Канстанцін Каліноўскі: асоба і легенда. Васіль Герасімчык
у паказаннях, якія даваў 24 красавіка 1864 года Гродзенскай следчай камісіі: “…ад першай жонкі па прозвішчу Рыбінская меў 12 дзяцей, якія ўсе памерлі”. НАРБ у г. Гродна. – Ф. 3. – Воп. 3. – Спр. 2. – Арк. 336. Аднак, згодна запісам метрычных кніг Ялоўскага касцёла і Мастаўлянскай царквы, у яго з Веранікай Рыбінскай мелася 11 дзяцей.
34
Там жа.
35
Ратч, В.Ф. Сведения о польском мятеже 1863 г. в Северо-Западной России / В.Ф. Ратч – Вильно, 1867. – Т. 1. – С. 181; Limanowski, B. Historia powstania narodu polskiego w 1863 i 1864 r. / В. Limanowski. – Lwów, 1882. – T. 2. – S. 213; Przyborowski, W. Dzieje 1863.Т. 3. / W. Przyborowski. – Kraków: W. L. Anczyc, 1902. – S. 4.
36
Гарэцкі, М.І. Гісторыя беларускай літаратуры / М.І. Гарэцкі. – 3-е выд. – Вільня, 1924. – С. 75.; Трызна, І. Кастантын Каліноўскі (гістарычны нарыс) / І. Трызна // Беларускі сьцяг. – Жнівень-верасень 1922. – № 4. – С. 11.
37
НГАБ у г. Гродна. – Ф. 1. – Воп. 20. – Спр. 679. – Арк. 120.
38
НГАБ у г. Гродна. – Ф. 92. – Воп. 1. – Спр. 258. Список жителей Гродненского уезда 1832 год. На 358 листах. – Арк. 339 адв.
39
У дарэформенны перыяд у Беларусі найбольшых поспехаў дасягнула суконная прамысловасць. Суконныя прадпрыемствы былі пастаўшчыкамі сукна для арміі, урад быў зацікаўлены ў іх развіцці, для чаго выдаваў дзяржаўныя пазыкі: Гісторыя Беларусі. Курс лекцый: у 2 ч. – Ч. 2. ХІХ—ХХ стагоддзі. – Мн., 2002. – С. 34.
40
У 30-я гады ХІХ ст. у Беларусі актыўна адкрываюцца цукровыя прадпрыемствы, галоўным чынам у Мінскай і Магілёўскай губернях. У 1833 г. цукровы завод са 150 рабочымі пачаў таксама працаваць у Карэлічах. Аднак “цукровая гарачка” працягвалася нядоўга. Невялікія цукровыя заводы Беларусі не вытрымалі канкурэнцыі буйных прадпрыемстваў Расіі.
41
З канца 1830 г. па 28 студзеня 1832 года ў сувязі з паўстаннем у Польшчы гандаль з гэтай краінай быў спынены. Кіраўнік Гродзенскай мытнай акругі атрымаў прадпісанне, “чтобы с подданными Царства Польского никакие сношения допускаемы вовсе не были, исключая впуска иностранных курьеров”. Адноўлены абмен таварамі праходзіў па іншых правілах. Пошліна на польскія шарсцяныя вырабы падымалася да 15 % ад кошту тавара (прыкладна з 3 да 40 кап. срэбра за аршын), на бронзавыя і галантарэйныя рэчы, пальчаткі, памаду – у 5 разоў, на большасць механічных вырабаў, посуд, абоі і інш. – у 3 разы, бяспошлінна прапускалася толькі сыравіна.
У 1836 г. некаторыя пошліны на гатовыя вырабы і “материалы, к рукоделию служащие”, былі зніжаны на 10–12 %, адменена мноства забаронных артыкулаў, вызвалены ад спагнання дадатковай пошліны (12,5 %) гарбата, кава, свінец, волава, ртуць.
Па новым тарыфе ў 1850 г. мытная мяжа паміж Каралеўствам Польскім і Расійскай Імперыяй была ліквідавана, для абодвух устанаўліваліся адзіныя гандлёвыя правілы. Гродзенскую гандлёвую акругу скасавалі, а памежную стражу (865 чал.) перавялі на знешнюю мяжу Каралеўства. Швед, В.В. Торговля в Беларуси в период кризиса феодализма (1830–1850-е годы) / В.В. Швед – Гродно: ПКФ «Орбикс», 1995. – С. 77.
42
Kordowicz, W. Konstanty Kalinowski / W. Kordowicz. – Warszawa, 1955. – S. 25.
43
Шалькевич, В.Ф. Кастусь Калиновский. Страницы биографии / В.Ф. Шалькевич – Мн.: Университетское, 1988. – С. 47.
44
НГАБ у г. Гродна. – Ф. 1. – Воп. 20. – Спр. 224. Дело об утверждении