Białe róże z Petersburga. Joanna Jax
Wtedy świat mógłby się skończyć, bowiem Lena traktowała rodzinę carską niemal jak bogów. Mama mówiła jej niekiedy, że przyjaciel ojca jest „czerwony”, i dziwiła się, iż ojciec go tak poważał, bowiem Siergiej Woronin wciąż marzył o powrocie do starych czasów, gdy jego rodzina posiadała dworek i powóz, a tymczasem stary Pomiakin gardził takimi ludźmi. Lena niewiele z tego rozumiała, tylko wpatrywała się niekiedy w pana Pomiakina i czekała, aż zrobi się czerwony. Tymczasem to jej ojciec przybierał na twarzy podobną barwę, gdy wypił za dużo wódki.
Mama Leny często jej mówiła, że gdy urodzi się syn, to ojciec przestanie zaglądać do kieliszka, bo marzył o męskim potomku, ale dziewczynka doszła do wniosku, iż Tatiana Woronina nie miała racji, bo Misza pojawił się na świecie, a ojciec wciąż pił.
Ojciec Leny był lekarzem. Jak często powtarzał, leczył jedynie biedotę, która nie śmierdziała rublem. Chyba dlatego niespecjalnie przejmował się, gdy szedł do pacjenta na rauszu. Kiedy była już nieco starsza, zastanawiała się czasami, ilu osobom pomógł jej ojciec, a ilu wysłał na tamten świat i czy przypadkiem nie usuwał ludziom niewłaściwych organów.
Zamieszkiwali niedaleko Dużej Newy, tuż nieopodal mostu Grenadierów, jednak ojciec zawsze mówił, że choć tylko rzeka dzieli ich od najbogatszych ulic Petersburga, nie sposób na nie dotrzeć. Ich kamienica miała kanarkowy kolor, była już nieco poszarzała od sadzy i gdzieniegdzie odpadał z niej tynk. Mieszkali na wysokim parterze, a okna niewielkiego salonu wychodziły na rzekę i most. Pozostałe dwa pokoje i kuchnia posiadały okna, z których można było obserwować niewielkie podwórko, jak żywo przypominające okazałą studnię. W oficynie zamieszkiwali szewc, kolejarz kolei moskiewskiej i krawcowa, z której usług niekiedy korzystali. Czasami na podwórzu wybuchały awantury, ponieważ żona szewca i krawcowa nienawidziły się okrutnie, chociaż nikt do końca nie wiedział, co było źródłem ich konfliktu. Jej matka, Tatiana, nie wnikała w to ani nie słuchała plotek krążących po kamienicy, ale ojciec orzekł jednoznacznie, że w grę może wchodzić jedynie chłop, bo tylko o „spodnie” kobiety mogły się tak zażarcie awanturować. Jako że krawcowa była wdówką, a szewc niespecjalnie cenił sobie małżeńską wierność, Siergiej Woronin zawyrokował, iż szewc dogadza w nocy żonie, za dnia zaś zadowala krawcową.
Lena wiedziała, że oprócz ponurych, ciemnych uliczek, cuchnących rybami i ściekami, istnieją inne, przy których stoją okazałe pałace i urzędy i po których spacerują kobiety w pięknych sukniach i wytwornych kapeluszach. Jednak tylko wtedy, gdy pogoda temu sprzyja, bowiem przy brzydkiej aurze owe damy poruszają się powozami i nie spędzają czasu na spacerach, ale w domach swoich równie bogatych przyjaciółek, gdzie rozprawiają o sukniach i mariażach. Tak mówiła jej mama, gdy niekiedy pokonywały most na wyspę Wasilewską albo jeszcze kolejny, by dotrzeć do Newskiego Prospektu, najbardziej reprezentacyjnej ulicy Petersburga. Opowiadała jej też o przepastnych pałacach nad Fontanką, gdzie całymi dniami ludzie tam mieszkający oddają się rozrywkom, a obiad trwał nawet trzy godziny.
Lena nie miała pojęcia, jak to się dzieje, że jedni pracują od rana do nocy, jak na przykład ich sąsiad, który znalazł zajęcie w fabryce porcelany, a biedny był niczym mysz kościelna, gdy tymczasem tam, po drugiej stronie Newy, jest zupełnie inny świat. Pełny przepychu i bogactwa. I dany bez żadnej pracy. Sądziła także, że ludziom mieszkającym w tych pałacach i okazałych domach obce są problemy, z jakimi musieli mierzyć się lokatorzy ich kamienicy i zapewne tam nikt nie wszczynał awantur z powodu małżeńskich zdrad.
