Bloedgrond. Malene Breytenbach
haar uit tydens ontbyt nie. Sy eet in stilte.
Erin, Ferdie en Riana ry ná ontbyt na die MacFarlanes toe. Bo-oor die enorme hek van gegote yster is ’n nuwe boog waarop staan: Lothian Guest Farm/Lothian-gasteplaas. BW MacFarlane.
Nadat hulle by die hek ingedraai en op ’n pad al langs ’n bloekomplantasie met reusebome gery het, sien hulle ’n vliegveld aan hul linkerkant. Langsaan is ’n gebou soos ’n mini-lughawe. ’n Klein vliegtuigie staan op die aanloopbaan. Twee mans is doenig by die vliegtuig.
Naby die opstal wei ’n aantal gesonde brahmaan-beeste. Erin dink altyd dat dié diere daar is om die idee van ’n ideale plaasopset te beklemtoon. Die groot bul wat met ’n draad van die koeie geskei is, is veral indrukwekkend.
“Kyk, daar is Ewan en Jack op die perde by die dam,” sê Riana opgewonde.
Erin kyk met waardering na die skoonheid van die plaas. Die huis is enorm, met ’n grasdak. Groter as haar ouers of Bob-hulle se huise. Langs die dam is vier kothuise, ook met grasdakke. Voor dié huise is vasmeerplekke gebou en by elkeen dobber ’n roeibootjie. Watervoëls gly rustig oor die water. Op die plaaswerf is ’n grasperk wat dig lyk en seker smaraggroen is in die somer, en ’n yslike swembad met water wat oor rotse stort.
“Jy kan sien dat Mac geld het om in hierdie spogplaas te steek,” sê Ferdie. “Dis natuurlik gerieflik dat Sylvia hier is om alles aan die gang te hou terwyl hy ’n afwesige boer is.”
Hy hou naby die ingang van die huis stil en hulle klim uit. Erin hoor stemme van ver af en sien mense by een van die kothuise. Twee werkers loop oor die werf en groet. ’n Paar Skotse terriërs en ’n groot Skotse jagwindhond kom blaffend aangehardloop.
’n Lang, fris man in ’n denim en ’n parka kom by die voordeur uit. Hy lyk asof hy meer in dié omgewing pas as Ferdie, want sy klere lyk ook ingeleef. Dis vir Erin altyd lekker om Mac te sien. Sy bewonder hom lankal. Hy is manlik en tog het hy ’n sagte kant – die goeie bedside manner wat ’n geneesheer behoort te hê. Hy is nie so aantreklik soos Ferdie nie, maar sy gesig is intelligent, simpatiek, sy grysgroen oë mooi en sy hare dik, effens krullerig en donkerbruin. Hy en Ferdie is ewe lank, maar Mac is frisser. Ferdie het ’n elegante lenigheid waaraan klere goed vertoon.
“Hallo, Mac,” roep Erin.
Hy loop met lang treë nader. “Hallo, dis goed om julle te sien.”
Mac soen vir Erin. Hoe lekker is dit nie, dink sy skuldig. Dit was nog altyd, maar hy het nooit in haar belang gestel as enigiets meer as ’n vriendin nie.
Sy hoor perde agter hulle en draai om. Die twee seuns het nader gery, die een op ’n wit perd en die ander een op ’n bruine. Een spring van die bruin perd af en kom soen vir Erin. Riana hou sy perd vas. Hy is ’n regte boerseun. Op sy jong gesig begin die baard al vatplek kry. Hy is nie so aantreklik soos die ander seun nie, maar sy gesig is aangenaam, liefdevol.
“Jy is nog mooier as laas, tannie Erin,” grap Jack.
Sy lag. “Jy jok elke keer as ek jou sien, maar hou so aan. Dalk erf jy eendag al my skatte.”
Hy groet Ferdie en hulle skud hand. “Elke keer as ek jou sien, lyk jy meer na jou pa,” terg Ferdie.
“Ja, oom, almal sê so, hulle sê die appel val nie ver van die boom nie, maar ek wonder nog of dit ’n kompliment of ’n belediging is,” lag Jack.
Ewan het ook nader gekom. Hy lei sy perd tot by hulle en kom skud hand. Hy is blond met blou oë soos sy ma en het ’n selfversekerde, bykans arrogante houding. Hy lyk nie vir Erin soos ’n plaasseun nie, maar soos ’n stadsjapie wat probeer cool wees. Waar Jack sommer ’n parka, denim en tekkies aan het, het Ewan ’n baadjie, rybroek en stewels aan en hy dra glad ’n peits.
“Kom in, ons gaan drink iets,” nooi Mac. “Riana, jy kan saamkom as jy wil …”
“Dankie, oom, maar ek gaan saam met Jack en Ewan.”
