Elza Rademeyer Omnibus 6. Elza Rademeyer
beskuldig sy hom tromp-op. “Maar ek het in elk geval net jou stoel gebring sodat jy solank kan oefen om daarmee reg te kom.”
Katryn staan ontsteld vir tant Betta buite op die werf en inwag toe sy van Rudolf af terugkeer. “Hoekom het mevrou nie vir my gesê Julia gaan hier by ons kom intrek nie?”
Tant Betta gaap haar aan. “Wie sê vir jou sy gaan hier kom intrek?”
“Sy’t klaar ingetrek. Sak en pak, binne-in meneer Rudolf se kamer nogal!”
“Oor my dooie liggaam! Waar is sy?”
“Nee, ek weet nie waar sy nou is nie. Sy’t net haar goed afgelaai en is toe weer hier weg met haar op-skuld-motor. Sy’t nie gesê waarheen sy gaan nie.”
“Maar sy kan mos nie sommer net hier kom intrek asof die plek aan haar behoort nie?” sê-vra tant Betta ongelowig. En toe Katryn net haar skouers lig, loop sy dadelik telefoon toe om Rudolf te gaan bel. En die oomblik toe sy sy stem in haar oor hoor, val sy weg met ’n lang relaas.
Rudolf, wat die oproep in die dienskantoor beantwoord het, loer vinnig na die dagsuster wat agter die lessenaar sit. “Wag, ek sal tante terugbel,” sê hy vinnig. “Gee my net ’n rukkie kans om buite by die telefoonhokkie te kom.” Toe verbreek hy sonder omhaal die verbinding.
Op pad na die telefoonhokkie buite die saal dink hy skuldig daaraan dat hy skoon vergeet het om vir tant Betta te sê dat hy Julia toestemming gegee het om in sy huis in te trek. Miskien was dit ook nie heeltemal die regte ding om te doen nie, want hy weet immers hoe sy tante oor Julia voel. Maar dit is darem nog altyd sy huis. Hy het tog die reg om wie hy wil daar te laat bly. En wie weet, dalk kom tant Betta agter Julia is glad nie so onaardig wanneer sy haar eers beter leer ken nie. Maar tant Betta is hoogs ontstoke oor die telefoon.
“Dan sal ek maar my goedjies pak en teruggaan Malmesbury toe, Rudolf. Ek deel nie ’n huis met Julia Saunders nie,” sê sy na ’n lang relaas.
“Maak dan maar soos tante goed dink,” erg hy hom en hang die gehoorstuk terug.
Tant Betta blaas stoom af soos ’n lokomotief toe sy haar weer by Katryn in die kombuis aansluit. “As ek my sonde nie ontsien nie, pak ek regtig my goed! Dis óf Julia óf ek, maar saam kan ons nooit onder een dak bly nie.”
“Ag, ons kyk maar eers hoe dit gaan, mevrou,” paai Katryn. “Dalk is dit nie so erg nie.”
“Kies jy nou haar kant, Katryn?”
“Nee, mevrou, ek kies nie kant nie. Maar moenie vir jou so ontstel nie. Netnou kry mevrou ’n hartaanval of ’n ding, beland pens en pootjies in die hospitaal, en dan sit ek alleen met juffrou Julia in die huis opgeskeep.”
“Ag ja, dit kan ek jou tog nie aandoen nie. Nou maak dan maar vir ons ’n bietjie tee sodat my humeur kan afkoel.”
Na Rudolf se gesprek met tant Betta gaan hy nie dadelik terug saal toe nie. Hy stuur sy rolstoel in die straat af na die ingang van die hospitaal. Toe hy daar kom, kyk hy met ’n verslae gevoel in sy binneste na die vinnige verkeer voor die hek verby. Almal lyk haastig. Hier en daar is darem ’n passasier wat in die rigting van die hospitaal kyk. Maar niemand verwerdig hom of haar om ’n tweede keer te kyk nie.
Kan jy hulle kwalik neem? dink hy sinies. Hoeveel keer het hy nie self hier voor die ingang verbygery sonder om ’n enkele stonde te wonder oor die lewe hier binne nie. Hy was bewus daarvan dat ’n gedeelte van die hospitaal ingerig was vir gestremdes, ja, maar dit is ook al. Nie in sy wildste drome sou hy kon glo hy sou eendag self hier beland nie.
Hy ry stadig terug saal toe, maar sy gemoed is ineens so vol dat hy nie kans sien om die saal binne te gaan nie. Hy kan om die dood nie die trane keer wat in sy oë opwel en oor sy wange drup nie. Hoekom moet so iets met hom gebeur het? Here, hoekom!
So deur die waas van sy trane stuur hy die stoel in die rigting van ’n skaduweekol onder een van die bome. En toe hy agterkom daar sit reeds iemand onder die boom, is dit te laat om om te draai en weg te vlug.
