Go'el Yisra'el. Marzanne Leroux-Van der Boon
koerante te haal en gee nie om hoe hulle die saambestaan tussen Israeli’s en Arabiere daarmee skade aandoen nie.”
“Presies ons standpunt! In die Israelse én in die buitelandse media is die enigste stemme wat jy hoor die geskreeu van die Arabiese Knesset-lede wat teen Israel uitvaar en ’n Palestynse Staat eis. Sonder ’n sterk familieband tussen Arabiere en Israeli’s sal daar nooit iets in hierdie land verander nie.”
“Dit sal maar lol om daardie band te smee … Israeli’s is oor die algemeen geneig om Arabiere as die vyand te sien. Terroriste.”
Basel knik. “Ek weet. Aan my kant vra mense weer: ‘Hoe help dit ons om ’n staat te ondersteun wat teen ons diskrimineer. Ons wil integreer, maar ons word voortdurend verhinder deur onnodige insidente wat ons daaraan herinner dat ons deel is van die Arabiese minderheid.”
“Oú Joodse streek daai. Ons sê dis om ons voortbestaan te verseker, maar dit het by baie van ons handuit geruk.”
“Een van my vriende, ’n polisieman, vertel my nou die aand hoe hy ’n motor gestop het en die bestuurder gevra het vir sy rybewys, net om verskree te word deur die man en sy medepassasiers dat hy nie Jode moet stop nie, maar Arabiese terroriste moet jag. Dis maar één voorbeeld van baie hoe ons, wat die Staat van Israel wíl dien, behandel word.”
“Ek moet my kop in skaamte laat sak, want ek weet dis waar van baie Jode hier in Israel.”
“Die meeste ouens in ons groep is dit eens dat daar diskriminasie hier is teen Arabiese burgers. Dit kan ’n Arabier tot drie maande vat om iemand te kry om sy telefoon te kom regmaak, terwyl dit vir ’n Jood ’n kwessie van dae is.”
“Maar ek moet jou sê as dit by diskriminasie kom, is julle nie die enigstes in die Israeli-gemeenskap wat daaronder ly nie. Daar word al sedert die stigting van die staat teen Sefardiese Jode, veral uit Marokko, gediskrimineer. Dit is wat gelei het tot die groeiende mag van die ultra-ortodokse Shas-party wie se doel dit is om die status van die Sefardim te verbeter. Ook die Ethiopiese Jode het probleme om in die hoofsaaklik wit gemeenskap opgeneem te word.”
Basel se mond plooi in ’n siniese laggie. “Ek glo jy uit Suid-Afrika wat later eers jou Joodsheid ontdek het, het ook al moeite daarmee gehad.”
“Wel, absoluut. Veral hier by die universiteit in die begin …”
“Was dit nie vir jou uitsonderlike talent nie, het jy dit dalk nie gemaak nie,” val Basel hom grinnikend in die rede.
Marc lag verleë. “Ek weet nie van die talent nie, maar ek weet wel van die diskriminasie. Maar ek glo die verskil tussen diskriminasie teen Jode en teen Arabiere, is dat as gevolg van die Midde-Oosterse konflik en terrorisme, diskriminasie teen Arabiere meer gepolitiseer geraak het.”
“Nee, jy’s reg. Ek weet daar is daardie groepe wat jy genoem het wat kla dat daar hier in Israel teen hulle gediskrimineer word, maar ons is die ouens wat gesien word as Israel se vyande. En ons is nie vyande nie, ons is Israelse burgers.”
“Ons media fokus op die skares wat deur die vlammende anti-Israel retoriek van Sjeik Raed Salah van die Islamic Movement opgerui word. Daarom is Jode geneig om die Arabiese bevolking binne Israel as ’n Trojaanse perd te sien, veral in tye van konflik en oorlog. Hierdie wedersydse wantroue maak dialoog baie moeilik.”
“Ons klomp ondersteun nie vir Sjeik Salah nie. Die meerderheid Arabiese Israeli’s is téén sy anti-Israel siening. Glo my, Marc, die meerderheid van ons wil vreedsaam met die Jode saamleef omdat die Staat Israel ’n politieke realiteit is. Israel bestaan en diegene wat dié Staat wil vernietig mors hulle tyd en ons s’n. As ’n mens diskriminasie eenkant sit en lewe in Israel vergelyk met Arabiese lande, kry die Joodse staat oor die algemeen net hoë lof onder ons mense. Wat my betref, is daar geen ander land ter wêreld wat ek bo Israel verkies nie.”
“Dit geld vir my ook.”
“Nie eens Suid-Afrika nie?”
Marc skud sy kop. “My wortels lê hier, Basel, ek sal nooit weer op ’n ander plek kan bly nie.”
“Jy weet, ek probeer altyd jong Arabiese Israeli’s aanmoedig om weermag toe te gaan. Ek glo die feit dat ek dit gedoen het, het my lojaliteit teenoor die land geweldig verander. Ons woon langs mekaar en ons behoort saam te veg vir ons land.”
