Tryna du Toit-omnibus 1. Tryna du Toit
om genadebrood te moet eet. Ek sal Mammie vra om dadelik vir hulle iets oor te stuur.”
“Dankie, dit sal seker baie welkom wees. Ek is van plan om vanmiddag self daarheen te gaan en te kyk wat ’n mens vir hulle kan doen.”
Hy haal sy sakboekie uit sy binnesak en vervolg: “Gee my tog die name van die verskillende voorsitsters of sekretaresses of wie ek ook al moet nader by die Kindersorg en die ACVV. Ek wil graag vanjaar gedurende die wintermaande vir die kinders sop gee, hier is so baie behoeftige kinders. Meneer Lubbe wil ook baie graag saamwerk.”
Meneer Lubbe is die hoof van die laerskool en Annie het opgemerk dat hy en Johan die hele teepouse in ’n druk gesprek gewikkel was.
“Mevrou Van der Byl is voorsitster van die Kindersorg.”
“Ek het haar al ontmoet, sy speel ook tennis.”
“Ja. Ek dink hulle sou graag help. Daar was al meermale sprake van ’n sopkombuis stig of vir die skoolkinders sop gee, maar die planne is nooit verwesenlik nie. Ek hoop jy kry dit reg.”
Hy sit sy sakboek op die tafel om gemakliker te skrywe en met die beweging val ’n visitekaartjie uit en land teen Annie se voete. Sy buk en tel dit op.
Dit is dokter Piet Grové se visitekaartjie, natuurlik die een wat hy daardie middag aan Johan gegee het.
Sy onthou sy woorde: “En die kaartjie sal ek hou as ’n herinnering aan ’n ontmoeting met ’n meisie wat my eers amper doodgery het en my toe nog gruwelik beledig het.”
“Dankie, Juffrou,” sê hy en hou sy hand uit.
Annie se wange word warm, maar ongeërg, asof dit haar eie is, wil sy dit in haar sak steek toe sy sterk vingers blitsvinnig haar pols vang.
“Dankie, Juffrou, dis myne,” en met sy ander hand neem hy die kaartjie by haar en sit dit weer agter in sy sakboek.
Ongeërg, asof daar nooit enigiets gebeur het nie, vra hy: “En wie nog?”
Annie staan op, haar wange rooi.
“Mevrou Marais, die dominee se vrou, of mevrou Ben Pienaar sal jou enige verdere inligting kan gee. Sal dit dan al wees?”
“Ja dankie, Juffrou.”
Iets in sy stem, so anders as die koel, saaklike manier waarop hy haar gewoonlik in die skool aanspreek, laat haar vinnig na hom kyk.
Die grys oë lag heerlik vir haar.
Sy draai om en loop kop in die lug by die kantoor uit.
Die somer het te midde van die lieflike reëns gewyk en die einde van die eerste kwartaal het aangebreek.
Dit is ’n heerlike najaarsoggend, die lug blou en onbewolk, met oorvloedige sonskyn.
Die kinders is opgewek en uitgelate, en hul uitbundige gelag dring keer op keer deur die vensters na buite.
Johan het so ’n rukkie nadat die skool begin het ’n briefie by die verskillende klasse omgestuur. Toe dit by Annie kom – sy was in die standerd sewe-klaskamer – maak sy dit oop, lees dit en glimlag onwillekeurig.
“Luister, kinders,” sê sy. “Hier is ’n kennisgewing van meneer De Kock.”
Toe lees sy dit hardop: “Daar sal vanoggend om elfuur ’n konsert in die skoolsaal gehou word. Van elke klas word verwag om die gehoor tien minute lank te vermaak. Ek het ’n formele uitnodiging aan die laerskool gerig om die verrigtinge by te woon. Begin maar dadelik met julle voorbereidings.”
Daarna is die gort gaar.
Verstom en verras kyk die kinders mekaar aan en toe styg daar ’n ekstatiese “O-o-o-o” na die dak.
En kort daarna: “Maar Juffrou! Wat sal ons doen?”
“Dit moet julle self besluit,” sê sy glimlaggend.
Die konsert, wat ná die teepouse gehou is, was ’n groot sukses. Op haar beurt was Annie, soos die res van die personeel, verras deur die oorspronklikheid en vindingrykheid waarmee die kinders vorendag gekom het, en dit op sulke kort kennisgewing.
