Kriteri I Leibnizit. Maurizio Dagradi
VII
Drew nuk po flinte dot.
Diskutimi me McKintock-un e kishte shqetësuar më shumë nga sa mund ta kishte menduar. Mendonte se tanimë ishte i rregjur mjaftueshëm sa të mos ndikohej nga debatet gojore, por ja ku ishte atje i shtrirë në shtrat duke parë tavanin, natën, dhe duke dëgjuar stoikisht tik-takun buçitës të orës, atë orë të vjetër mekanike me të cilën ishte mësuar aq shumë. Ai që merrej kryesisht me fizikë teorike duke përdorur hetime mahnitëse në proçedurat matematikore më të vështira dhe abstrakte me qëllimin për të treguar ligjet që udhëheqin universin përpara studentëve të tij, mbante mbi komodinë një orë me akrepa dhe me kurdisje. Ora ishte për atë një referuese e sigurtë për gjërat e thjeshta dhe funksionale pa shumë vështirësi, që do të kishin funksionuar gjithmonë dhe falë një teknologjie të vjetër ndoshta, por lehtësisht të kuptueshme dhe të riprodhueshme, gjë që në fushën e tij ishte komplet jashtë diskutimit. Ndjente nevojën e një porti të sigurtë në të cilin të strehohej, pas një dite të kaluar në teorinë e pakapshme, dhe ky port ishte ora. Por, atë natë, tik-taku i saj nuk po e qetësonte Drew-në por diktonte kursin e shqetësuar të mendimeve të tij.
Gjatë ditës, midis një mësimi dhe tjetrit, kishte filluar të hartonte një listë të kolegëve të mundshëm për t’i përfshirë në kërkimin e fenomenit. Kishte shtuar patjetër Nobu Kobayashi, që me kërkimet e tij mbi energjitë e larta kishte mundësisht mjetet për të punuar me efikasitet për problemin; pastaj kishte shtuar Radni Kamaranda, matematicien i fuqishëm që kishte treguar të ishte në gjendje të ndërtonte modelin matematik të një proçesi fizik kompleks në një kohë qesharake krahasuar me atë që do ti duhej mesatares së specialistëve. Pasi fenomeni për të studiuar ishte patjetër i lidhur me manipulimin e materialit hapësirë-kohor, një fizikant relativist me vlerë të madhe si Dieter Schultz do të kishte qenë bukë për dhëmbët e tij. Por i nevojitej elementi çelës i grupit, dikush i pajisur me një intuitë të tillë për të parë zgjidhjen e fshehur brenda një mase gjigande informacioni dhe konjukturash. Dikush që në momentin e duhur do kishte mundur të kuptonte thelbin e vërtetë të fenomenit dhe të sintetizonte menjëherë elementët e pakoordinuar në dispozicion, duke iu treguar rrugën kolegëve.
Njihte vetëm një person me këto cilësi të lindura, gjë që e kishte vënë në vështirësi të madhe. Jasmine Novak kishte publikuar disa punë mbi teorinë string, në të cilat aftësia për të marrë me mend atë që të tjerët nuk arrinin as të hamendësonin shfaqej me një qartësi kaq të kristaltë saqë e bënte të dukej një qënie mbinjerëzore. Drew e dinte që nuk do të kishte qenë kurrë në gjendje të përshtatej me të, dhe e dinte pra që vetëm Novak ishte personi që do kishte mundur ti çonte drejt zgjidhjes, por Novak ishte edhe një grua.
Ai nuk arrinte të lidhej në mënyrë të përshtatshme me gratë dhe kishte frikë se nuk do ishte në gjendje të punonte qetësisht dhe me përfitim me një shkencëtare të atij kalibri. Për më tepër Novak ishte krenare dhe rebele, një shpirt i pavarur që nuk pranonte kompromise me ata që e rrethonin. Ajo e shikonte rrugën e saj si të vetmen të drejtë dhe të mundur; në rast konflikti ishte e aftë të braktiste gjithçka duke mos i marrë parasysh pasojat. Me një fjalë ishte një grua e vështirë dhe ai nuk dinte si të bënte për ta menaxhuar, por kishte nevojë për të. I dorëzuar e kishte shtuar në fund të listës, emri i fundit i një grupi të vogël shkencëtarësh që do përpiqej të zbulonte ligjet që përcaktojnë një fenomen fizik me sjellje të tillë që ndryshon kursin e historisë njerëzore, vetëm nëse do të arrinin ta kuptonin.
Po mendonte për Kobayashin dhe energjitë e larta. Mbi të gjitha, eksperimenti që Marron kishte vënë në funksion nuk përdorte ndonjë energji të madhe: çdo gjë që rrinte mbi një tavolinë laboratori, ishte përbërë nga një gjenerator prej disa mijëra Volt, disa ushqyesë me tension të ulët, elektroda, pllakëza, një solenoid dhe pajisje të ndryshme rregullimi,përveç kompiuterit të kontrollit. Nuk dukej sikur duhej kushedi ç’farë për të arritur efektin, por Drew mendoi që duhej të arrinin në zgjidhje sa më shpejt të ishte e mundur, pra për të fituar kohë ishte më mirë të kishin shkencëtarët më të zotë.
