Borelioza i koinfekcje. Richard I. Horowitz
symptomy boreliozy – infekcja, zapalenie i dysfunkcja układu immunologicznego (infection, inflammation, immune dysfunction) – to biologiczna trójca odpowiedzialna za wiele powszechnie występujących objawów. Infekcje prowadzą do zapalenia, które – w połączeniu z cechami genetycznymi i toksynami środowiskowymi – prowadzi do kolejnego zapalenia, zaburzeń funkcjonowania układu odpornościowego i choroby. Zapalenie może również zostać wywołane przez nieprawidłowe rodzaje bakterii jelitowych w mikrobiomie, zespół nieszczelnego jelita (wywołany przez długie rozgałęzienia drożdży, wbijające się w błonę śluzową jelita i dziurawiące ją tak, że makrocząsteczki pokarmów mogą przeniknąć przez zaburzoną barierę jelitową), alergie pokarmowe czy nadwrażliwość na pokarmy, niedobór pokarmowy, zaburzenia snu, metale ciężkie i toksyny ze środowiska.
Badania wykazały, że borrelia tworzy odpowiedź zapalną w organizmie, w którym produkowane są molekuły, zwane cytokinami zapalnymi. Są to m.in. interleukina 1 (IL-1), interleukina 6 (IL-6), czynnik martwicy nowotworu alfa (TNF-alfa) i interferon gamma. Mogą one wywoływać zmęczenie, bóle, problemy z pamięcią i koncentracją oraz wahania nastroju. Podczas infekcji następuje również produkcja wyspecjalizowanych białek sygnałowych zwanych chemokinami (np. CCL-2 i CXCL-13). Podczas zapalenia nerwów białka te zbierają wyspecjalizowane komórki układu odpornościowego takie jak limfocyty B w celu wyprodukowania przeciwciał w miejscu infekcji, łącznie z ośrodkowym układem nerwowym. Zarówno cytokiny, jak i chemokiny mogą regulować aktywację układu immunologicznego oraz zapalenie, ponieważ kierują komórki immunologiczne w miejsca, w których tkanka jest uszkodzona i zainfekowana. Podczas tego procesu zapalnego, wskutek zjawiska biologicznego zwanego mimikrą molekularną, u niektórych osób z predyspozycjami genetycznymi następują również reakcje autoimmunologiczne. Nasz układ odpornościowy próbuje zabić bakterię, przeciwciała IgM mają zaatakować wici bakterii boreliozy, ale następuje reakcja krzyżowa z naszymi antygenami neuronalnymi i dochodzi do neuropatii.
LECZENIE BORELIOZY POD KĄTEM RODZAJU I STOPNIA ZAAWANSOWANIA CHOROBY
Podczas prób zwalczenia wielu bardzo ciężkich objawów klinicznych, z którymi niestety codziennie się spotykam, najważniejsza jest zdolność do leczenia wczesnych objawów boreliozy i zapobiegnięcie rozwojowi choroby. W naszej praktyce lekarskiej często zwalczamy jednocześnie postacie ze ścianą komórkową i cysty oraz bakterie znajdujące się w biofilmie i w przedziale wewnątrzkomórkowym. W celu zwalczania różnych postaci Borrelia burgdorferi, atakującej wiele lokalizacji, wprowadzamy i zmieniamy kolejność podawania leków i suplementów.
Musimy uwzględnić aspekty biologii organizmu takie jak jego długi czas replikacji oraz fakt, że niektóre antybiotyki o działaniu bakteriobójczym, na przykład penicyliny i cefalosporyny, będą skuteczne jedynie wtedy, gdy organizm dzieli się i rozmnaża w sposób aktywny. To oznacza, że aby pokryć wszystkie cykle organizmu, niezbędne może być podanie kilku serii antybiotyków. Inne antybiotyki, takie jak tetracykliny, mają głównie działanie bakteriostatyczne: hamują wzrost organizmu (aczkolwiek wyższe dawki mogą mieć działanie bakteriobójcze), tak więc pokonać bakterię boreliozy może jedynie organizm o zdrowym układzie odpornościowym. Niestety choroba z Lyme i liczne koinfekcje mogą zahamować funkcjonowanie układu immunologicznego i musimy to uwzględnić przy zwalczaniu infekcji towarzyszących.
Należy indywidualnie dostosować dietę na podstawie: historii alergii, tolerancji na leki, pozytywnych bądź negatywnych odpowiedzi, takich jak reakcja Jarischa-Herxheimera (JH), związanych z koinfekcjami (na przykład babeszjoza i/lub bartoneloza z innymi bakteriami wewnątrzkomórkowymi) oraz na podstawie istniejących objawów (np. objawy uszkodzenia nerwów obwodowych i/lub ośrodkowego układu nerwowego).
