Tryna du Toit-omnibus 1. Tryna du Toit
nie.”
“Ons sal sien,” antwoord sy, glad nie meer so bedees nie.
Toe hulle op Wag ’n Bietjie kom, ontmoet Barry hulle by die motor. Sy oë gaan vlugtig van Annie se gesig na Johan s’n, maar hy sê niks nie.
“Middag, Barry,” groet Johan. “Jy het ’n wonderlike middag bestel vir ons tennis.”
“Middag, mense. Ja, ons is reg vir julle. Ons het al gespeel.”
Barry se bure, die Steyns, en Letty Rossouw, wat die naweek by hulle deurbring, sit op die grasperk langs die tennisbaan.
“Julle is laat,” groet Frank Steyn. “Was jy bang ons sal jou weer in die dam gooi?”
“Ek laat my nie twee maal in dieselfde dam gooi nie,” antwoord Johan. “Kom, wie sal dit waag om Annie en my te pak?”
“Toe, jy, Barry, ek en Rita wil eers rus.”
“Kom, Letty, die Bolander praat weer groot vanmiddag.”
Letty Rossouw, Barry se maat vir die toernooi, is ’n lang, mooigeboude meisie, die dogter van sy buurman, Koos Rossouw. Sy kan goed tennis speel, maar haar spel is ’n bietjie wisselvallig en sy beweeg stadig op die baan. Johan en Annie is te goed vir hulle en wen maklik.
Toe Barry en Letty wegloop om die Steyns in hul plek te stuur, sê Johan aan Annie: “Ek beny Piet sy maat, Annie.”
Annie se wenkbroue wip en sy kyk Johan agterdogtig aan. Johan lag.
“Hoe lyk dit vir my jy vertrou nie die wapenstilstand nie, Annie?”
“O, ek sien, jy is besig met toneelspeel.”
“Vir die oomblik was ek nie. Mevrou Coetzee speel baie mooi; op die agterlyn veral is haar spel skitterend, maar sy speel byna nooit by die net nie, en ek hou van ’n maat langs my by die net. Dis ’n plesier om saam met iemand te speel wat so vinnig beweeg.”
“Kom, Annie,” maak Frank Steyn ’n einde aan die gesprek. “Die Bolander kan nie altyd vir hom die beste maat neem nie.”
So teen sononder staak hulle die tennis, want Annie, Letty, Johan en Barry wil nog eers gaan swem voor hulle vir ete Swartkoppies toe gaan.
“Wie gaan gou saam met my die koppie uitklim,” wil Johan weet. “Ek is nou lus om die wêreld van daar bo af te sien. Is jy te moeg, Annie?”
Annie is nie moeg nie en Barry en Letty wil ook saamgaan.
“Nou toe, gaan julle kinders maar,” sê Rita. “Soveel energie het ek tog nie. Frank en ek sal maar solank huis toe gaan en kyk of daar kos is. En as julle te laat kom, kry julle net wat oorbly, hoor.”
“Ons wil nog gaan swem ook,” sê Letty. “Sal dit dan te laat wees?”
“Nee, ek speel maar, daar is baie tyd. Geniet julle dit maar. Frank, waar is ons dogter?”
“Sy is by ou Fytjie in die kombuis,” sê Annie. “Ek sal haar gou gaan haal.”
“Toe maar, Annie, ek sal haar gaan haal. Hardloop julle maar, ek sien julle netnou.”
Wag ’n Bietjie se huis lê aan die voet van ’n klipkoppie.
“Kom, Annie,” sê Johan aan haar, “kom ons kyk of ons voor hulle bo kan wees.”
Hy neem haar hand en vinnig, rats in hul tennisskoene, hardloop hulle die koppie uit tot bo teen die hoogste klip, met Barry en Letty kort op hul hakke.
Die lieflike nasomermiddag talm nog. ’n Blou mistigheid hang oor veld en rant en ’n mens voel asof jy teug ná teug van die skoonheid kan indrink.
Duidelik hoorbaar in die stilte is die gekwê-kwê-kwê van die wilde-eende wat sorgeloos heen en weer sweef oor die dam daar in die vlei.
Diep onder die indruk van die skoonheid staan die vier jong mense roerloos teen die klip.
Letty begin eerste roer.
“Kom, julle het nou genoeg gekyk.”
