Sag ruis die nagwind. Susanna M Lingua
ek wil graag aansoek doen om ’n privaat betrekking, suster Cloete,” antwoord Alta.
“Suster, ek verseker jou, jou diens sal baie gewaardeer word,” laat die ouer vrou hoor. “Sit, asseblief. Kan ek jou sertifikate en getuigskrifte sien?”
Alta lê die gevraagde dokumente aan haar voor en merk op dat sy elkeen met aandag lees.
Na ’n rukkie sê suster Cloete weer: “Ek merk jy is nog ongetroud, dus sal dit aan jou seker geen verskil maak waar die pasiënt woon nie.”
“Nee, dit maak nie saak nie,” antwoord Alta. “Ek wil graag help waar my diens dringend nodig is.”
Suster Cloete kyk haar met ’n goedkeurende blik aan en vervolg: “Op my waglys is ’n pasiënt wat sorg dringend nodig het, suster. Dis die agt-en-sestigjarige meneer Petrus Conradie. Hy is ’n hartlyer en albei bene is verlam. Die pasiënt woon op Saaiplaas, etlike kilometers anderkant die Vaalrivier. Sy geneesheer, dokter Malan, het maande gelede al aansoek gedoen om ’n verpleegster, maar privaat susters is skaars.”
Alta luister die ene aandag, haar belangstelling dadelik geprikkel deur die inligting dat die pasiënt ’n hartlyer is.
“In elk geval, die pasiënt is welgesteld en daar is genoeg huishulpe in die huis. Die plaasbestuurder en sy vrou woon ook by die oubaas in, en die vrou neem die huishouding waar.”
“Wanneer moet ek my vir diens op Saaiplaas aanmeld, suster?” wil Alta weet.
“Ek sal uitvind wanneer die eerste trein daarheen vertrek en dan met dokter Malan in verbinding tree sodat hy jou op Doringspruit se stasie kan gaan haal. Terloops, Doringspruit is die dorp naaste aan Saaiplaas, die dorp waar dokter Malan praktiseer.”
“Verskoon my,” val Alta haar in die rede, “maar ek het my eie motor. As jy aan my kan verduidelik hoe ek moet ry om daar te kom, kan ek môreoggend vertrek.”
“O, dokter Malan hét ons van ’n padkaart voorsien.” Uit die boonste laai van haar lessenaar haal sy ’n opgevoude padkaart. Versigtig vou sy dit oop en wys vir Alta waar Doringspruit en Saaiplaas geleë is. “Dokter Malan sal baie bly wees om te hoor dat jy môreoggend Saaiplaas toe gaan. Jy kan die padkaart maar saamneem, suster.”
“Wel,” sê Alta en kyk op haar duur polshorlosie, “as ek môre wil vertrek, sal ek nou moet aanstaltes maak om te gaan.”
“Jy weet natuurlik dat jy per dag betaal word,” herinner sy Alta. Sy kyk vlugtig af na die lêer voor haar en noem ’n bedrag.
Alta knik instemmend, tel haar handsak op wat voor haar op die lessenaar lê, en kom orent. Hulle gesels nog ’n rukkie, dan groet en vertrek Alta.
Sy keer eers terug hotel toe vir middagete, daarna gaan doen sy inkope om haar skraal voorraad klere aan te vul. Voordat sy daardie aand gaan slaap, bel sy eers haar pa om hom die goeie nuus mee te deel.
Die volgende oggend vertrek Alta net na ontbyt. Sy maak eers ’n draai by Johannesburg se Algemene Hospitaal om haar vriendin, Erna Bester, van Saaiplaas en die nuwe verwikkelinge te vertel. Hier kom sy nie weg voor twaalfuur nie. Sy besluit om maar eers middagete in Johannesburg te nuttig voordat sy die reis voortsit.
Eers toe sy later deur die buitewyke van Johannesburg ry, merk Alta op dat die weer donker en dreigend in die suide opsteek.
Ek hoop nie die reën oorval my langs die pad nie, gesels sy met haarself. Dit sal beslis nie aangenaam wees om ’n string plaashekke in ’n stortbui reën oop te maak nie. En dan is daar dalk nog probleme met die pad ook. Ek hoop die pad is ten minste geteer tot op Doringspruit; wat ’n eienaardige naam vir ’n dorp. Dit sal ’n vreeslike wonderwerk wees as die pad van Doringspruit af geteer is tot by Saaiplaas, maar ek verwag dit nie.
Die pad is lank en eentonig, en die ure sleep traag verby.
Die eerste weerligstraal kronkel soos ’n blink slang teen die grys wolkemassa wat nou byna reg bokant haar hang. Sy wonder of sy nie maar vinniger moet ry nie. Die motor is nog nie ingery nie, en sy wil nie die enjin beskadig deur te vinnig te ry nie. Sy hoop egter daardie grys wolke voorspel reën, want as dit hael is, gaan dit ’n groot lollery afgee.