Erin let op hoe die huis verander het sedert Lothian redelik onlangs in ’n gasteplaas omskep is. Nou is daar nuwe meubels van gegote yster op die wye stoep. Die ou voordeur is weg en op die nuwe stewige houtdeur is ’n Afrika-motief uitgegraveer. Enorme potte met palms staan weerskante. Hulle stap in. Die ou interieur is ook weg en daar is uiters moderne meubels van leer en hout, dramatiese skilderye, Afrika-maskers en seepsteenbeelde. Dit lyk nou na die produk van ’n binnenshuise versierder wat spesialiseer in die African look.
“Ons drink tee in die ontbytkamer,” sê Mac en lei hulle na ’n sonnige vertrek wat oor die tuin en dam uitkyk.
Sylvia sit daar aan die tafel. “Erin en Ferdie,” roep sy, staan op en kom omhels hulle. Toe kyk sy na Ferdie. “Ons het jou raad en kennis nou baie nodig. Ek het groot geskrik.”
“Nee wat, dis nie nodig om so groot te skrik nie, Sylvia.”
“Ag, wat weet ons tog van die wette af? Ons maak staat op jou kennis.”
Erin is altyd bly om Sylvia weer te sien, met haar bruin, wakker oë. Sy lyk lewenslustig en gesond.
“Kom kry vir julle tee, dis vars gemaak,” nooi Sylvia. “Ons het lekker skons ook, vanoggend gebak.”
“Ons het pas een van my ma se reuse-plaasontbyte agter die rug,” sê Erin. “Ek sal net tee kry, dankie, maar Ferdie is dalk lus vir iets meer.”
“O ja. Ek sal beslis ’n skon kry.”
Hulle gaan sit aan tafel. Voor Mac staan ’n bordjie met ’n bottergesmeerde skon. Hy tel dit op en hap. Erin kyk hoe hy dit geniet. Sylvia het nog altyd gespot dat hy ’n geweldige eetlus het. Hy drink twee koppies tee terwyl hy gesels.
“Lothian is gelukkig nog veilig. Ek het baie geld hier ingesit en dit floreer. Dis oor Annendale dat ons bekommerd is.” Hy draai na Erin. “Jy het seker gehoor dat Andrew Buchanan nou daar bly. Hy is erg kwaad oor die grondeis.”
“Can you blame him?” vra sy ma. “Jy sou ook soos hy gewees het as jy ’n vlugteling uit ’n ander land was waar grond van mense weggeneem word. Die lewe het hom nie te goed behandel nie, maar hy werk hard en hy is ’n goeie plaasbestuurder. Ek kan hom enigiets vra as Mac nie hier is nie, en hy maak dit reg. Hy is my regterhand.”
“Bly julle die hele langnaweek?” vra Mac.
“Ons bly tot Maandagmiddag,” sê Erin. “Miskien moet ek en Ferdie môreoggend vir Andrew gaan kuier, dan kan Ferdie Annendale bekyk. Wat dink jy, Ferdie?”
“Ja, goeie plan.”
Mac kyk na hom oor die rand van sy koppie. “Ek kan julle môreoggend elfuur daar by Annendale kry; ek moet besigheid met Andrew gaan praat. Sy huis is naby die ou opstal. Ons moes ’n nuwe pad maak en dis nogal rof. Wag net buite sy hek, asseblief, want sy plek is omhein asof hy in die Rhodesiese bosoorlog is, en sy honde sal jou opvreet. Ek sal hom laat weet ons kom.”
“Goed, ons maak so. Ons het gehoor van sy wrede honde en sal liewers nie ons lewens waag nie.” Ferdie frons. “ ’n Mens moet seker kan verstaan waarom die ou so veiligheidsbewus is. Sy gesin is tog daar op die einste plaas uitgemoor. Ek sou self nie te gerus slaap as ek hy was nie.”
“Ek kan my indink hoe die toename in grondeise die mense in dié omgewing ontstel,” sê Erin.
“Die onsekerheid oor grondeise op hulle plase gaan nog baie boere laat uitwyk na die buurlande,” meen Mac. “Alles gaan nog ’n impak op voedselsekuriteit hê. Daar gaan ’n toename wees in gewillige verkopers en hulle is die ouens wat gaan loop. Van die jonger boere is bereid om hulle in Argentinië en Brasilië te gaan vestig.”
“Ons kan nie bekostig om ons goeie kommersiële boere so te verloor nie,” sê Sylvia bekommerd.
“Daar is natuurlik die probleem dat plaaswerkers ook benadeel word, soos in Zimbabwe, want werksgeleenthede gaan verlore,” sê Ferdie. “Nog ’n krisis is die feit dat daar nie genoeg amptenare of politieke leierskap is wat kan sorg dat die regsraamwerk en die bestaande strukture en prosesse ingespan kan word