.

      Dokument chroniony elektronicznym znakiem wodnym

      This ebook was bought on LitRes

      Oświęcim 1945

      W gabinecie dyrektorskim podano kawę. Telefon dzwoni niecierpliwie. Za oknem widać krakowskie Planty, wciąż jeszcze zielone, choć to już październik. Profesor Jan Sehn, szef Instytutu Ekspertyz Sądowych, podejmuje dziennikarza Leopolda Marschaka. Rozmowa, która początkowo miała zająć chwilę, przeciąga się do dwóch godzin. Wypełnia je właściwie jeden temat – Auschwitz.

      Gospodarz spotkania, „wysoki, szczupły, o energicznych ruchach”², cofa się pamięcią o dwadzieścia lat, do wiosny 1945 roku. Największa niemiecka fabryka śmierci – zrazu miejsce kaźni Polaków, a z czasem przede wszystkim ośrodek masowej zagłady Żydów – już wówczas nie pracuje. Teren poobozowy częściowo zajmowany jest przez sowieckie władze wojskowe. Sędzia śledczy Sehn to jeden z pierwszych Polaków, którzy prowadzą dochodzenia w tym miejscu. Ten zdolny krakowski prawnik doskonale wie, że czas działa na jego niekorzyść. Trzeba zabezpieczyć dokumenty obozowe, nim zostaną wywiezione do Związku Sowieckiego lub trafią na makulaturę. Przesłuchać zagranicznych świadków – byłych więźniów – nim się rozjadą po świecie. Ocalić, jeśli się da, baraki Auschwitz przed pożarami i rozbiórką.

      Swą opowieść o roku 1945 Sehn ilustruje fotografiami. „Tak wyglądała – mówi Marschakowi, pokazując grupę osób na czarno-białym zdjęciu – pierwsza społeczna Komisja Oświęcimska, w której pracach uczestniczyłem”. Komisja dla Badania Zbrodni Niemiecko-Hitlerowskich w Oświęcimiu – bo tak brzmi jej pełna nazwa – pierwszy raz zbiera się w Krakowie 29 marca 1945 roku, w Wielki Czwartek. W jej skład wchodzą politycy, naukowcy, a także znani ludzie kultury, tacy jak pisarka Zofia Nałkowska.