające małżeństwo w dziejach dynastii).

107

czeladź — służba.

108

Kiejstutówna — córka Kiejstuta; Kiejstut — (ok. 1310–1382), książę trocki, wielki książę litewski w ostatnich latach życia, skonfliktowany z Władysławem Jagiełłą i uwięziony przez niego w Krewie, gdzie zmarł.

109

Janusz I Starszy (Warszawski) — (ok. 1346–1429), książę mazowiecki, lennik Władysława Jagiełły.

110

niedziela (daw.) — tydzień.

111

jeno (daw.) — tylko.

112

ninie (daw.) — teraz.

113

siła (daw.) — wiele.

114

księżna Anna Danuta — (1358–1448), córka księcia trockiego Kiejstuta i Biruty, żona księcia mazowieckiego Janusza (było to najdłużej trwające małżeństwo w dziejach dynastii).

115

lutnia (muz.) — dawny instrument strunowy szarpany.

116

pacholik — chłopiec.

117

rybałt — wędrowny muzyk lub śpiewak.

118

gęśle (muz.) — ludowy instrument smyczkowy, podobny do skrzypiec.

119

młódka (daw.) — młoda dziewczyna.

120

z dworzany — dziś popr.: z dworzanami.

121

przygodzić się (daw.) — przydarzyć się.

122

siestra — błąd w stylizacji, taka wymowa możliwa była na wschodzie Polski, a z tekstu wynika, że Bogdaniec leżał w Wielkopolsce.

123

Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim — (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.

124

bojarzyn a. bojar — rycerz, szlachcic ruski, wołoski lub litewski.

125

Witold Kiejstutowicz, zwany wielkim — (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.

126

gotuje (daw.) — przygotowuje.

127

ziścić się — spełnić się.

128

przeciw którym nikomu niesporo — sens: nikt nie ma ochoty na potyczkę z nimi.

129

roków — dziś popr.: lat.

130

blach — tj. zbroi.

131

Spytko z Melsztyna — (1364–1399), wojewoda krakowski, poległ w bitwie z Tatarami nad Worsklą.

132

pokrewnych — krewnych.

133

kur (daw.) — kogut.

134

jutrznia — pierwsza część katolickiej liturgii godzin (siedmiu codziennych modlitw, do których zobowiązane są osoby ze święceniami duchownymi), odmawiana o wschodzie słońca.

135

rybałt — wędrowny muzyk lub śpiewak.

136

lutnia (muz.) — dawny instrument strunowy szarpany.

137

jasełka — widowiska teatralne na temat Bożego Narodzenia, wzorowane na średniowiecznych misteriach franciszkańskich.

138

pomieszanie — zmieszanie, zakłopotanie.

139

Za Jasiem do Śląska — pieśń ludowa spotykana w Wielkopolsce, Małopolsce, na Mazowszu i na Śląsku.

140

chciwie — chętnie.

141

komes — tu raczej w znaczeniu „możny rycerz” niż jako urząd.

142

przedchorągiewny — rycerz walczący w pierwszym szeregu, przed sztandarem chorągwi (dawnej jednostki wojskowej), do której należy.

Скачать книгу