Ena Murray Keur 4. Ena Murray
lank verslae gelaat sonder ’n enkele woord, vra sy driftig: “Hoekom het jy my nie vertel nie, Deon? Hoekom moes ek van ’n vreemdeling hoor dat jy ouers het en ’n broer en ’n suster, waar jy vandaan kom?”
“Wat wou jy daarmee maak as jy geweet het? Wat maak dit saak?”
Sy kyk hom met ongeloof aan.
“Maar … gee jy dan nie vir hulle om nie? Daar is tog jou ma en pa …”
“Nee, ek gee geen duit vir hulle om nie, as jy dan moet weet. Pa en Calvyn is net eenders, altyd die goeie mense, die flukse mense, die enigste mense, volgens hulself, met ruggraat in die familie. Hul meerderwaardigheid en volmaaktheid maak my siek. Ria, my suster, is ’n marionet wat dans soos wat Pa en Calvyn die toutjies trek. En Ma … haar klewerige, sieklike moederliefde versmoor my. Ek kon dit net nie meer uithou nie! In haar oë is ek presies nog twee jaar oud, en dit is ook die geval met Pa en Calvyn. Ek is ’n blote kleuter in hul oë. Daarom het ek weggegaan van Babilon af, want alles draai net om Babilon en die De Ridder-eer. Ek kon die gesanik nie meer uithou nie: Deon, deur dit te doen, doen jy die De Ridder-eer skade aan. Deon, ’n De Ridder maak nie so nie. Babilon is die De Ridder-erfenis, jy moet dit waardig wees. Dit was om van mal te word!”
Hy swyg ’n oomblik ná die uitbarsting en vra dan kortaf, bot – en nou lyk hy presies soos ’n twee jaar oue peuter: “Wat het hy hier kom soek?”
“Hy het jou kom sê dat jou pa ’n week gelede oorlede is en …”
“Pa oorlede!” ’n Oomblik kyk hy haar verslae aan, en dan, tot haar grootste skok, sien sy ’n glimlag op sy lippe breek. “Nou is ek eindelik ontslae van Calvyn se baasskap. Nou sal ek my deel kry en hulle kan almal in hul peetjie vlieg. Nie weer sal iemand my kom rondbeveel en slegsê nie. Eindelik sal ek kan maak soos ek wil, en die eerste wat ek gaan doen, is om my deel van Babilon in die mark te stoot. Pa het jare gelede gesê ek en Calvyn erf om die helfte.” Hy lag kortaf, smaakloos. “My dierbare halfbroer sal natuurlik beroerte kry daaroor, maar van nou af sal ek doen wat ek wil. Ek sal my nie meer deur hom laat voorsê nie. Ek behoort ’n uitstekende prys vir my deel te kry. Babilon is ’n pragplaas.”
Skielik lag hy hardop, gryp haar om die middel en swaai haar uitgelate deur die lug. “Ons is ryk, my vrou! Skatryk! Ons gaan oorsee sodra ek die geld gekry het.”
Salome voel tot in haar wese geskok oor sy misplaaste vreugde. Op stuk van sake is dit sy pa wat dood is. Maar al waaraan Deon kan dink, is dat hy binnekort ’n groot klomp geld sal hê, geld om uit te mors en ’n luilekker lewe te voer. Maar daar wag ’n ontnugtering op hom.
“Los my, Deon. Ek is nog nie klaar nie. Daar is nog dinge wat jy moet weet.” Hy sit haar neer, maar die breë glimlag bly om sy lippe.
“Nog skatte, my skat? Vertel gou!”
“Calvyn het gesê ek moet jou sê dat julle wel Babilon om die helfte geërf het, maar dat een van die bepalings is dat julle op die plaas moet woon. Dan is daar ’n tweede.” Sy kyk na hom op, en kry hom amper jammer. “Nie een van julle mag sonder die ander se toestemming jul deel verkoop nie. Calvyn het gesê hy sal nooit toestemming gee dat jy jou deel mag verkoop nie. Hy sien jou liewer krepeer van ellende.”
’n Rooi woedeblos styg oor die aantreklike gesig, maar voordat hy kan uitbars, vervolg sy: “Dan moet ons ook oor ’n week op Babilon wees. Jou ma sal nie meer in die toekoms vir jou kan geld stuur nie. Die boedel is bevries en Calvyn is in volle beheer. Hy het gesê hy sal sorg dat niks haar ontbreek nie, maar jy moenie verwag om verder deur jou ma onderhou te word nie.”
Sy sien hoe die blou oë voor haar reguit blik sak, en binne-in haar pyn dit. Dan is dit waar. Deon het elke maand groot bedrae van sy ma ontvang, en hy het haar nooit iets daarvan vertel óf gegee nie.
“Hy het ook gesê dat jy … ons een ding baie goed moet begryp wanneer ons na Babilon terugkeer: hy is die baas van Babilon.”