Die meeste van hul nommers was daarop uit om snaaks te wees en die humor was meestal met ’n kwistige hand aangedik, maar dit was gesond en soms werklik snaaks, en die kinders het dit vreeslik geniet.
Die blyspel deur die matriekstudente was ’n juweeltjie.
Hoe verskil vandag tog nie, dink Annie, van al die ander laaste dae wat ons met meneer Fouché as hoof saam deurgebring het nie. Dit was gewoonlik ’n pyniging des geestes, want die kinders was opgewonde, onwillig om te werk of te konsentreer, en hulle moes besig gehou word tot amper op die laaste minuut terwyl registers en rekordboeke en rapporte intussen reggemaak word.
Vandag het hulle hulself besig gehou, geïnteresseerd en maklik regeerbaar, en wie sê hulle het nie vandag net soveel geleer as die ander dae nie? Met watter konsentrasie is die nodige reëls nie geleer nie, hoe gretig is die boeke in die lamlendige ou bibliotekie wat Johan so graag van die grond af wil opbou nie deurgesnuffel om die regte agtergrond en kleur vir hul skeppings te kry nie!
En kyk nou hoe geniet hulle die konsert!
En toe, te midde van die opgeruimdheid en vrolikheid wat hier om haar heers, dwaal Annie se gedagtes weg na die vorige aand toe Johan die eerste oueraand gehou het.
Was dit maar net gisteraand dat sy die ontdekking gedoen het?
Die kerksaal was tot oorlopens toe vol en nog nooit vantevore het Annie so ’n stralende klomp gesigte gesien nie.
Die kinders het gestraal, gelukkig en hoogmoedig om vir hul ouers te wys wat hulle kan doen en hoe hulle presteer; en die ouers het gestraal, bly om te kan deelneem aan dié deel van hul kinders se lewe. Veral op so ’n klein dorpie waar daar so min gebeur en waar daar so min is wat werklik interessant is, het Johan gedink dat so ’n aanknopingspunt tussen huis en skool van groot waarde vir kinders en ouers sou wees.
En vir die meeste van hulle was dit ’n heuglike aand.
Meneer Kriek het vir ’n uitstekende program gesorg – Annie het ook belowe om te sing – en daar is verversings bedien.
Die verversingstorie het Annie se oë oopgemaak.
Johan het tentatief, ’n bietjie onseker, in haar teenwoordigheid vir meneer Kriek gevra of hy nie dink dis moontlik dat hulle die aand verversings kan bedien nie, en meneer Kriek het net so getwyfel soos Johan.
Dit sou ’n grootse onderneming wees.
Dis toe dat Annie, bekend met haar ma se organisasievermoë wat dié soort funksies betref, sommer tussenin gepraat het.
“Natuurlik kan julle verversings bedien. Ek sal dit met Moeder bespreek en voor julle weet waar julle is, sal sy en mevrou Pienaar alles gereël hê.”
Dit was ook so.
Mevrou Pienaar en mevrou Celliers het met genoeë die werk onderneem en dit was die heelhartige, gulle ondersteuning van die ouers se kant af wat Annie so verbaas laat opkyk het. Dit was asof hulle net gewag het vir ’n geskikte geleentheid om te wys hoe bereid hulle is om te help en wat hulle kan doen. Die heerlikste lekkernye het uit alle oorde ingestroom; tant Sannie Fourie het voorgestel dat sy pannekoek bak en Annie, met die oog op die toekoms, het haar sommer dadelik gevra om liewer vroeg volgende kwartaal met die skoolkermis te kom bak.
Terwyl die ouers en kinders besig was om koffie te drink en van die lekker gebak te eet, het Johan, so mooi en deftig in ’n donker pak, geselsend tussen hulle rondbeweeg. En dit was toe hy wegdraai nadat hy met ou ryk Isak van Zyl gesels het en met dieselfde vriendelike, innemende glimlag na Ma De Beer luister wat stokstyf in ’n swart satynrok gesit het, die hare so indrukwekkend gekrul, met haar kinders blink en skoon in ’n lang ry langs haar, dat Annie meteens bewus geword het van ’n yslike knop in haar keel. Dis toe dat sy die ontdekking gedoen het.
Hoe lank dit al daar in haar hart weggebêre was, weet sy nie, maar skielik was dit vir haar asof dit maar altyd daar was: