God se pad van vryheid. Engela Linde
het” nie. Maria Oomkens sluit hierby aan in Het huis dat lachte (Van Holkema & Warendorf): “Ouers is geliefde wesens op die agtergrond. Alles wat jy van jou getroude kinders ontvang aan liefde en geselskap, is wins. Veel meer durf jy nie verwag nie.”
Hiermee bedoel sy dat kindgrootmaak geen saak van verdienste is nie. Eintlik is dit blote genade. Ons kan nie altyd bý hulle wees nie, maar wel ín hulle. Die seun wat ingedagte eenkant toe dwaal in die aftreetuintjie, kan hom self op ’n dor plek in sy lewe bevind. Moontlik onthou hy, bemoedig, dat die gestorwe ouer deur al die woestynplekke gekom het, en dat die vermoë daartoe in hom nagelaat is.
GEBED: U weet my beste pogings as kind en as ouer word dikwels nog deur skuldgevoel oorheers. Help my, Here, nie om te probeer nie, maar om vanself te wees wat ek moet wees.
24 Januarie Numeri 14:34-44
IN DIE WILDERNIS
“Julle sal veertig jaar … die gevolge van julle ongeregtigheid moet dra” (Num 14:34).
Die woord Numeri, wat op sensusgetalle dui, is aan Grieks ontleen. ’n Pasliker titel is die Hebreeuse “Bemidmar”, “in die wildernis”. Veertig jaar swerf Israel tussen Sinai en Kanaän. Behalwe statistiek en wettiese opdragte, is hierdie swerftog die hoofintrige van Numeri. Hulle kamp ruweg 43 keer (Num 33). Hoe kon ’n uittog oor ’n beperkte afstand so lank duur? Die beste en kortste roete, die karavaanhandelsroete, die grootpad van Egipte deur Palestina na Asië, was by die grensforte goed bewaak. Volgens Eksodus 13:17 het die kortste pad na die land van die Filistyne gelei; Israel sou liefs oopgetrapte kameelpaadjies gebruik wat na water lei. Vervolgens was hulle dikwels self vir hulle oponthoud verantwoordelik.
My pa se voormense was Boesmanlandse trekboere. My broer onthou hoe oorle’ oupa Van Rooyen se wakis in ’n patroontjie geriffel was soos die bondel sinkplate op trek daarteen geklop-klop het. Van dié soort Afrikaner skryf Deneys Reitz in sy oorlogsboek Commando dat hulle van put tot put met hulle vee getrek het, soos ou Bybelse volkere.
Die wêreldletterkunde wemel van simboliese swerftogte. Die woord “odyssee”, vir swerftog, is ontleen aan Odysseus, Homerus se verhaal van ’n mitiese swerwende held. Dan is daar Dante se Divina Comedia; en wie weet nie van Bunyan se Pilgrim’s Progress nie? Pearl Buck se The good Earth, die lewensloop van ’n Sjinese kleinboer, waarvan my suster sê: “Die boek het my hart gebreek.” Nader tuis is daar DJ Opperman se Joernaal van Jorik, waar Jorik in ’n duikboot (baarmoeder) aan die Kaapse kus opduik. Nie net die Afrikaner se geskiedenis nie, maar ook dié van die mens tussen Genesis en Openbaring speel hom in Jorik se swerftog af … totdat hy weer gehaal word.
Tussen wieg en graf het elke mens sy waterlose wildernisse van teenspoed, misverstand en dood, maar ook die oases van sukses en geluk en liefde.
GEBED: Ja, Here, ook ek ken die wildernis, dikwels as gevolg van keuses van my of ander rondom my. Dankie vir u genade wat altyd weer na ’n oase op my lewenspad lei.
25 Januarie Numeri 20:1-13
WATER UIT DIE ROTS
Toe lig Moses sy hand op en hy slaan die rots … Daar het baie water uitgekom … (Num 20:11; kyk ook Eks 17).
Totdat Israel die Amalekiete verslaan en toegang tot die kosbare waterbron in die omgewing van Refidim kry (Eks 17:8-13), was hulle by daardie staanplek sonder water, en die volk is op die punt om Moses te stenig (Eks 17:2 ev). Dis maklik om te sê: “Hemel, maar die klomp kon kla.” Dis ’n glad ander saak om massas kinders en vee erbarmlik van dors te hoor kerm. Daar is ’n verskil tussen min water en geen water. Moses soek die aangesig van God, wat deur sy Gees Moses se instink en geheue laat ontwaak, sodat hy die waterhoudende rots by Horeb eien. Moses ken hierdie wêreld; tydens sy veertig jaar lange ballingskap by die Midianiete sou hy geleer het hoe om water op dié ongewone manier te vind.
