Verkaro de V. N. Devjatnin, Libro Unua. Devjatnin Vasilij N.

      Kruele ekbrilis tirana rigardo,

      Kaj jen li eldiris post kelka silento:

      «Tre bone, kun tio mi estas konsenta;

      Sed bone vi tamen memoru, bastardo,

      Ke vian amikon mi tenos sub gardo

      Ne pli, ol tri tagojn, – kaj poste li mortos,

      Al vi li per tio pardonon alportos.»

      Al sia amiko Damono alvenis

      Kaj diris: «tiran’ min aljuĝis krucumi,

      Ĉar volis mi sanktan promeson plenumi…

      Kaj mi nur tri tagojn ricevi elpenis

      Por fraton edzigi…» Kaj li ĉirkaŭprenis

      Amikon kaj petas: «Ho, restu, karulo,

      Vi por garantio ĉe malbonegulo!»

      Amiko volonte konsentis, kaj restis

      En malliberejo li por garantio,

      Kaj tuj liberigis Damonon per tio…

      Damono edziĝon de frato forfestis,

      En tria mateno tre frue sin vestis

      Kaj vojon rapidas, malfrui timante

      Kaj ĉiam pri sia amiko pensante…

      Subite tre forta ventego fariĝis,

      Kaj tondro, kaj fulmo, kaj granda pluvego;

      Pli forte, pli brue koleras ventego, —

      Kaj jen riveretoj de mont’ ekruliĝis,

      Riveron plenigis, kaj ĝi ekondiĝis…

      Damono al ponto rapidas de monto, —

      Kaj vidas, ke estas rompita jam ponto.

      Li vagas sub pluvo sur bord’ de rivero,

      Kaj tre malproksime li vidas dometon;

      Li krias, li vokas, li petas ŝipeton,

      Sed vane, – neniu ĉar kun malespero

      Ekvolos batali kun brua rivero…

      Kaj baldaŭ rivero jam aliformiĝis:

      Je maro ĝi larĝa simila fariĝis.

      Kaj jen lian koron plenigis doloro —

      Li ploras, antaŭen li manojn etendas,

      Kaj preĝon varmegan al Zeŭso li sendas:

      «Kompatu! – li petas kun granda fervoro —

      Kaj min ekrigardu kun dia favoro!

      Se al Sirakuzoj vi min ne alportos,

      Ho! mia amiko senkulpe ja mortos!»

      Sed vane kompaton de Zeŭso li petas:

      Ventego, kaj ondoj, kaj pluv’ ne ĉesiĝas,

      Sed ĉiam pli fortaj, teruraj fariĝas, —

      Kaj tempo forpasas… Damono formetas

      De si sian veston, kuraĝe sin ĵetas

      En bruan riveron kaj naĝas, tranĉante

      Per brusto nur ondon, kun mort’ batalante…

      Kaj jen li jam estas sur bordo, – elŝiris

      Sin mem li el brakoj teruraj de morto,

      Kaj multe dankem’ al favoro de sorto

      Rapidas li plu… Sed subite eliris

      El granda arbaro rabistoj. Aliris

      Al ili Damono, – kaj ili malpace

      Ĉirkaŭis lin tute, rigardas minace.

      «Ho, kion vi volas, krimuloj? – li diris —

      Ankoraŭ ne scias, friponoj, vi tion,

      Ke, krom ŝarĝa vivo, mi havas nenion, —

      Sed vivo ne estas jam mia!» Li iris

      Al ili, de unu bastonon elŝiris,

      Per ĝi li eksvingis, kaj tri formortigis,

      Aliajn – do ĉiujn facile forigis.

      Sed suno post pluvo varmege bruligis

      Migranton, kaj tute li perdis jam forton,

      Kun granda teruro atendis li morton, —

      Kaj preĝis li Zeŭson: «vi min liberigis

      El ondoj bruegaj, de mi vi forigis

      Rabistojn, – ĉu tie-ĉi devas suferi

      Mi vane kaj morti, amikon oferi?!..»

      Kaj – kio-do? – ŝajnas al li, murmuretas

      Ne tre malproksime malgranda rivero:

      Rapide sin turnas al ĝi kun espero

      Damono – kaj vidas, ke fonto fluetas.

      Al ĝi superforte li tuje vagetas,

      Soifon brulegan kun ĝoj’ kvietigas

      Kaj korpon malsanan en ĝi refreŝigas

      Jam suno varmega majeste subiras

      Kaj ombroj longegaj kuŝiĝas sur tero:

      Tre baldaŭ jam venos trankvila vespero.

      Sur vojo al urb’ du migrantoj jen iras,

      Damono – do ilin sur voj’ preteriras.

      Migrantoj parolas, Damono aŭskultas

      Kaj aŭdas: «nun lin oni jam ekzekutas!..»

      Tumulto piedojn al li flugiligas, —

      En lia animo – senfinaj teruroj…

      Kaj jen Sirakuzoj! Nur suprojn de turoj

      Malalta jam suno facile origas:

      Jam estas vespero!.. Kaj li rapidigas

      Ankoraŭ pli paŝojn, – kaj vidas – en strato

      Renkontas lin lia servant’ Filostrato.

      – Revenu, ĉar ĉio jam estas finita!

      Li diris malgaje: – en urbon ne iru,

      Mi petas vin, el Sirakuzoj foriru!

      Li estas jam al ekzekuto metita.

      Li kredis ĝis fin’, ke li estos trompita

      Neniam de sia amik’, kaj nenio

      Lin povis devigi ne kredi je tio… —

      «Ho, se jam malfrui al mi estas sorto,

      Kaj se mi ne povas de mort’ liberigi

      Amikon, mi devas min ankaŭ mortigi:

      Tirano ne diru, ke kuris de morto

      Mi nur dank’ al mia anima malforto!

      Al vi mian vivon volonte mi cedas,

      Sed sciu, ke homoj kaj amas, kaj kredas!..»

      Vespere Damon’ Sirakuzojn eniras

      Kaj vidas, ke kruco sur placo jam staras,

      Kaj oni jam tute amikon preparas,

      Por lin ekzekuti… Kun forto traŝiras

      Amason popolan Damono kaj diras:

      «Mi morton deziris de Dionisio, —

      Mi estas krimulo, li – nur garantio!»

      En granda mirego popol’ silentiĝas…

      En ĝojo amikoj tuj sin ĉirkaŭprenas,

      Kaj