Ona musiała przywyknąć do świata, który nie był kolorowy i błyszczący, a częściej ponury i szary. Mijając niekiedy wąskie ulice z ciągnącymi się wzdłuż nich brzydkimi kamienicami, myślała, że właśnie przechodzi przez szpaler stojących potworów, które niechybnie wyplują ze swojej gardzieli nieco mniejsze potworki w postaci obszarpanych bezzębnych mężczyzn z tłustymi kłakami albo kobiety z krzykliwym makijażem na twarzy, przypominającym te, jakie noszą cyrkowcy. A może poczuje jedynie odór nadgniłych liści kapusty albo zepsutych ryb, których szczątki spływały okolicznymi rynsztokami do i tak bardzo mętnej Newy.
Jej rodzina plasowała się nieco wyżej niż biedota pracująca po osiemnaście godzin w fabrykach i dużo niżej niż arystokratyczna śmietanka Petersburga. Rodzice nie należeli także do grona ludzi parających się zawodami niekoniecznie legalnymi i moralnie słusznymi. A takich wielu kręciło się po mieście, począwszy od drobnych paserów, a na sutenerach kończąc. Matka zajmowała się domem, ojciec zaś pracował w szpitalu, za niezbyt wygórowaną pensję, zaś popołudniami i wieczorami odwiedzał pacjentów prywatnie. Nie przyjmował ich w domu, chociaż żona namawiała go, by ich sypialnię przerobił na gabinet, ale ojciec nie chciał o tym słyszeć i mówił, że żadni gałganiarze nie będą kręcili się po jego domu.
Pacjenci płacili mu marnie, więc i on niespecjalnie się starał. Niekiedy zabierał ze sobą Lenę, by – jak mówił matce – nauczyć ją życia. Dziewczynka była drobna i szczupła, jednak dzielnie szła za swoim ojcem, targając ogromną i niezwykle ciężką lekarską torbę. Czasami przyglądała się, jak ojciec wycinał czyraki, opatrywał ropiejące rany albo badał cuchnących pacjentów. Kiedyś zapytała go o ów świdrujący w nozdrzach smród. Odpowiedział ściszonym głosem, że tak właśnie pachnie nadchodząca śmierć. Potem, ilekroć wchodziła do jakiegoś domostwa, pociągała nosem i gdy poczuła ów specyficzny odór, wiedziała, że wizyta jej ojca była zbędna, bowiem pacjent i tak niebawem umrze. Zdarzało się jej wygłaszać podobne tezy na głos i niebawem okrzyknięto ją dzieckiem z darem przepowiadania przyszłości, bowiem często jej słowa okazywały się prorocze.
– Eleno Siergiejewna, czy on przeżyje? Powiedzże, dziecko. Niech ja się tak nie męczę i nie wydaję na lekarstwa, bo bieda u nas straszna – zapytała ją kiedyś stara handlarka ryb.
Lena pociągnęła nosem, ale jedyne, co czuła, to zapach rybny, zmieszany z wonią potu i alkoholu.
– Będzie żył – powiedziała wtedy, zupełnie poważnie, bo zapachu śmierci nie wyczuła.
W istocie mąż handlarki wyszedł cało i zdrowo z choroby, a wieść o cudownych zdolnościach jasnowidzenia Leny rozeszły się po ich dzielnicy. Mama była bardzo poirytowana takimi sugestiami i pewnego dnia zabroniła ojcu, by zabierał ze sobą córkę do chorych.
– Stary jesteś, a głupi. Przecież ona jest jeszcze mała, w mig złapie jakieś cholerstwo. Jeszcze mi dzieciaka wykończysz. A nie dość na tym, uznają ją za czarownicę, a ciebie za szarlatana – sarkała matka.
Ojciec faktycznie przestał ją ze sobą zabierać do pacjentów. Potem, gdy była nieco starsza, dowiedziała się, że Siergiejem Woroninem wcale nie kierowała troska o nią, ale chęć ukrycia przed żoną i córką swoich grzechów.
1905
1
Niechęć Fiodora Oboleńskiego do cara Mikołaja II wzrosła, gdy w kraju zaczęło dochodzić do różnych niepokojących zjawisk. W fabrykach robotnicy masowo przystępowali do strajków i protestów, w gazetach donoszono o pogromach Żydów w Kiszyniowie i Homlu, gdzieniegdzie buntowało się chłopstwo, a w Armenii i Finlandii odradzały się ruchy narodowościowe. Osiągnęła zaś apogeum, gdy Mikołaj II postanowił wtrącić się w konflikt z Japonią na Dalekim Wschodzie. Fiodor uważał, że car miał we własnym kraju roboty po uszy, ze wszelkiej maści wichrzycielami, i powinien tutaj eksploatować swoją gwardię, a nie wysyłać ją na wojnę z jakimiś skośnookimi prymitywami.
Aleksander nie zwykł podsłuchiwać, o czym debatują dorośli, ale trudno było nie słyszeć podniesionych i podekscytowanych głosów obecnych w domu mężczyzn. Siedzieli w oranżerii, palili cygara albo papierosy i popijali wódkę P.A. Smirnow.