<Sa më shpejt të jetë e mundur...> përsëriti Drew. Po, pse? Për të vënë McKintock-un në gjendje të fillonte aktivitetin e tij si korrier ndërkombëtar për të financuar Universitetin? Ky dukej ishte bërë qëllimi përfundimtar i zbulimit të tij, mendoi i dëshpëruar. Po nuk mund të mbaronte gjithçka aty, nuk mund ta besonte. Në fakt, konstatoi, Universiteti mund të kishte eskluzivitetin për përdorimin e sistemit për qëllime transporti mallrash, ndërsa të gjitha zbatimet e tjera duhej të ishin në disposizion të të gjithëve. Nuk mund të ishte ndryshe, për një zbulim shkencor të atij lloji.
Të transportoje njerëz, për shembull, si në ‘teletransportin’ e famshëm shpesh prezent në historitë e fantashkencës, duhej të kishe një aplikacion shumë më revolucionar sesa lëvizja e thjeshtë e objekteve. Do të kishte lejuar një ndërveprim direkt dhe të menjëhershëm midis individëve që jetonin shumë larg nga njëri tjetri: një mbledhje pune mund të thërritej edhe pak minuta para fillimit të saj dhe të përfshinte njerëz të shpërndarë nëpër botë, që në fund të takimit të tyre do ktheheshin për një çast në punët e tyre.
Një i sëmurë do mund të kurohej nga specialistët më të mirë pavarësisht vendit ku ata do operonin zakonisht, dhe pa kohën dhe kostot e trasferimeve të kushtëzuara.
Vendi i punës ose studimit mund të ishte kudo, me një sistem tranferimi si ai. Babai mund të punonte në Sydney, mamaja në Toronto, fëmija mund të studione në Dallas dhe të gjithë së bashku në darkë do kishin shkuar në restorant në Venezia.
Mënyra e të jetuarit do të kishte ndryshuar rrënjësisht, me pasoja sociale të tilla që do mund ta linin çdo gjë në mëdyshje. Ishte pastaj e drejtë të vije në duar të njeriut një mjet të tillë? Ç’farë përdorimi do i kishte bërë? Luftrat? Si do kishin qënë? Të tmerrshme, vetëm ta mendosh.
Por, ndoshta, nëse metoda e tranferimit do kishte qenë me të vërtetë në shërbim të të gjithëve, ajo vetë do të ishte bërë siguruesi, në lidhje me aspiratat abuzive të personit. Toka do kishte gjetur një ekuilibër të ri dhe një epokë të re paqeje; njeriu do kishte qenë më i lirë të mendonte dhe të përparonte.
<Ç’farë utopie!> mendoi Drew. <Si mund të aludoj që pikërisht falë këtij zbulimi njeriu do mund të bëhet më i mirë? Nuk ka qenë kurrë kështu, në të gjithë historinë njerëzore, pavarësisht mirësisë së pajisjeve që i janë vënë në dispozicion.>
Nuk mund të bënte asgjë; e dinte që kishte nëpër duar diçka jashtëzakonisht revolucionare, por në vend që të ishte i emocionuar dhe të shijonte lavdinë që do kishte marrë, ishte i mbushur me siklet dhe hidhërim. Zbulimi i ri ndoshta do ta çonte njerëzimin në shkatërrim, dhe librat e historisë do t’i drejtoheshin atij, Drew-së, si përgjegjësi i parë i kësaj, asaj që i kishte dhënë fillim gjithçkaje.
Por, por... ishte edhe e vërtetë që pavarësisht gabimeve të tij dhe çmendurive të tij delirante, njerëzimi kishte bërë përpara gjithsesi. Sigurisht, duke lënë nga prapa një varg të vdekurish të pafajshëm, por zhvillimi kishte vazhduar, si në arritjet teknologjike ashtu dhe në etikë. Kushedi nëse këtë herë qëniet njerëzore do kishin treguar më shumë arsye dhe respekt për tjetrin. Nuk besonte shumë, po kush ishte ai që të vendoste ç’farë ishte e mirë për racën njerëzore? Ai ishte një shkencëtar që kishte qëlluar krejt rastësisht në një fenomen të papritur dhe të jashtëzakonshëm, ose më mirë, falë këmbënguljes së nxënësit të tij fenomeni u zbulua dhe tani po përgatiteshin ta studionin. Pa Marron zbulimi ndoshta nuk do ishte bërë kurrë, duke parë rrethanat absolutisht rastësore që e kishin paraprirë, dhe njerëzimi nuk do kishte mundur ta njihte dhe ta përdorte, në të mirë dhe në të keq.
Duhej