Tryna du Toit-omnibus 2. Tryna du Toit
nag is die gekras van die bankie oor die vloer te hard.
“Debbie?” kom dit vaak van Trudie.
“Dis ek, Trudie,” sê sy saggies, gerusstellend. “Jammer.”
Debbie hoor hoe die bed kraak soos Trudie omdraai en ’n rukkie later hoor sy dankbaar weer haar maat se reëlmatige, diep asemhaling. Sy trek vinnig en geluidloos uit in die donker. Dan gaan kniel sy, nie by haar smal bedjie soos gewoonlik nie, maar voor die oop venster. Sy kan nie vanaand haar gewone aandgebed bid nie. Lank, bewegingloos, kniel sy voor die oop venster. Die nag is vriendelik maar donker en die sterre vonkel dof, sonder glans.
Sy dink aan Paul. Sy hoor hom weer fluister: “Debbie, my liefste, wat het ek gedoen?”
En sy hoor haar antwoord: “Moenie jammer wees nie, Paul. Ek . . . ek is bly. Ek het jou lief en nou behoort ek reeds aan jou, al moet ek nog baie jare wag.”
“Debbie,” en daar was sielewroeging en selfverwyt in sy stem. “Ek het jou lief, Debbie, maar ek moes dit nie gedoen het nie.”
Sy het hom getroos en gerusgestel. Dit was sy wat sterk en seker en wys was. Daar is groot liefde en teerheid in haar hart vir die jong man aan wie se sorg sy haar toekoms toevertrou, aan wie sy haarself vanaand sonder voorbehoud gegee het. Hulle sal moet wag, sy en Paul, nog lange jare moet wag, maar miskien sal die gedagte aan vanaand haar versterk en vertroos in die dae wanneer eensaamheid en verlange na Paul vir haar te veel word. Dit was die gedagte aan die skeiding wat soos ’n donker skaduwee oor hulle laaste dae saam gelê het wat veroorsaak het dat sy haar vanaand aan sy liefkosings oorgegee het. Hulle was alleen by die Fonteine. So ’n stil, vreedsame aand met die gefluister van die wind in die bome, die wit maanlig wat die wêreld in ’n towerland omskep. Dit was miskien verkeerd van hulle, maar sy voel nie of sy gesondig het nie. Sy is so seker van haar liefde vir Paul – en sy liefde vir haar – en dit was nog maar deur al die eeue heen die vrou se voorreg om haar te gee aan die man wat sy liefhet. En as Paul die dag terugkom na haar . . . As hy terugkom . . . En as Paul nie terugkom nie? Maar hy sal. Sy weet hy sal. Hy moet.
Agter haar in die kamer hoor sy Trudie se rustige asemhaling. Sy dink weer aan Trudie se waarskuwings. Is dit wat Trudie die hele tyd gevrees het? Maar hoe kon sy geweet het? Wat weet Trudie van daardie wit vlam van liefde wat alles verteer en verskroei, wat haar magteloos aan haar liefde oorgelewer het? Sy het verander vanaand, sy het ’n vrou geword. Sy sal nooit weer dieselfde Debbie wees nie.
Sy sluit haar oë en met haar voorkop teen die koel vensterbank bid sy: “Here, ek het hom so lief. Vergewe my as ek verkeerd gedoen het, maar ek het hom tog so lief. Behoed en bewaar hom tog, liewe Here, in al die lang jare wat hy weg sal wees van my en bring hom weer veilig terug na my. Liewe Here, bring hom terug.”
Haar gebed is skielik dringend en smekend. Daar het ’n wolkie, niks groter as ’n man se hand nie, op die horison verskyn.
In sy kamer is Paul ook nugter wakker. Hy is siek tot in sy siel toe as hy dink aan wat vanaand gebeur het. En dit met Deborah, Deborah van alle meisies. Debbie wat so fyn en broos en dierbaar is. En hy wat haar moes beskerm, het haar onteer. Nie net onteer nie, maar haar aan skande en smart blootgestel. En dit omdat sy hom liefhet. Hy wat die gevare geken het, wat sterk en verstandig moes gewees het, wat sy drange moes beteuel het, het haar verder en verder langs vreemde paaie gelei en ongekende emosies aangewakker. En toe hy sterk moes wees, was hy swak. Maar hy het nooit eens aan so ’n moontlikheid gedink nie. Nie met Debbie nie.
Met sy kop in sy hande sit hy en sy gedagtes is wrang en bitter. Vir die eerste keer in baie jare dink Paul Hugo nie aan homself nie, maar aan iemand anders, aan die seerkry wat moontlik vir iemand anders wag. Waarom het hy dit tog gedoen? Hom oorgegee aan die hartstog van ’n oomblik wat soveel ongeluk en bitterheid as nasleep kan hê? O, dis maklik om die vrou se liggaam die skuld te gee as sy in sy arms lê en haar hartstog saam met syne styg om hulle een te maak met die wit maanlig om hulle, een met die oneindige heelal.
Sy is nog baie jonk, jonger selfs as die meeste meisies van haar ouderdom. Hy is ouer, verstandiger. Hy moes beter geweet het. Hy het ook beter geweet. Hy moes sterker gewees het. Hy weet lankal dat hulle met vuur speel en hy moes op sy hoede gewees het. Maar hy was nie. Hy het hom oorgegee aan die genot wat uit hulle liefde gebore is. En waar het dit hulle nou laat beland? Wat het hy gedoen? Here tog, wat het hy gedoen! En wat kan hy doen om vir daardie onreg te vergoed wat hy in die naam van liefde gepleeg het? Wat kan hy doen om Debbie teen verdere seerkry te beskerm?