Maar die ander drie staan nog.
“Ek weet nie waarom die digters so dweep met die lente nie,” sê Johan stadig. “Vir my is die nasomer baie, baie mooier.”
“Ja, vir my ook,” sê Annie, en haar stem is sag.
“Nee, kyk,” sê Barry, “die geleerdheid dryf julle nou tot raserny. So is julle darem nie geoorloof om afbreuk te doen aan die ou tradisies nie. Leer julle dan nie meer die kinders ‘Oktobermaand’ nie?” en hy val ook sommer weg:
Dit is die maand Oktober
Die mooiste, mooiste maand,
Dan is die dag so helder
So groen is elke aand.
“Nee, ou maat, Leipoldt bo! En tog, ek dink darem hy kon iets gesê het van die jong ou lammertjies.”
Hulle lag hom almal uit en Johan sê spottend: “’n Boer en sy roer, ja: maar nie ’n boer en die digkuns nie. Laat staan dit maar vir die skooljuffrouens en -menere.”
“Ag, ek dink julle praat almal onsin,” sê Letty. “Kom, ek wil gaan swem.”
Klaar geswem, gaan Annie en Letty in die mooi, groot gastekamer van Barry se huis aantrek, en Annie wonder vir die hoeveelste keer wanneer Barry van plan is om te trou. Hy moet seker by tye vreeslik alleen wees hier op die plaas, en hy bly nou al amper drie jaar so alleen. Daar is so baie meisies – Letty ook onder hulle – wat maar te gewillig sal wees om mevrou te kom speel op Wag ’n Bietjie. Maar Letty sal nie deug nie. Sy is nie Barry se gelyke nie, nie in verstandelike of geestelike ontwikkeling nie. Self ’n boeredogter, hunker sy steeds na die dorp. Sy het ook nie gerus voor haar pa vir hulle ’n huis op die dorp gekry het nie en sy bring die meeste van haar tyd daar deur, wanneer sy nie by haar vriende rondkuier nie. Nee, nie Letty nie, hoewel Barry haar taamlik dikwels uitneem. Hy moet nou maar nie moedeloos raak en sommer ’n vrou vat net om ’n vrou te hê nie. Maar hy is gelukkig blykbaar nie haastig nie.
Vir haar gedagtes om van Barry na Johan te dwaal … nou ja, dit is doodnatuurlik. Maar sy kan nie haar gedagtes toelaat om by Johan stil te staan nie. Daar is te veel teenstrydige emosies. Daarvoor sal sy moet wag tot ’n meer geleë tyd, wanneer sy alleen en ongehinderd weer die hele gesprek kan oordink, die kaf van die koring kan skei.
Toe sy in die eetkamer kom, staan Johan, klaar aangetrek, voor ’n outydse portret wat teen die muur hang.
“Ek het nou net juffrou Annie Celliers hier ontdek.”
“Ja.”
“Wat bedoel jy met ‘ja’? Dis mos nie regtig jy nie.”
“Dis ook Annie Celliers, Barry se mammie.”
“Waarlik! Annie, jy lyk sprekend op haar.”
“Ja, almal sê so.”
“Staan ’n bietjie teen die muur hier by die portret. Ek wil nog kyk.”
Annie leun teen die muur en kyk kalm en rustig na hom terwyl sy oë van haar na die portret gaan. Dieselfde tintelende bruin oe, dieselfde fynbesnede gesiggie, die mond soet en ferm, op ’n haar eenders. Die hare van die Annie in die portret was anders gekam en sy het ’n pragtige rok vol valletjies en tierlantyntjies aangehad, anders kon sy die meisie gewees het wat hier voor hom teen die muur leun.
“Is dit nie wonderlik nie?” vra hy vir Barry wat toe net by hulle kom.
“Ja.” Barry steek sy hand uit en trek een van Annie se bruin krulle. “Nou kan jy verstaan waarom sy my so om haar pinkie kan draai.”
Die donkerte begin vinnig toesak toe hulle by Swartkoppies aankom waar die Steyns op hulle wag.
Swartkoppies se huis is nog soos dit deur die oorspronklike eienaar gebou is, ’n man sonder veel verbeeldingskrag of estetiese gevoel, wat selfs in die jare van welvarendheid nooit die begeerte