’n Rukkie luister sy swyend terwyl haar man tier en woed in geen onseker taal nie, maar albei weet dat dit van pure magteloosheid is. Toe hy eindelik moet asemskep, laat sy stil hoor: “Dis vir jou om te besluit, Deon. Maar as jy besluit om na Babilon terug te gaan, gaan jy alleen. Ek gaan nie saam nie. Ek wil liewer hê jy moet besluit om nié te gaan nie. Ons sal regkom. Jy is sterk en gesond, en ek ook. Ons kan vir onsself sorg.”
“Jy is van jou sinne beroof! Dink jy ek sal so ’n erfenis present weggee? Natuurlik gaan ons terug na Babilon. Ek het geen keuse nie. Maar hierdie keer gaan ek as baas van my deel. Calvyn moenie dink hy sal my weer soos ’n kneg behandel nie.”
Hy kyk haar skerp aan. “Jy moet begin reël vir alles. Vrydagoggend vroeg vertrek ons na Babilon.” Sy oë vernou. “En jy gaan saam. Verstaan my goed. Jy is my vrou en jy gaan waar ek gaan. Of is jy bang vir die danige baas van Babilon? Wie is hy altemit? Jy is eenmaal my vrou, en Calvyn sal jou as sodanig moet eerbiedig, of jy nou die De Ridders se klas is of nie. In daardie opsig het hy geen mag nie – ek het hom ’n punt gewys!”
Met ’n yskoue hart staan Salome net na haar man en kyk. Die laaste illusie oor Deon de Ridder verdwyn uit haar hart. Dan draai sy stil om kombuis toe. Maar sy ís gewaarsku, is sy nie? Die baas van Babilon het haar vanmiddag al gewaarsku. Ook in ’n ander opsig het hy gelyk gehad. Hulle sal Vrydag op Babilon aankom.
Stil en woordeloos sit Salome langs Deon in die motor toe hulle deur die grenshek ry, waarop Babilon in groot, versierde letters geskryf staan. Sy hoor vaag hoe Deon verduidelik dat die plaashuis net anderkant die eerste bult lê, dat die veld mooi is, en hy wonder of die nuwe dam al klaar is.
Maar sy hoor hom skaars. Sy is teruggetrek in haar eie klein kokon van stormagtige gedagtes waarin soveel emosies gelyktydig die botoon probeer voer. Totdat hulle die grenshek van Babilon bereik het, was die emosie van ontnugtering heel op die voorgrond – ontnugtering in hierdie aantreklike, jong man van haar – want die laaste paar skille wat nog voor haar oë was, het die afgelope dae, terwyl hulle voorbereidings getref het om na Babilon te vertrek, eindelik alles afgeval. Sy is gedwing om Deon te sien soos hy is, en hoewel sy haarself oor en oor vertel het dat sy hom tog liefgehad het toe hulle vier maande gelede getroud is, het dit inspanning geverg om met hierdie feit saam te leef.
Tevergeefs het sy gepleit en gesoebat dat hulle in die stad moet bly en self hul paadjie oopveg. Eindelik, ná baie rusies, moes sy aanvaar dat Deon beslis weier om “een van die werkende klas” te word, soos hy minagtend daarna verwys het. Sy moes aanvaar dat haar man ’n snob van die eerste water is, ’n luiaard en leuenaar en ’n egoïs tot op die been.
Dit was nie vir haar maklik om hierdie dinge te erken nie, en nog minder om te besef dat sy die res van haar lewe aan so ’n man gebonde is. Want hoewel sy gesê het dat sy nie saamgaan as Deon besluit om na Babilon terug te keer nie, het sy geweet dis ’n leë dreigement. Want Salome is in ’n streng Christelike huis grootgemaak, en daar is sy geleer dat die huwelik ’n heilige instelling is en die huweliksband nie sommer net ontknoop kan word wanneer dit jou pas nie. Salome het ook besef dat sy die enigste moontlike redding vir Deon is. Deon sal altyd ’n sterk vrou nodig hê om op te leun. As sy hom nou in die steek laat, sal hy dalk heeltemal ten gronde gaan.
Miskien, wanneer hulle eers op Babilon is, sal sy Deon taktvol kan lei om sy verantwoordelikhede te aanvaar, sy erfenis te bewaar en te bewerk, en ’n man te word. So dikwels die afgelope week het sy haar afgevra hoekom dit so gebeur het dat Deon de Ridder oor haar lewenspad moes kom, dat hulle so halsoorkop getrou het? So dikwels het sy gewonder hoekom die liewe Vader nie iets laat gebeur het wat so ’n dwase stap kon verhoed het nie. Maar dan besef sy weer opnuut dat alles met ’n doel gebeur. Miskien het Hy juis vir háár uitgekies om Deon de Ridder se vrou te word omdat hy so ’n vrou nodig het. Ja, miskien is sy werklik Deon se redding, en daarom durf sy nie nou ná vier maande sommer net kop uittrek nie. As sy Deon nou moet verlaat, sal sy die res van haar lewe rondloop met ’n gevoel van mislukking, en haar gewete sal haar gedurig aankla dat sy nie alles ingewerp het om van haar huwelik ’n sukses te maak nie.
As hulle net nie nodig gehad het om na Babilon te kom nie. Vandat die grenshek van Babilon agter hulle toegegaan het, voer onrus die botoon in haar. Sy het genoeg van Deon gehoor