Daar is net een uitweg.
Hulle moet trou, dadelik trou. Trou voor daar enige sprake kan wees van ’n gedwonge huwelik. Dan is Debbie beskerm. Hulle kan dit geheim hou. En as hulle gelukkig is, hoef niemand ooit daarvan te weet nie. Hy sal voortgaan met sy studie en Deborah met hare, en ná ’n jaar of twee kan hulle verloof raak en sodra hy klaar is, kan hulle . . . trou! Net hulle twee sal weet. Maar as hulle nie gelukkig is nie? Die Here bewaar Debbie van enige gevolge van hul onbesonne daad. Want sy sal nog swaarder moet boet as hy. Hy durf nie eens dink aan wat hulle sal moet verduur nie. Nee, trou moet hulle. Sommer môre. En dit moet net goed gaan. Dit moet net. Dit word swart voor sy oë as hy dink aan die moontlike gevolge. Hy is nat van die sweet en voel siek en koud. Tina, sy pa, hulle vriende . . . wat sal hulle van hom dink? Wat sal van sy goeie naam word? Sy toekoms? Sy hele lewe lank sal hy gebrandmerk wees, hy wat Paul Hugo is. Sal sy pa hom vergewe? Kan hy met ’n vrou en kind na sy nuwe universiteit toe gaan? Sal sy pa gewillig wees om hom soveel jare met vrou en kind te onderhou? Durf hy dit verwag? Moet hy dan nou afsien van sy toekomsdrome om vir hom en Debbie elders ’n bestaan te gaan vind? Nee, so sal die Here hulle nie straf nie. Dit het hulle nie verdien nie, so groot was hierdie enkele sonde tog nie. Alles sal regkom. Alles moet net regkom. Dis maar net ’n droom, ’n aaklige droom waaruit hy netnou dankbaar sal wakker word. ’n Aand wat so volmaak begin het, en so volmaak was, kan nie so rampspoedig eindig nie. Twee jong harte vol van die afskeid wat kom – hulle moes nooit vanaand alleen gewees het nie. Ongeoorloofde liefkosings, Debbie in sy arms, om hulle die beskutting van die donker wilgers wat so laag hang . . .
Debbie sou die aand huis toe gaan en Paul het nie veel tyd gehad om sy plan uit te voer nie. Hy was alreeds vroeg die oggend op. ’n Kokende bad gevolg deur ’n koue stort en twee koppies swart koffie het hom beter laat voel. In die helder daglig het sake ook nie so duister gelyk nie. Sal hy nie maar alles aan die noodlot oorlaat nie? Hy is moontlik heeltemal onnodig onrustig. Moet hy hom nou halsoorkop in ’n huwelik begewe wat dalk nie regtig nodig is nie? Hy sal met Debbie praat. As sy voel dis nodig, sal hy dadelik met haar trou. Maar sy onrus neem weer toe. Hy is ouer en sterker. Debbie sal vir hom luister en dit is sy plig om reg te maak wat hy verbrou het. Om die besluit aan haar oor te laat sou net so ’n groot onreg wees soos die een van gisteraand. Hy ken Debbie. Sy sal niks doen wat hom moontlik kan benadeel nie. Sy sal eerste aan hom dink en nie aan haarself nie, en sy eerste plig is nou om haar te beskerm, al is dit dan tot watter prys ook al.
En dit was eers nadat hy dié besluit geneem het, vas en onherroeplik, dat daar kalmte en rus in sy gemoed gekom het.
Net ná ontbyt is hy na Debbie toe. Sy was skaam en verleë. So jonk en weerloos. So bleek, met diep skaduwees onder haar oë, asof sy ook nie laas nag geslaap het nie. Hy het haar gevra om ’n entjie saam met hom te gaan ry en sonder teëpraat het sy saam met hom gegaan. Selfs so vroeg in die oggend was dit al drukkend warm en dit was heerlik om uit die stad weg te kom. Hulle het nie gepraat nie. Paul lyk so anders, dink Debbie. So streng en vasberade, byna ongenaakbaar. Sou hy kwaad wees vir haar oor gisteraand? Het sy haarself goedkoop gemaak in sy oë? Gaan hy nou vir haar sê dat hy haar nie meer liefhet nie?
Langs ’n helder stroompie, in die skaduwee van ’n paar wilgerbome, het Paul die motor tot stilstand gebring. Dit was koel en stil hier. Sy het net die sagte geruis van die stroompie gehoor soos dit oor die klippe kabbel. Maar sy was styf en koud asof die oordeel alreeds oor haar gevel is. Paul het moeg gelyk. Hy was so bleek.
’n Rukkie is hy stil, toe neem hy haar hand in syne. Hy kyk na haar, lank en ernstig, toe gewaar sy ’n vonkeling in die diepblou oë, die skemering van ’n glimlag om sy mond.
“Ek wens jy het ’n bietjie ouer gelyk, Debbie,” sê hy. Sy gaap hom verbaas aan. Wat sou Paul nou bedoel? Die glimlag