Tahiti, verre land. Ena Murray
’n gewone werkende meisie is daar nie tyd vir buierigheid nie. Dis ’n luukse wat net die Eugenies kan bekostig.
“Gaan julle vakansie hou op Tahiti?” vra sy belangstellend.
“Tahiti is my geboorteplek. Ons bly daar.”
Weda se oë rek. “Werklik? O, vertel my gerus meer! Is dit regtig so wonderlik as wat die reisbrosjures dit voorstel?” vra sy gretig.
Maar Eugenie Levaux deel nie haar entoesiasme nie. Sy roer haar skouers ongeërg. “Ja, dis seker wonderlik. Ek is al so gewoond daaraan. En eintlik gaan dit nou ’n tronk vir my wees.”
Weda frons. “Tahiti … ’n tronk! Aarde, hierdie eiland is al op baie maniere beskryf, maar sekerlik nog nooit as ’n tronk nie! Hoekom … hoekom sê jy so?”
Eugenie se oë is ontwykend, maar daar is ’n hartseer trek om die jong mond wat Weda nie ontgaan nie. Eugenie Levaux mag wel ’n rykmansdogter wees wat op ’n paradyseiland grootgeword het … maar sy is nie gelukkig nie. Daarvan is Weda baie seker. Die patos in die skraal gestaltetjie weerhou haar daarvan om aan te dring op meer besonderhede. Tog wil sy die gesprek ook nie net daar kortknip nie. Sy hou haar stem ongeërg terwyl haar geoefende hande voortgaan met hul werk.
“Is jou ouers aan die toerismebedryf verbonde? Ek verstaan dit het eintlik die slagaar van die ekonomie op die Suidsee-eilande geword.”
“Nee. My pa was daar in diens van die Franse regering. Hy is sowat ’n jaar gelede oorlede. Ek was toe in Frankryk. En nou het Moeder my kom haal …”
Haar mond trek wrang. “Ek het glo nou genoeg rondgerinkink. Ek moet bestendigheid in my lewe kry en sorg dat ons genoeg geld het vir die res van ons lewe … kortom, ek is eintlik op pad om te gaan trou.”
Weda se hande staak onwillekeurig hul ritmiese bewegings. Sy kyk fronsend op haar pasiënt af. Eugenie klink asof sy op pad is na die historiese skavot van haar voorgeslagte.
Weer vind sy dit moeilik om die nuuskierigheid uit haar stem te hou en normaal belangstellend te vra: “O, jy is dus verloof?”
Weer die kortaf, bitter laggie wat glad nie by so ’n jong meisie pas nie. “O, nee! Ek moet hom nog gaan aankeer, maar volgens Moeder is die stryd reeds halfpad gewonne. By haar is dit ’n uitgemaakte saak dat ek binnekort madame comtesse Louis de Bougainville sal wees.”
“O.” Weda weet nie eintlik hoe om op hierdie sarkasme te reageer nie. “Jy gaan dus met ’n bloubloed in die huwelik tree. Dit klink vreeslik romanties.”
“Ja, dit klink so, nè? Louis verpes die titel, maar Moeder kleef behoorlik daaraan vas. Dis een van die redes hoekom ek met hom moet trou … sodat my ma in die tuisland kan gaan praat van haar dogter, die comtesse Eugenie de Bougainville. Die feit dat Louis in werklikheid nie van koninklike afkoms is nie, maar dat die titel deur ’n voorvader van hom ‘verdien’ is, maak aan my ma hoegenaamd geen verskil nie. En aangesien daar ’n hele boel geld by die titel ingesluit is, is dit ’n uitgemaakte saak dat ek met hom, en niemand anders nie, sal trou. Sedert my pa se dood het ons finansies onrusbarend gekrimp, en daar is geen ander uitweg nie.”
Weda voel ietwat ongemaklik oor al die intieme besonderhede wat die Franse meisie lê en aframmel. Sy sien madame Levaux se streng gesig ’n oomblik voor haar, en sy weet dat hierdie dame niks daarvan sal hou as sy moet weet dat haar dogter se verpleegster van al hierdie dinge kennis dra nie. Maar dis of iets in Eugenie oopgebreek het en sy die woorde nie kan keer nie. Dis duidelik dat dit haar ’n mate van verligting gee om oor die saak te praat.
Tog probeer Weda die gesprek in veiliger kanale stuur. “Vertel my meer van dié De Bougainville. Wie is hy eintlik? En wat het sy voorvader gedoen om die titel te bekom?”