Alta kyk op die horlosie teen die paneelbord en merk op dat dit al byna vieruur is. Die rooi Jaguar dreun teen die bult uit. Eindelik is sy bo-op die bult, en daaronder lê ’n dorp soos ’n oase in ’n woestyn.
Dit moet beslis Doringspruit wees, flits dit deur haar gedagtes. Weer kartel ’n weerligstraal teen die hemelgewelf, gevolg deur ’n diep dreuning.
Sy wonder of sy Saaiplaas sal bereik voordat die storm losbars. Volgens dokter Malan se tekening en nota aan die agterkant van die padkaart, is Saaiplaas sestig kilometer van Doringspruit af. Dus sal sy nog bykans ’n uur op die pad wees.
Sy ry langs die dorp verby, oor ’n lae betonbruggie, en merk dat dit nou grondpad is. Alta, ou kind, vermaan sy haarself, jy moet nou jou oë oophou vir slote en gate. Dis ’n plaaspad dié.
’n Weerligstraal klief af en toe deur die wolkemassa, en die weer dreun in die suide, maar Alta kan hoor dat die dreuning vinnig nader kom. Ook die wind steek nou blitsig op. Sy sien hoe die wolke maal en donkerder word. ’n Halfuur later lyk dit asof ’n ontydige skemering oor die aarde toegesak het, en sy is verplig om die motor se ligte aan te skakel.
Sy is nog dertien kilometer van Saaiplaas af toe die storm losbars. Verblindende weerligstrale en oorverdowende donderslae volg mekaar snel op. Groot reëndruppels kletter soos haelkorrels op die motor se dak, en die wind dreig met geweld om die voertuig van die pad af te ruk. Die ruitveërs, wat op hul vinnigste gestel is, is kwalik in staat om haar die nodige uitsig te gee.
Binne etlike minute lyk die pad soos ’n rivier, maar Alta hou nie stil nie. Teen ’n slakkegang ploeg die rooi Jaguar deur die bruin modderwater, en eindelik maak die pad ’n draai. Nou het sy die storm van agter en kan sy darem beter deur die voorruit sien, ofskoon nie baie ver nie.
Die minute voel vir Alta soos ure, en eindelik doem ’n groot plaashek voor haar op. Sy ry stadig nader totdat sy die naam op die bordjie kan lees: Saaiplaas – P. Conradie. Wel, dank die hemel, sug sy saggies en hou stil. Maar hoe op aarde gaan ek daardie hek in hierdie storm oopmaak? My reënjas is ingepak, en ek het nie eens ’n sambreel nie.
Met ’n berekenende blik beskou sy die grys lug en besluit dat dit nog lank sal duur voordat hierdie storm bedaar. Sy skakel die motor se enjin af en haal haar reënjas uit die tas waarin dit gepak is.
Vinnig glip sy die reënjas aan en trek haar skoene en kouse uit. Sy maak die motordeur oop en klim vinnig uit. Die wind slaan byna haar asem weg. Maar die afgelope vyf jaar het sy aan baie dinge gewoond geraak; aan wind en weer ook.
Nadat sy die hek weer sorgvuldig toegemaak het, trek sy net haar skoene aan en val dan maar weer in die pad. Die pad lyk nog soos ’n rivier, maar na tien minute kry sy eindelik Saaiplaas se groot, wit opstal in sig.
Die plaashuis is aan die voet van ’n hoë, rotsagtige koppie geleë, en aan die noordekant van die huis staan etlike hoë seringbome. Sy sien hoe die kruine van die bome buig onder die aanslag van die wind, hoe die water in strome oor die huis se geute stort. Alles lyk so eensaam en verlate in die storm dat dit vir Alta byna voel asof sy die enigste lewende wese hier op Saaiplaas is.
Sy hou voor die deur stil, skakel die motor af en sug hardop van verligting omdat hierdie nagmerrierit eindelik agter die rug is.
Haar blik dwaal weer na die huis en oor die werf, maar sy merk geen teken van lewe nie. Sy wonder of sy moet uitklim of liewer hier in die motor moet wag totdat die storm bedaar het. Dis duidelik dat niemand die motor hoor stilhou het nie, want die voordeur bly toe.
Na ’n rukkie besluit sy om maar liewer uit te klim. Te oordeel na die lug, lyk dit asof hierdie storm beslis nie gou sal bedaar nie. Sy trek die kappie van haar reënjas sorgvuldig oor haar kop, neem haar handsak en skoene en klim uit. Omdat al haar bagasie in die motor is, sluit sy eers die voertuig voordat sy haar na die beskutting van die ruim voorstoep haas.
Op die stoep trek sy eers