Jeśli po jednym czy dwóch miesiącach u pacjenta nie następuje poprawa, zmieniamy antybiotyki. Rozważamy podanie ich dożylnie, gdy mimo doustnego czy domięśniowego podawania leków zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego nadal postępują albo jeśli od początku leczenia u pacjenta stwierdzono poważne zaburzenie neurologiczne (na przykład zapalenie nerwu wzrokowego, porażenie Bella i/lub ostre zapalenie mózgu). Stwierdziłem również, że moi pacjenci reagują lepiej, gdy przestrzegają diety bezglutenowej, bezcukrowej i bezdrożdżowej i przyjmują silne probiotyki, które równoważą obecność bakterii w przewodzie pokarmowym.
Jak wspomniałem, najlepiej traktować boreliozę jako diagnozę kliniczną. Zasada pierwsza w Planie działania polega na tym, że diagnoza i leczenie zależy od objawów, a przeanalizowanie kwestionariusza, historii choroby, wyników badań i różnych diagnoz pomoże w określeniu, które sposoby leczenia będą najskuteczniejsze. Co więcej, niektóre badania są niemiarodajne, a wykonanie części z nich może trwać bardzo długo (zwłaszcza jeśli próbki zostają wysłane do wyspecjalizowanych laboratoriów) – a do tej pory można stracić okazję do zahamowania infekcji, zanim się ona rozprzestrzeni. Najlepiej jest zrobić z lekarzem bilans zysków i strat płynących z rozpoczęcia wczesnego leczenia boreliozy.
Borelioza: mam rumień wędrujący i nie mam objawów ogólnoustrojowych
Z literatury naukowej wynika, że około 75% pacjentów przechodzi standardowe trzytygodniowe leczenie doksycykliną (100 mg doustnie 2 razy dziennie) albo cefuroksymem (500 mg doustnie 2 razy dziennie). Jeśli u pacjenta występuje rumień wędrujący, niektórzy lekarze mogą przepisać tylko lek z cefalosporyną, taki jak cefuroksym. Jednakże cefuroksym i amoksycylina leczą wyłącznie postać boreliozy ze ścianą komórkową, nie są zatem skuteczne w leczeniu wszystkich przypadków. W latach 90. XX wieku dr Gary Wormser opublikował wyniki badań, w których porównał skuteczność doksycykliny z cefuroksymem w leczeniu wcześnie rozpoznanej boreliozy. Okazało się, że do 20% pacjentów nie odpowiedziało w dostatecznym stopniu na leczenie i mimo podania obu leków wystąpiły u nich objawy przewlekłe. Doksycyklina zwalcza głównie postać wewnątrzkomórkową boreliozy (jest również podawana w przypadku wielorakich koinfekcji wewnątrzkomórkowych). Żadna z tych dwóch rodzin leków nie zwalcza boreliozy w postaci cysty ani bakterii/komórek przetrwałych umiejscowionych w biofilmach. Doksycyklina i inne antybiotyki mogą również sprawić, że zmieni się postać bakterii i Borrelia burgdorferi nie zareaguje na leczenie. To by wyjaśniało, dlaczego u niektórych pacjentów leczonych samą doksycykliną albo samym cefuroksymem rozwijają się objawy przewlekłe.
Jeśli występuje rumień wędrujący albo objawy neurologiczne, takie jak sztywniejący kark, ból i zawroty głowy, nadwrażliwość na światło i dźwięk oraz zaburzenia kognitywne (objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego) albo mrowienie/drętwienie/uczucie pieczenia w kończynach (objawy ze strony obwodowego układu nerwowego), oznacza to, że choroba rozprzestrzeniła się w organizmie i jednomiesięczne leczenie jest z reguły niewystarczające, ponieważ prawdopodobnie pojawią się objawy przewlekłe. Innym wyjaśnieniem, dlaczego trzytygodniowa terapia samą doksycykliną może nie wystarczyć, jest to, że doksycyklina nie zwalcza bakterii pod postacią cysty i komórek przetrwałych i nie dostaje się do biofilmów, dzięki czemu krętki mogą przetrwać.
Chociaż standardowe leczenie doksycykliną albo cefuroksymem zwalcza duży procent wszystkich nieskomplikowanych rumieni wędrujących, budowa biologiczna Borrelia burgdorferi sugeruje, że warto przeanalizować następujące zasady, obowiązujące w przypadku wystąpienia prostego rumienia wędrującego. Niniejsze protokoły uwzględniają ludzkie ciało o przeciętnej wadze i wzroście, należy je zatem dostosować do indywidualnych potrzeb. U dzieci do ósmego roku życia tetracykliny mogą wywołać przebarwienia na zębach, dlatego z reguły nie korzysta się z nich w leczeniu najmłodszych. Można je stosować jedynie na krótką metę (dziesięć dni), gdy podejrzewa się obecność innych potencjalnie zagrażających życiu infekcji boreliozą, na przykład gorączkę plamistą Gór Skalistych.
MIESIĄC PIERWSZY: Plaquenil 200 mg,