“Ja, nefie, dis maar nie ’n maklike ding nie,” sug-sê oom Hansie. “Ek voel ook nog party dae om sommer aan die huil te raak, maar dit help nie. Die lewe stoot aan en ons moet maar saam – of agterbly en onsselwers tot niet treur.”
Rudolf probeer ongemerk sy wange afdroog. “Wat het oom oorgekom?” verbreek hy half teësinnig sy voorneme om nooit by die ou siek spul van die saal betrokke te raak nie.
“Visgevang en van die rotse afgefoeter. Daar anderkant naby Rooi-els. En was dit nie vir Dingetjie nie, het ek nog verdrink ook. Maar Dingetjie is ’n vrou wat nie vir die duiwel stuit nie, nefie. Sy’t my daar onder uit die water kom haal en my stoksielallenig die kranse uitgedra tot bo by die pad. En daarvandaan het sy saam met my in die ambulans geklim en tot hier by die hospitaal saamgery.”
Daar is ’n rukkie stilte, net oom Hansie se gepoef aan sy pyp hoorbaar. Dan gaan hy voort. “Sy’t elke dag vir my hier in die hospitaal kom kuier. En die dag toe ek die eerste keer huis toe kon gaan, het sy vir my gesê: ‘Hansie, ek wil nie vir jou woorde in die mond lê nie, maar jy moet onthou jy sal nie alleen kan voortgaan met die lewe daarbuite nie. Jy sal iemand moet kry om jou te versôre.’”
Oom Hansie gee eers weer ’n paar trekke aan sy pyp. “Ek kon eers nie so mooi verstaan nie. Was mos ’n oujongkêrel. Hoe moes ek weet hoe ’n vrou se kop werk? Ewenwel, ons het eers dié kant toe gepraat, en toe daai kant toe, en toe vra Dingetjie maar later die woord, want ek was te dom met sulke dinge. Maar, nefie, een ding kan ek jou sê, ’n beter vrou as my Dingetjie sal jy nergens kry nie. Haar hande staan vir niks verkeerd nie. As alles goed gaan, sal ek vanaand vir Dingetjie aan jou voorstel. Sy kom elke Saterdagaand vir my kuier.”
Rudolf is vir ’n rukkie sprakeloos na oom Hansie se vertelling. Hy het daar in die saal agtergekom oom Hansie is ’n diabeet en dat hy in die hospitaal is om behandeling te ontvang vir sy bloedsuiker wat te hoog is . . . maar dat hy getroud is!
“Hoe is die lewe buite die hospitaal, oom?” vra hy huiwerig.
“Nie elke dag ewe maklik nie, nefie, maar ’n mens pas jou aan. Partykeers voel ’n mens maar so half of die Here ook van jou vergeet het, maar jy bly maar bid, en naends sal jy agterkom Hy’t jou nie vergeet nie. Hy het maar net so ’n ent vooruit gaan loop om die dorings uit jou pad te vee.”
Dit raak weer stil tussen die twee daar onder die boom. Oom Hansie sit aan sy pyp en pof en Rudolf sit sommer net. Dit is of sy verstand afgestomp is, asof sy hart en siel ook leeg en leweloos soos sy onderlyf is. Oom Hansie het ’n vrou, dink hy. Hy het niks nie. Nie eens vriende nie. Hulle het hom na die eerste week al minder en minder kom besoek. Die enigste van die garde wat nog vir hom omgee, is Julia. Dit is net sy wat hom nog besoek. Sy en . . . tant Betta, onthou hy met ’n skuldgevoel. En nou gaan sy hom seker ook verlaat. Dan is dit net Julia wat oorbly.
Hy besef skielik hy gaan tant Betta mis, haar inmenging in sy lewe ten spyt. Sy het humor in sy lewe gebring. Hy onthou nou nog die dag van haar aankoms by sy huis asof dit gister was . . . sy stomme verbasing toe hy die voordeur oopmaak en haar met die boel tasse daar op sy stoep aantref.
“Is jy Roelfie?” het sy verbaas gevra.
“Ek is Rudolf Mulder,” het hy geantwoord en kaplaks ’n soen op sy mond gekry voordat sy hom op en af bekyk het.
“Genadetjie, Roelfie, jou pa het nooit vir my gesê jy is so ’n uitgegroeide lummel nie! Ek dag jy’s sommer nog so ’n opgeskote ou seuntjie!”
“Wie is u?” wou hy verbaas ná die klapsoen en verwysing na sy pa weet.
“Ek is jou oorle pa se halfsuster, tant Betta.” Sy’t so ’n slag om haar rondgekyk, die sweet van haar gesig met ’n sakdoek afgevee en hom summier beveel om die wagtende taxi-man te betaal en haar tasse die huis in te dra. “Ek loop solank binnetoe, want hier op die stoep gaan die son my harsings tot kaiings brand. As jy klaar my tasse gebêre het, kan jy vir ons koeldrank ingooi en dit sitkamer toe bring sodat ons kan gesels.”
’n Glimlaggie plooi om Rudolf