Piekfyn Afrikaans Leerderboek Graad 7 Huistaal. Rina Lamprecht
van D.J. Opperman op bladsy 81 in die Piekfyn Afrikaans Leesboek en kyk hoe die digter die woord “fabel” in sy gedig gebruik. Paarlees die gedig saam met ’n maat en let veral op na die ritme van die gedig. Beantwoord die vrae in jou werkboek.
Gaan doen navorsing oor erdwurms.
Is dit waar dat wanneer ’n mens ’n erdwurm middeldeur kap, die twee stukke weer tot erdwurms groei?
Waarom is ’n erdwurm so belangrik?
Verryking: Skryf ’n dialoog en rolspeel dit.
Die gedig vertel van die gesprek tussen die erdwurms. Werk saam met jou maat en skryf julle weergawe van die gesprek wat tussen die erdwurms plaasvind in dialoogvorm oor. Rolspeel dit daarna aan die klas.
Het jy geweet dat tekste soos boekomslae, ballades en kortverhale elk ’n besondere boodskap en tema het?
Jou soeklees- en vlugleesvaardighede gaan jou help om deur die vrae te draf. By sommige vrae sal jy afleidings uit die tekste moet maak. Jy maak kennis met ’n ballade wat ’n legende in digvorm vertel, asook kenmerke van letterkunde wat jou gaan help om gedigte en verhale beter te verstaan. Lees ook ’n verhaal van ’n ma se haarstyl wat haar “jare jonger” laat lyk en die reaksie van die gesin daarop.
Op taalgebied leer jy meer van woordvorming, die lidwoord en waar om woorde af te kap.
In hierdie aktiwiteit gaan jy
’n voorblad saam met jou maat prelees
vrae oor ’n voorblad en agterblad beantwoord.
Prelees die voorblad van die boekomslag saam met ’n maat.
Wat kan julle uit die titel van die boek aflei?
Noem al die dinge op wat julle in die illustrasie sien. Hoe sluit dit aan by die titel van die boek?
Dink julle die atmosfeer in hierdie boek gaan ernstig/dramaties of lig/grapperig wees? Hoekom sê julle so?
Bestudeer die boekomslag en beantwoord die vrae in julle groepe.
1. Die titel . . .
a. Watter inligting gee die titel oor die inhoud van die boek?
b. Wat suggereer die lettertipe (letterstyl) van die titel?
2. Die name van die samestellers . . .
a. Waarom verskyn die name op die buiteblad?
b. Vergelyk die verhouding tussen die lettergrootte van die titel en die name van die samestellers. Watter een is die belangrikste? Gee ’n rede daarvoor.
3. Die kunswerk (bandontwerp) . . .
a. Wat voorspel die kunswerk van die boek se inhoud?
b. Is dit ’n goeie voorstelling van die inhoud? Verduidelik.
c. Hoekom, dink jy, is illustrasies vir die buiteblad gekies?
d. Lewer kommentaar op die kleure in die kunswerk. Watter effek het dit?
e. Wie is die teikengroep van die boek? Verduidelik jou antwoord.
f. Watter soort genre kan die leser na aanleiding van die bandontwerp verwag?
Bestudeer die boek se agterblad.
4. Die strepieskode en die ISBN . . .
a. Watter inligting is vervat in die strepieskode?
b. Waarom word die strepieskode teen ’n wit agtergrond gedruk?
c. Waar word strepieskodes gebruik?
d. Hoekom het boeke ’n ISBN-kode?
5. Die agterbladteks (blurb) . . .
a. Wat is die doel van die agterbladteks?
b. Kan jy die geslag en ouderdom van die teikengroep volgens hierdie inligting bepaal?
c. Watter verwagtinge skep hierdie teks by die leser?
d. Wie se opinie/mening word hier weerspieël?
e. Sal die agterbladteks die boek effektief bemark?
f. Watter tegnieke sal jy gebruik om hierdie boek te bemark vir byvoorbeeld ’n ouer/jonger teikengroep?
6. Gebruik nou hierdie vrae en inligting en kyk of die illustreerder en uitgewer in hul doel geslaag het met Piekfyn Afrikaans Graad 7 se omslag, rugkant en agterbladteks.
In hierdie aktiwiteit gaan jy
kenmerke van ’n ballade bespreek
’n eie ballade skryf
basisvorme, afleidings en samestellings korrek gebruik
voornaamwoorde en lidwoorde gebruik
woorde korrek afbreek.
Lees ’n gedig.
Poësie sluit verskillende soorte gedigte in. Die ballade is een van hulle. Kom ons lees eers in In ’n neutedop wat ’n ballade presies is.
Kenmerke van ’n ballade
Dit is ’n digsoort wat vroeër met musiek en mimiek begelei is.
Dit vertel gewoonlik ’n verhaal in eenvoudige taal en handel oor sake wat die emosies raak, soos liefde, haat, hartseer en ontsteltenis.
Daar is baie beskrywing en herhaling van woorde, versreëls, selfs strofes, wat ons ’n refrein noem. Dit is ook klankryk met baie voorbeelde van alliterasie en assonansie en het ’n liriese (musikale) inslag.
Rym en ritme dra by tot die liriese aard.
Prelees die gedig: Bespreek die volgende vrae saam met ’n maat
Wat kan julle uit die titel van die gedig op die volgende bladsy aflei?
Hoe pas die illustrasie en die titel by mekaar?
Wat dink jy is die vis besig om te doen?
Gebruik die kenmerke van ’n ballade/legende in Pitkos: Wat dink jy gaan in hierdie gedig vertel word?
Anders as ’n illustreerder wat van kleur en beeld gebruik maak om sy boodskap in ’n spotprent oor te dra, maak