Księga Duchów. Allan Kardec
ciało duchowe?
„Muszą otoczyć się waszą materią. Już to powiedzieliśmy”.
95.
Czy półmaterialna powłoka Ducha przyjmuje jakiś określony kształt i czy można ją dostrzec?
„Tak, jest to kształt, o którym zdecyduje Duch i to właśnie w ten sposób czasem się wam ukazuje czy to w snach, czy na jawie – może przybrać widzialną, a nawet namacalną formę”.
Różne rodzaje Duchów
96.
Czy wszystkie Duchy są sobie równe, czy może istnieje wśród nich jakaś hierarchia?
„Należą do różnych kategorii zależnie od stopnia doskonałości, który osiągnęły”.
97.
Czy istnieje jakaś określona liczba kategorii albo stopni doskonałości Duchów?
„Jest ich nieskończenie wiele, gdyż nie ma między nimi linii granicznej wyznaczonej niczym bariera. Można przez to mnożyć lub ograniczać ich podział do woli. Gdy jednak weźmiemy pod uwagę cechy ogólne, możemy zmniejszyć ich ilość do trzech głównych klas.
W pierwszej umieścimy te, które osiągnęły doskonałość: są to Duchy czyste. Te należące do drugiej kategorii znajdują się w połowie drogi: interesuje je czynienie dobra. Pozostałe, zaszeregowane do ostatniej grupy, są na samym dole drabiny: to Duchy niedoskonałe. Charakteryzują się niewiedzą, pragnieniem zła i wszelkimi negatywnymi pragnieniami, które opóźniają ich rozwój”.
98.
Czy Duchy drugiej kategorii pragną czynić wyłącznie dobro? Czy mają zawsze możliwość, by to robić?
„Mają tę możliwość zależnie od stopnia swojej doskonałości. Jedne posiadają wiedzę, inne mądrość i dobroć, ale wszystkie muszą jeszcze stawić czoła próbom”.
99.
Czy wszystkie Duchy z trzeciej kategorii są z założenia złe?
„Nie, bowiem niektóre nie czynią ani dobra, ani zła. Inne z kolei lubują się w wyrządzaniu zła i cieszą się, gdy znajdują ku temu okazję. Są też Duchy lekkomyślne i żartobliwe, które czynią więcej zamieszania niż zła – lubują się raczej w złośliwościach niż krzywdzeniu innych oraz znajdują przyjemność w oszustwach i powodowaniu drobnych nieprzyjemności, które je bawią”.
Hierarchia Duchów
100.
Uwagi wstępne – Klasyfikacja Duchów opiera się na stopniu ich rozwoju, zaletach, które zdobyły, i niedoskonałościach, jakich jeszcze się nie wyzbyły. Klasyfikacja ta nie jest zresztą absolutna. Każda kategoria prezentuje charakterystyczną dla siebie cechę tylko wtedy, gdy spojrzymy na całość. Przejście z jednej do drugiej jest niezauważalne, a przy założeniu pewnych granic niuanse znikają, podobnie jak dzieje się to w królestwie przyrody w przypadku barw tęczy albo różnych okresów życia człowieka. Można więc utworzyć większą lub mniejszą liczbę kategorii, w zależności od punktu widzenia, z jakiego patrzymy na tę sprawę. Mamy tu identyczną sytuację jak w przypadku tworzenia klasyfikacji naukowych. Systemy te mogą być mniej lub bardziej pełne, mniej lub bardziej racjonalne, mniej lub bardziej wygodne dla inteligencji. Jakiekolwiek by jednak nie były, w gruncie rzeczy nie zmieniają samej nauki. Duchy, które o to się zapytaliśmy, mogły więc różnić się, jeśli chodzi o liczbę podawanych kategorii, ale nie należy z tego wyciągać żadnych konsekwencji. Ludzie atakowali tę pozorną sprzeczność, ale nie pomyśleli, że Duchy nie przywiązują wagi do czegoś, co jest wyłącznie konwencją. Dla nich myśl jest wszystkim. Pozostawiają nam formę, wybór terminów, klasyfikacje – jednym słowem: systemy.
