Tryna du Toit-omnibus 1. Tryna du Toit
gesig kan kyk. Toe sê hy droog: “So? Ek sien die wapenstilstand is verby.”
“En wat dink jy van my toneelspel?” vra sy gemaak opgewek.
“Meesterlik,” antwoord Johan droog. “Eenvoudig meesterlik. Veral jou vertolking van ‘’n Volmaakte Dag’ vind ek onverbeterlik in die omstandighede.”
Vir ’n oomblik is sy stil, uit die veld geslaan, toe lag sy onverwags.
Die musiek jaag met versnellende tempo na sy einde toe en met ’n vinnige blik na die tergende gesiggie, trek Johan haar vaster teen hom aan en probeer haar van haar voete af dans. Vinniger en vinniger draai hulle tot Annie maar haar oë toemaak en haar ratse, vlugge voete hul gang laat gaan. Toe die musiek skielik met ’n oorverdowende geluid van tamboere afsluit, leun Annie, vir die eerste maal in haar lewe duiselig van ’n wals, laggend teen hom aan en wag dat die wêreld eers moet ophou om te draai.
“En wat gaan hier aan?” vra Frank, wat nie eens probeer het om saam tyd te hou nie, maar op matige pas enduit gewals het. “Hoe lyk dit vir my Annie wil jou nie laat los nie, Johan?”
Johan lag hardop. “Die Bolander het haar skoon van haar voete af gewals.”
Daar kom van alle kante uitroepe van verontwaardiging, maar die wêreld keer tot sy normale standvastigheid terug en Annie kan weer sonder steun alleen staan. Nog vol lag sê sy niks ter verdediging nie, maar stap glimlaggend saam met Johan na ’n rusbank, natuurlik en op haar gemak met hom soos sy nog nooit was van die eerste dag dat hy op Saailaagte aangekom het nie.
“Ek dink dis tyd dat ons huis toe gaan,” merk sy op, en so stadigaan begin hulle klaarmaak om te ry.
Barry ry saam met hulle tot op Wag ’n Bietjie.
“Het julle nou besluit om in vrede saam te lewe?” vra hy.
Annie, wat voor tussen die twee mans sit, neem haar toevlug tot stilte. Johan, ’n glimlaggie om sy mond, kyk voor hom in die pad en sê ook niks nie.
“H’mm. Ek dog dit was te goed om waar te wees. Sommer oëverblindery?”
“Ons noem dit ’n wapenstilstand,” verklaar Johan uit die hoogte.
“O so! Reken nou net! En hoe lank duur hierdie … e … wapenstilstand?”
“Net tot ons jou uit die motor gegooi het. As jy nie oppas nie, nie eens so lank nie,” sê Johan laggend.
“Ek dink nou glad nie eens julle is snaaks nie,” sê Annie kalm. “Het jy nou besluit om saam Boland toe te gaan, Barry?”
“Ja-a. Ek dink so.”
“Natuurlik gaan jy saam. Ek wil sien of jy nog ’n stok en ’n katrol kan hanteer soos die De Kocks vir jou geleer het,” sê Johan.
By die hek net voor hulle by Wag ’n Bietjie kom, klim Barry uit. “Ek stap hiervandaan, dankie, Johan. Ek is bly julle het gekom. Goeienag. Lekker rusie maak verder, hoor.”
Maar moeg ná die dag se bedrywighede het nie een van hulle lus gehad om die stryd van vroeër weer aan te knoop nie, en sonder om veel te praat is hulle huis toe.
“Kyk die haas se oë, Annie,” sê Johan ná so ’n ruk.
Annie kyk en sien die twee groot, blink oë, vir ’n paar oomblikke ’n volmaakte teiken vir sy vyande.
“Foei tog,” sê Annie, “dat sy eie oë hom nou so moet verraai. En hy soek maar net kossies om te bestaan. Ek is bly jy het nie ’n geweer hier nie.”
“Wie sê ek sou hom raak geskiet het?” vra hy lui.
“Ek dink maar jy sou.”
“Het jy ooit saam gaan springhase skiet, Annie?”
“Party maal saam met Barry as ons op die plaas gekuier het. As almal gaan, wou ek nie alleen agtergebly het nie, maar ag, ek was tog altyd so jammer vir die arme hase.”