Twyfelaars skud die kop, maar die Bybel gee hier ’n volkome natuurlike verskynsel weer. In die dertigerjare het ’n paar man van die Britse Sinai-kameelkorps in ’n droë vallei halt geroep en in die growwe sand gegrawe om die water wat uit ’n kalksteenrots sypel, te probeer bereik. Hulle was te stadig na die sersant se sin, en hy gryp self ’n graaf en begin met groot vertoon grawe. Onbedoeld kap sy graaf teen die verweerde kalksteen. ’n Stuk van die gladde, harde oppervlak breek af en ontbloot die poreuse binneste, waaruit ’n sterk stroom begin vloei. Hierop roep die Soedanese onderoffisier effens spottend uit: “Kyk, die profeet Moses!” Die episode is geboekstaaf deur maj CS Jarvis.
God doen bonatuurlike sowel as natuurlike wonderwerke (dagstukkies 17 Jan en 29 Apr). Jarvis se geskrif word nie aangehaal om die wonderwerk op die trekpad van Israel gering te ag nie, maar om die gelowige aan te spoor. Die wonderwerk is daar, God het dit in sy skepping ingebou. Hy het ook die mens bemagtig om dit deur keuse en teonome wederwerking tot uiting te laat kom.
GEBED: U het in ons lewe soveel keer vir ons water uit die rots geslaan, liewe Here. Leer ons om U daarvoor te vertrou en te dank.
26 Januarie Numeri 21:10-18
DIE LIED VAN DIE PUT
Israel het toe hierdie lied gesing … (Num 21:17).
Hierdie wonderskone lied, weggesteek tussen verhale van nood en oorlog, was ’n stokou lied wat deur putgrawers gesing is, ook deur die meisies wat vergader om water vir die huis en die vee op te trek. Hierdie put moet vlak gewees het, dalk net ’n fontein wat oopgegrawe is, want leiers het dit met kierie en septer oopgemaak. Of dalk het hulle die werk net geopen, soos wat eregaste op Boomplantdag ’n graafvol grond uitspit.
In droë gebiede is ’n put ’n bestaanswyse, ’n atmosfeer, ’n subkultuur, ’n romantiese plek met sy wiegende palmbome in die aandrooi. Die kneg wat vir Isak ’n vrou gaan soek, vind vir Rebekka by die put (Gen 24 OAV), en so ook Jakob, baie jare later, vir Ragel (Gen 29). Op vlug in Midian ontmoet Moses vir Sippora by ’n put (Eks 2:15-22). Meisies by die put beduie aan die mooi jong Saul die pad na die siener (1 Sam 9:11 OAV). Drie helde breek deur Saul se linie om vir Dawid water te gaan haal by die put van Betlehem (2 Sam 23:15-17); en toe weier Dawid om dit te drink, berouvol omdat hy sy manne in gevaar gestel het.
Maar die put was dikwels ook ’n twisappel. Abraham se skaapwagters stry met dié van Lot (Gen 13:7) en van Abimelek (Gen 21:25). Isak voer ’n putstryd, eers oor die oopgegraafde putte van sy vader Abraham, en toe oor sy nuwe putte (Gen 26:18-33). Want ’n put was skynbaar ook ’n soort titelakte, en deur Abraham se putte toe te gooi verklaar die Filistyne vir Isak onwelkom (Gen 26:14-15).
’n Heerser wat ’n standhoudende put grawe, het hoë agting geniet. Hy het vir water gesorg. Maar daar was Iemand groter, wat self die water was. Die gesprek van Christus met die Samaritaanse vrou, die allergrootste putlied, word by 4 April se dagstukkie behandel.
GEBED: Here, U is die onuitputlike bron, die water van die lewe. Wees U die bron wat ons lewensdors les.
27 Januarie Numeri 22:22-35
BILEAM SE DONKIE SIEN BETER AS HY
Die donkie het die Engel van die Here gesien en het onder Bileam gaan lê (Num 22:27).
Beslis het die donkie nie grasieus neergesyg nie, maar oopgeplof. ’n Donkie is slap genoeg daarvoor. Sy sintuie is ook fyn genoeg om die engel te sien en die geruis van die kleed te hoor. My pa wou eenkeer sy wegryende swaertjie op die donkiekar terugroep. Hy gee sy deurdringende fluit; dit was te ver vir die menslike oor, maar die donkies het botstil gaan staan. Mens kan geneig wees om die gedeelte oor Bileam oor te slaan omdat die pratende donkie jou ongemaklik stem. Maar ja, ’n donkie kan ook tale praat met sy sieltogende gebalk en sy lyftaal. Ons het immers grootgeword met donkiestories.
Lees gerus die meesleurende gebeure in Numeri 22-24. Balak van Moab is nie net ’n lafaard en bang vir Israel, wat die Amoriete verslaan het nie (Num 21:25), maar ook ’n konkelaar. Hy laat die waarsêer Bileam haal om Israel weg te vloek. Dit kos hom ’n spul bulle en ramme aan offerandes voordat hy vir Bileam in die pad steek en self “sy koers kry” (Num 24:25). God het telkens die vervloeking op Bileam se lippe in ’n seën