“Ek glo werklik dis vir Jode en Arabiere moontlik om hier saam te bestaan. Maar dit beteken nie noodwendig dat Israel ’n gevaarlike vredesooreenkoms hoef te teken met mense wat ons vernietiging soek nie,” sê Marc.
Basel staan op om sy koffiebeker weer aan te vul en neem sommer Marc s’n ook saam. “Vrede met die vyandige Arabiese nasies is byna onmoontlik,” sê hy terwyl hy uit die koffiemasjien skink. “Beide die Arabiere en die Israeli’s weet dit. So, wat keer ons om tot dan in vrede saam te leef? Ek glo nie ons het ’n keuse nie.”
Toe hy weer kom sit, sê Basel: “Ek het gehoor jou vrou was ook met die Magen David Adom-span saam Haïti toe. Sy het seker verskriklike verhale om te vertel.”
Dit vang Marc ietwat onkant en hy dink ’n oomblik na voor hy antwoord. “Wel, sy het nogal getraumatiseer teruggekom en nog nie juis veel daaroor gepraat nie …”
“Mens kan dit verstaan. Die toestande was blykbaar baie erg.”
“Ek moet sê ek is eintlik verbaas oor haar reaksie. Met haar werk by MADA, veral met die verskriklike selfmoordbomaanvalle op busse, het sy soveel skokkende dinge ervaar, maar ek het haar nooit só getraumatiseer gesien nie. Veral nie oor so ’n lang tyd nie.”
“Dis nie so ’n lang tyd nie en jy moet onthou dit was ’n wydverspreide massiewe verwoesting wat jy nie werklik kan vergelyk met busse wat opgeblaas is nie. Ek het gehoor mense wat daar gewerk het, sê dit is nie iets wat jy met woorde kan beskryf nie. Iemand met wie ek gepraat het, het dit selfs met die verwoesting van Hirosjima en Nagasaki met atoombomme vergelyk.”
“Miskien is ek te haastig met haar.”
Toe Marc terugloop na sy volgende klas toe, voel hy geweldig skuldig oor sy optrede die afgelope paar dae. Hy neem hom daar en dan voor om te reg te maak waar hy kan. Hy besluit om wanneer hy van die universiteit af huis toe gaan, by die busstop na MADA, waar sy altyd laatmiddag die bus haal, af te klim, haar daar in te wag en dan vir ete in die stad te neem. Hy wil verskoning vra vir sy optrede Sondagaand wat daartoe gelei het dat hy die afgelope twee aande op die rusbank in die woonkamer geslaap het en hulle sedertdien feitlik geen enkele woord met mekaar gepraat het nie. So entoesiasties raak hy oor sy plan dat hy sy skoonma wat op Dinsdae en Donderdae die kinders oppas, bel en vra of sy hulle saam met haar sal huis toe neem vir die aand. Hadassah is meer as gewillig, want ook sy het die verandering in Rivkah nie misgekyk nie.
Die res van die dag verloop vlot vir Marc en hy bevind hom al minstens ’n driekwartier voor Rivkah van diens sal kom, by die busstop voor die Sha’ari Yerushalayim-hotel, net om die draai van die Magen David Adom-sentrum. Hy koop ’n Jerusalem Post en gaan daarmee na die hotel se kafeteria om dit te lees en tee te drink. Die plek is redelik vol en hy gaan naby die venster sit, half verskuil agter die enorme potplante, en word gou bedien.
Toe hy na ’n rukkie opkyk om die kelner nader te wink vir nog ’n koppie tee, merk hy verbaas dat die twee mense wat pas ingekom het Rivkah en een van die dokters, Aviel Mordechai, wat ook deeltyds by MADA werk, is. Hy staan half op om hulle te groet, maar iets weerhou hom en hy gaan weer sit. Die twee gaan neem plaas by ’n tafeltjie nie ver van hom nie. Hulle is duidelik sigbaar vir hom, maar hy besef dat hulle hom as gevolg van die potplant nie sal sien sit nie. Sy hart begin met swaar stadige slae in hom hamer toe hy hulle dophou. Aviel het Rivkah se stoel vir haar uitgetrek en toe sy gaan sit, raak sy hand vir ’n oomblik teen haar wang sodat sy na hom opkyk. Hulle is nie na genoeg aan hom dat hy kan hoor wat hulle praat nie, maar dis vir Marc duidelik dat dit nie gaan om twee kollegas wat net saam koffie drink aan die einde van ’n lang dag nie. Daarvoor spreek hulle houding te veel van familiariteit.
Aviel plaas ’n bestelling sonder om Rivkah te raadpleeg, asof hy weet waarvan sy hou. Toe buig hy oor na haar en vou haar hand op die tafel met syne toe. Marc