Ná ’n rukkie sê sy halfskaam: “Ons is so bly Barry gaan saam met jou vakansie hou. ’n Mens kan hom omtrent nie wegkry van Wag ’n Bietjie af nie. En hy is darem so alleen daar.”
“Ek is bly hy kom saam. Ons het al vantevore een maal saam so ’n hengelvakansie gaan hou en dit vreeslik geniet.”
“Hoekom weet ek dan niks daarvan nie?”
“O, dit was baie lank gelede. Vyf jaar om presies te wees. Jy was toe maar nog ’n baie klein ou dogtertjie.”
Vyf jaar gelede! Toe was sy sewentien en het sy op die drumpel van ’n wonderlike nuwe lewe gestaan.
“Vyf jaar gelede,” sê sy dromerig, “toe was ek klaar groot.”
“Nee, Annie,” sê hy, sy stem laggend, “jy het maar gespeel jy is groot. Net soos jy vandag nog speel jy is groot.”
Dit moes hy nie gesê het nie. Ru ontwaak Annie uit haar droom. ’n Mooi klein meisietjie met ’n silwerstem. Maar bederf, kinderagtig, selfsugtig, onmanierlik.
“Die wapenstilstand is dus verby?” vra sy styf.
En nog steeds laggend antwoord hy: “Jy het dit self netnou al beëindig, Annie.”
En toe sy niks verder sê nie, voeg hy spottend by: “Dit kan tog onmoontlik nie wees dat jy vrede soek nie?”
“Natuurlik nie,” antwoord sy koel en kort daarna is hulle tuis.
Johan gaan saam met haar tot by die voordeur en sê vir oulaas nog tergend: “Ek hoop nie jy sal raas kry omdat jy so laat uitgebly het nie!”
Heuningsoet kom haar antwoord: “Ag, nee. Vader weet ek is in betroubare hande.”
Die volgende oomblik is sy weg en is die swaar voordeur gesluit.
Hoofstuk 8
Maandagoggend reën dit toe.
Dit was ’n goeie somer in die Karoo gewees en die reëntjie het sag begin uitsak gedurende die nag, nie begelei van die swaar donderstorms wat gewoonlik volg op ’n tydperk van droogte nie.
Maar toe dit opstaantyd word, het die reën met mening begin toesak en dit het gelyk asof dit sommer dae aaneen sal aanhou.
’n Koel herfswindjie het ook skielik as voorloper van die winter sy verskyning gemaak.
“’n Landsreën,” sê Andries Celliers met genoeë aan die ontbyttafel. “Ek is baie bly om die boere se ontwil.”
Dit gaan vanoggend maar ’n bietjie halsoorkop aan die Celliers se ontbyttafel, want Kaatjie, die bediende, bedrieg deur die donker van die bewolkte môre, het verslaap en gevolglik is alles laat. Andries doen sy bes om die somberheid van die oggend te verlig … en maak die drukte daardeur nog erger … deur ‘Blou Maandag’ op te sê terwyl hy vir sy spek en eiers wag.
My mammie is laat,
En Pappie is kwaad
Die bediende het nie opgedaag …
“Auk, ek is hier. Dis maar net ’n bietjie laat vanmôre!” val ou Kaatjie hom in die rede toe sy met die koffie inkom.
Die stoof is vuil …
“Nee, dis nie waar nie: hy’s so blink soos ’n spieël.”
En Annie huil …
“Sy’t vreeslik pyn op haar maag,” verbeter hy algaande.
En dit, my ou broer, dink Annie, is die waarste woord wat jy nog vanoggend gesê het. Want ’n nare, leë kol op haar maag getuig van haar besluit om vanmôre, sonder verdere versuim, vir Johan de Kock die verskoning te gaan aanbied wat al so lank agterweë gebly het. Hardop sê sy vir hom: “Ek hoop, Andries, dat jy net so ’n meester van die woorde van ‘Die Vlakte’ is as wat jy skynbaar van ‘Blou Maandag’ is.”
“Juffrou,” sê hy met diepe waardigheid vir haar, “het ek al ooit nie my werk vir u geken nie?”