Dodajmy jeszcze, że wśród Duchów, tak samo jak i pośród ludzi, znajdują się prawdziwi ignoranci i należy ze wszystkich sił wystrzegać się tendencji do wierzenia, że każdy z nich musi wiedzieć wszystko, tylko dlatego że jest Duchem. Każda klasyfikacja wymaga metodologii, analizy i dogłębnej wiedzy na dany temat. W świecie Duchów te, których wiedza jest ograniczona, są niczym ziemscy ignoranci, którzy nie mogą pojąć całości i sformułować jakiegoś systemu. Nie znają żadnej klasyfikacji albo jakąś rozumieją, ale w sposób niedoskonały. Dla nich wszystkie Duchy, które są od nich lepsze, należą do pierwszej kategorii, choć nie potrafią tutaj dostrzec żadnych niuansów, jeśli chodzi o ich wiedzę, zdolności i moralność, które je od siebie odróżniają – postępują tak, jak nieokrzesany człowiek spoglądający na cywilizowanych ludzi. Nawet te, które są do tego zdolne, mogą się różnić pod względem szczegółów, zależnie od swojego punktu widzenia, zwłaszcza że żaden z tych podziałów nie jest absolutny. Linneusz, Jussieu i Tournefort mieli swoje metody klasyfikacji, a sama botanika przez to nie uległa zmianie. Nie wymyślili bowiem ani roślin, ani ich cech. Obserwowali pewne analogie, w oparciu o które stworzyli grupy lub klasy. W ten sposób właśnie i my postąpiliśmy. Nie wymyśliliśmy ani Duchów, ani ich cech charakteru. Patrzyliśmy i obserwowaliśmy, ocenialiśmy je, ich słowa i czyny, a następnie sklasyfikowaliśmy pod względem podobieństwa w oparciu o dane, które nam dostarczyły.
Duchy zazwyczaj uznają istnienie trzech głównych kategorii lub podziału na trzy wielkie części. W ostatniej z nich, znajdującej się na samym dole drabiny, znajdują się Duchy niedoskonałe, charakteryzujące się dominacją materii nad duchem i skłonnością do czynienia zła. Te z drugiej kategorii cechuje przewaga ducha nad materią i pragnienie dobra: to Duchy dobre. Do pierwszej w końcu można zaliczyć Duchy czyste, które osiągnęły najwyższy stopień doskonałości.
Ten podział wydaje się nam w pełni racjonalny i prezentuje dobrze określone cechy. Pozostało nam więc jedynie opisać poprzez wystarczającą liczbę podkategorii główne niuanse całości. To właśnie uczyniliśmy z pomocą Duchów, których życzliwych wskazówek nigdy nam nie brakowało.
Z pomocą tego podziału będzie łatwo określić rząd i stopień wyższości lub niższości Duchów, z którymi możemy nawiązać kontakt, a co za tym idzie stopień zaufania i szacunku, na jaki zasługują. To w pewnym sensie klucz do nauki spirytystycznej. Jako jedyny wyjaśnia anomalie, które dostrzegamy w przekazach, ponieważ przynosi nam wyjaśnienia na temat nierówności Duchów pod względem intelektualnym i moralnym. Zauważmy jednak, że Duchy nie muszą należeć wyłącznie do tej czy innej kategorii. Ich postęp dokonuje się stopniowo i często rozwijają się bardziej w jednym, a nie innym kierunku, toteż mogą mieć w sobie cechy charakterystyczne dla kilku kategorii. Można to dostrzec z łatwością w ich języku i postępowaniu.
Rząd trzeci – Duchy niedoskonałe
101.
Cechy ogólne – Dominacja materii nad duchem. Skłonność do czynienia zła. Niewiedza, pycha, egoizm i wszystkie złe żądze, które z nich wynikają.
Mają intuicję istnienia Boga, ale Go nie rozumieją.
Nie wszystkie są z gruntu złe. U niektórych więcej jest lekkomyślności, niekonsekwencji i złośliwości niż prawdziwego zła. Inne nie czynią ani dobra, ani zła, ale chociażby ze względu na to, że nie czynią dobra, wykazują niższość. Z kolei pozostałe lubują się w wyrządzaniu zła i cieszą się, gdy znajdują ku temu okazję.
Mogą łączyć inteligencję ze złośliwością i chęcią krzywdzenia innych. Niezależnie od poziomu intelektualnego, ich idee są słabo rozwinięte, a uczucia mniej lub bardziej odpychające.
Ich wiedza na temat spraw świata duchowego jest ograniczona, a niewielkie wiadomości, które na jego temat mają, mieszają się z ich przekonaniami i uprzedzeniami z życia cielesnego. Mogą nam przekazać o nim wyłącznie fałszywe i niepełne informacje. Jednak uważny obserwator odnajduje często nawet w ich niedoskonałych wypowiedziach potwierdzenie wielkich prawd, o których uczą Duchy wyższe.