Dierbare drosters. Sarah du Pisanie
sien en merk hoe haar ken effens wip.
“Juffrou Viljoen, u is seker die oudste, as ek die ander so bekyk. Ek dink ons twee moet maar die bespreking namens julle almal waarneem.”
Betsie loer paniekerig na haar susters en beduie met haar oë.
Hulle moet haar net nie alleen by hierdie man los nie.
“U kan maar voor hulle praat, meneer Klopper. Ek neem aan dit raak ons almal.”
“Ja, juffrou; sien, dit gaan oor jul toekoms.”
“Ek dink nie daar is juis iets wat ons kan bespreek nie, meneer Klopper. Sien … e … my pa het alles in meneer Von Throtha se hande oorgelaat. Hy het hom as ’t ware as voog oor ons aangestel.”
“So verstaan ek van mevrou Visagie, juffrou. Ek is bly dat sy dit juis aan my genoem het, want streng gesproke is dit ’n aangeleentheid vir my. Ek kan sommer die sakie afhandel en dan spaar ek vir meneer Von Throtha baie moeite en erns. Hy is ’n baie, baie besige man, juffrou. Aangesien die sakie tog maar later in my hande sal val, kan ek dit net sowel direk afhandel.”
“Ek verstaan nie, meneer Klopper. Wat wil u nou afhandel?” Betsie probeer tyd wen terwyl haar verstand oortyd werk.
“Sien, juffrou …” Die man se stem is stroperig en seker veronderstel om begrypend te klink. “Julle … jou sussies sal in ’n weeshuis opgeneem word en jy –”
“Nee!” Betsie kan die ontsteltenis nie langer keer nie, maar gaan dan so kalm moontlik voort. “Nee, meneer Klopper, daar is nie sprake van so iets nie. Die saak is reeds afgehandel. Ons het ’n boodskap van meneer Von Throtha gekry. Hy … e … het … e …” Betsie soek naarstiglik na nog woorde, maar daar waar haar verstand behoort te wees, is nou net ’n vaal kol.
“Hy het pampoentjies, meneer. Dit is hoekom hy nog nie hier is nie.” Dit is al siekte waaraan Lettie vinnig genoeg kan dink op hierdie oomblik.
Betsie lag senuweeagtig van verligting toe sy die ongeloof op die magistraat se gesig sien.
Dierbare Lettie! Pampoentjies of nou nie pampoentjies nie, maar dit is ’n verduideliking. Goed genoeg vir hierdie oomblik.
“O …!” Die magistraat se wind is heeltemal uit sy seile.
“Ja, sien, meneer, ons is juis op pad na hom toe.” Lettie besluit dit is tyd dat sy die sakie oorneem. Haar susters staan soos skape wat ter slagting gelei word en sal so oopmond van verbasing staan totdat hulle almal in die weeshuis sit.
“Maar … maar wanneer het u dan die boodskap gekry? Niemand weet dan van ’n vreemdeling wat hier was nie.”
Betsie het sommer lus om vir Lettie te soen omdat sy so vinnig kan dink. Dadelik is hulle weer ’n verenigde front in hierdie oorlewingsprojek. Haar verstand funksioneer weer en haar stem klink heel oortuigend.
“Dit was ’n swart man, meneer Klopper. Hy was gisteraand laat hier. Meneer Von Throtha maak vreeslik verskoning en vra dat ons hom tog moet vergewe. Hy sê …” Betsie lag kastig asof dit vir haar ook ’n grap is. “Hy sê ons moet seker baie min van hom dink. Hy is so skaam dat so ’n kinderagtige siekte hom hier moet weghou terwyl ons hom so dringend nodig het. Hy … e … het gesê ons moet ons solank gereed hou …”
Lettie frons en stamp liggies aan Betsie. Sy moet die pap dikker aanmaak. Hierdie man met sy lang, maer nek soos ’n aasvoël moet ’n mens nie die minste kans gee nie. Hy krap sommer weer alles deurmekaar.
“Ja, meneer Von Throtha stuur iemand om ons solank langs die pad te ontmoet.” Lettie praat hierdie keer te vinnig en dit maak nie veel sin uit nie.
“Maar julle kan tog nie alleen nie –”
Betsie druk dadelik ’n klip in die gat. “Sien, meneer Von Throtha se sekretaris is reeds op pad. Ons wil maar ry, dan ontmoet ons hom op Usakos.”
“Wel … ek wonder of ek julle dan nie maar moet vergesel tot daar nie.”