“Dit was daar in die agtiende eeu rond dat die eerste Louis de Bougainville geleef het. Hy was ’n beroemde ontdekkingsreisiger en het glo net ná Wallis, die eintlike ontdekker van Tahiti, daar aangekom. Hy het glo so verlief geraak op die eiland dat hy vir homself ’n stuk daarvan toegeëien het. Later het sy nageslag teruggekeer na Tahiti, die grond wettig gekoop en sedertdien was daar nog altyd ’n De Bougainville op die eiland. As gevolg van die eerste Louis se ontdekkingsreise, het die Franse hof hom die titel van comte gegee en so is die huidige Louis natuurlik deur erfenis ook een. Louis self steur hom nie daaraan nie, maar soos ek reeds gesê het, is dit een van die redes hoekom hy as skoonseun so begeerlik is. Moeder is ook haastig dat die transaksie beklink word, want sy is bang die een of ander ryk en verveelde weduwee of geskeide vrou kry hom beet, want hy sal aan trou moet begin dink. Hy is al dertig en sal moet begin sorg vir ’n nageslag vir die De Bougainville-erflating.”
Weda moet teen wil en dank glimlag. “Liewe aarde, mens, haal eers ’n slag asem! My eie asem is glad weg! Dit klink soos die verkorte weergawe van ’n dik Victoriaanse roman! Jy ken hom dus goed?”
“Ja, redelik. Eintlik was hy en my pa bevriend. Ek dink nie hy hou juis van my ma nie, maar sy het darem daarin geslaag om ’n uitnodiging van hom te bekom. Ek en sy is genooi om ’n rukkie by hom te kuier wanneer ons op Tahiti aankom sodat ek kan aansterk. En dis gedurende hierdie tyd dat ek moet sorg dat ek sy ring aan my vinger kry. Volgens my ma was hy darem baie belangstellend toe hy van my … e … ongesteldheid verneem het, en het hy ons glo baie gul genooi. Vir Moeder is dit so goed soos ’n huweliksaanbod.”
Weda waag dit om te vra: “En jy? Hoe voel jy oor … e … al dié voornemens?”
“Hy is seker ’n goeie vangs,” kom die ongeërgde antwoord. “Ek kan beswaarlik beter doen.”
Weda frons nou openlik. “Hoe lyk hy?”
“Ek … kan nie so goed onthou nie. Ek weet hy is lank en donker met ’n fier houding. Ag, ek het nooit juis veel aandag aan hom gegee nie. Ek is meer as twee jaar gelede weg van Tahiti en was nie toentertyd geïnteresseerd nie.”
Tot Weda se ontsteltenis draai Eugenie meteens haar kop weg en bars in trane uit. Sy kyk magteloos op haar pasiënt af. Iets groots skort hier. ’n Meisie wat op pad is na ’n droomeiland om die ideale man aan te keer, bars nie in trane uit by die vooruitsig daarvan nie.
Sy neem op die kant van die bed plaas en streel die lang donker hare. Eugenie het haar foute, maar in Weda se hart is daar nou net jammerte vir die Franse meisie. Om die agbare Madame as ma te hê, is sekerlik nie ’n grap nie; om jou lewe, jou hele toekoms te laat reël deur so ’n dominerende mens is nie te beny nie.
“Jy wil nie eintlik regtig met hierdie Louis de Bougainville trou nie, nè, Eugenie?” vra sy sag maar reguit.
“Ja, ek wil. Ek moet! Maar dit is net soms … soms dat ek onthou …” Dan trek sy haarself orent en wend ’n daadwerklike poging aan om haar gevoelens onder beheer te kry. Asof sy meer met haarself praat, laat sy vasbeslote hoor: “Ek sal nie weer liefkry nie, maar ek wil graag trou en kinders hê – en sekuriteit. Dis die dinge wat Louis de Bougainville my kan gee. Natuurlik wil ek met hom trou. Ek gaan in elk geval my bes doen om hom aan te keer.”
As Weda haar beter geken het, sou sy met haar geredeneer het – haar daarop gewys het dat sy Louis de Bougainville se gevoelens geensins in ag neem nie en dat dit bitter onregverdig is om ’n man net om koelbloedige, selfsugtige redes in ’n huwelik vas te vang. Maar sy swyg. Dis nie haar besigheid nie. Trouens, haar mening sal nie geld nie, al sê sy ook wat. Dis blykbaar twee baie vasberade vroue wat op pad is na Tahiti.
“Hoe het die ongeluk gebeur?” vra sy om ’n wending aan die gesprek te gee, en sien hoe Eugenie nog bleker word.
“Ek dink ek … wou selfmoord pleeg. Ek … kan nie presies onthou nie, maar … ek weet ek wou nie meer lewe nie. Ek weet nie of ek die ongeluk kon verhoed het en of ek doelbewus teen die afgrond afgery het nie.”
Sy val weer terug teen die kussings en nou is sy nie meer in beheer van die histeriese snikke wat deur haar ruk nie. “As ek maar liewer gesterf het! Ek wou sterf! Hoekom het ek nie …?”
“Eugenie!” Weda buk ontsteld oor haar. “Jy is mooi en jonk en pragtig. Hoe kan jy so praat!”
Haar