“O, nee! Nee, dit is regtig nie nodig nie.” Betsie glimlag bewerig.
“Ons wag nog tot môre. Dalk is die sekretaris al nader as wat ons dink. Ons sal tog vir meneer Von Throtha van u aanbod sê, meneer Klopper. Ons sal vir hom sê hoe gaaf u was en dat u nie die moeite ontsien het nie. Ons sal regkom, dit is regtig nie nodig dat u nou so ’n draai moet ry nie.”
Dit stel hom blykbaar tevrede en hy glimlag stroperig. “Wel, ja … dit sou glad nie moeite gewees het nie. Ek sou dit met graagte doen. Sê maar as julle nog hulp nodig het. Ek is nog ’n dag of wat hier.”
Die voordeur se klikgeluid hang lank in die lug voordat iemand iets sê.
“Nanna?” Ria se oë is groot. Diep binne-in elkeen lê die wete dat hulle nou ’n verkeerde perd opgeklim het.
“Luister, julle … dit gaan ons niks help om by ou Von Throtha uit te kom nie.” Betsie se stem is beslis. “Hy stel dan nie eens genoeg belang om net te kom kyk wat hier aangaan nie. Ons … ons gaan terug plaas toe!”
“Maar, Nanna, dit is mos nie meer ons plaas nie.” Pollie kyk geskok na haar.
“Wel … dit is ou Von Throtha s’n en Pappa het hom gevra om na ons om te sien.” Betsie se kennetjie wip en daar kom sit ’n stywigheid in haar nekkie wat niks goeds voorspel nie.
“Maar hy sal ons mos daar kry! Ek bedoel, ons kan mos nie sommer net daar gaan bly nie. Hy sal ons net daar kom haal en ons weeshuis toe vat.”
“Daar bly niemand op die plaas nie, Ria. Die huis staan leeg. Buitendien kom hy seker nooit op die plaas nie en dit gee ons tyd. Tyd is wat ons nou nodig het!”
Daar is ’n hele paar minute lank ’n verbaasde, geskokte stilte.
“Die hut! Sus, onthou jy die ou prospekteerdershut daar indie berg? Ons moet daar gaan bly. Niemand sal ons ooit daar gaan soek nie.” Ria spring regop en haar oë gloei en dadelik is daar meer lewe in die verslae groepie.
“Natuurlik, Ria! Dit is die ideale wegkruipplek. Al kan ons net daar skuil totdat ek een en twintig is.”
Lettie en Pollie spring op en druk elkeen ’n soen op Betsie se wang en draai dan uitgelate in die rondte.
“Luister, kinders, ons moet dadelik die wa begin laai. As meneer Klopper dit sien, sal hy niks vreemds vind daaromtrent nie. Vanaand, wanneer dit donker is, span ons die donkies in. Teen die tyd dat hulle na ons begin soek, is ons al baie ver weg. Nou moet ons net bid dat ou Von Throtha nie vandag nog hier opdaag nie.”
“Nannie … gaan onth nou by jou bly?” Martie kom druk haar koppie styf teen Betsie vas.
“Ja, blommekind. Nannie sal julle nooit laat weggaan nie. Pollie, jy en Lettie moet gaan kyk waar die donkies is en bring hulle so ongemerk moontlik nader aan die huis. Gelukkig lê ons huis so half eenkant. Dit is vandag iets om oor dankbaar te wees.”
Betsie besef dat hier nou baie vinnig georganiseer moet word. Die son sit al reg bokant hulle en hulle sal alles moet uithaal om vanaand gereed te wees. Hulle moet kos inpak. Al die klere van die kinders. Meubels wat hulle sal nodig hê. Komberse, matrasse, potte …
“Lettie, jy en Pollie moet na die hoenderfuike gaan kyk en dit gou regmaak terwyl ek en Ria inpak. Hierdie paar hoenders moet saamgaan.”
Hulle maak twee takke agter aan die wa vas om die spore dood te vee en beweeg soveel moontlik oor die klipperige grond. Die wa is hoogvol gelaai toe hulle teen donker so stil moontlik wegry.
Martie lê en slaap op die matrassie tussen al die bagasie. ’n Primitiewe vegtersinstink kom maak nes in Betsie se binneste. Meneer Von Throtha, ek en jy gaan mekaar weer eendag ontmoet. Mag dit wees wanneer ek al oud genoeg is om op my regte te staan! Dit gaan beslis nie ’n aangename ontmoeting wees nie. Nie vir my nie en ook nie vir jou nie …
2
Soos vyf vaal spokies staan hulle hande in die sy hul