Schalkie van Wyk Keur 12. Schalkie van Wyk
het.”
“Ons het die ding ses maande gelede uitgepraat, boet, maar ek was te hardkoppig om jou te vra om weer huis toe te kom … Maar ek vra nou. Wanneer sal jy hier wees?”
“So gou moontlik, Pa. Sommer vannag nog.”
“Versigtig ry, Henk. En, boet, jy hoef nie werk te gaan soek nie. Jou oupa het nie sy plaas aan my bemaak nie. Die beesplaas is joune, en ek dink jy verdien dit.”
“Pa …!”
“Tot siens, Henk. Ons verwag jou, my seun.”
Stadig plaas hy die gehoorstuk terug, voel die trane warm in sy keel brand.
“Dankie, Oupa, dankie,” praat hy woordeloos toe hy stadig omdraai en na die voordeur stap. “Jy het altyd gesê jy sal dinge regmaak tussen my en Pa – en jy het, al was dit na jou … dood.” Hy bly voor die voordeur staan, sy oë nikssiende op die stil straat. “Dankie, Here, vir ’n groot man soos Oupa.” Dit raak stil in hom en sy tred is vas toe hy oor die stoep loop na waar tant Truia en Ilse om die hoek op hom wag.
“Slegte nuus, my kind?” vra tant Truia grootoog en vou haar pofferhandjies senuweeagtig saam op haar bors.
“My oupa … Hy is skielik aan ’n hartaanval oorlede, tante. Ek sal maar inpak en ry.”
“Ag, my kind, hoe allerverskriklik!” hyg tant Truia. Haar gesig is geelwit van die skrik. “My arme kind! En jou oupa was juis so erg oor jou – het mos aljimmers gebel en gevra of jy darem goed eet en genoeg slaap kry. Haai, kind, nes ’n ma, so besorg oor jou.”
Henk glimlag effens toe hy die stil medelye op Ilse se bleek gesiggie sien. “Dit voel nog ’n bietjie … onwerklik, tante, maar ek sal dit seker geleidelik aanvaar. Ek sal seker net na die … begrafnis terugkom. Nou, dan gaan pak ek eers in.”
“Ek bring vir jou ’n koppie sterk tee, my kind. Of dalk wil jy ’n ietsie sterker hê?” vra tant Truia goedhartig en kom steunend orent.
“Tee sal lekker smaak, dankie, tante,” antwoord Henk met ’n glimlaggie en stap sy kamer binne.
Tant Truia wieg haastig weg en Ilse kom stadig orent. Tydsaam stap sy na Henk se kamer en steek onseker in die deur vas. Hy het reeds sy naweektassie op sy bed en glimlag toe hy haar gewaar.
“Kom binne, ounooi. Dis goed om nou jou geselskap te hê,” nooi hy en sy stem klink vreemd skor.
Sy gaan die kamer binne en sê aarselend: “Ek weet nie mooi hoe om dit te sê nie, Henk, maar ek’s jammer. Tant Truia het altyd gesê jy is eintlik jou oupa se kind.”
“Dankie, Ilse. Ek weet jy gee om … Ek het dit netnou in jou oë gesien.”
“Dan verstaan jy hoe ek voel. Die regte woorde kruip mos altyd weg as ’n mens wil sê wat jy dink. Maar kan ek nie help nie? Het jy genoeg skoon hemde en sokkies?”
“As jy vir my ’n knoop aan hierdie hemp sal werk … Daar is naald en gare en knopies in die blikkie op my spieëltafel,” versoek hy en beduie met sy oë.
Sy neem die liggroen hemp by hom en glimlag ondeund in sy oë. “Goed, meneer! Nog iets, meneer?”
Haar speelse woorde bring ’n glimlag na sy lippe en ’n warm vonkeling in sy oë. Hy trek haar met ruwe speelsheid nader en druk haar skouertjies. “Dankie vir jou, Ilse. Dis wat ek nodig het: ’n lag wat die oop seer in my kan heel.”
“Ek’s bly, want dis wat ek wou gehad het. Jy is mos die stil, sterk Henk wat altyd raad het, wat mý altyd help. Ek hou nie daarvan om die hartseer in jou oë te sien nie.” Sy raak bewus van sy sterk arm om haar, van die warmte van sy aanraking, en ’n blos van verleentheid kruip oor haar wange.
“Jy’s nie eens ’n armvol nie,” sê hy met ’n vreemde gloed in sy oë en laat haar teësinnig gaan. Sy oë volg haar toe sy na die spieëlkas loop en die blikkie oopmaak. Sy kom sit teenoor hom op die punt van die leunstoel se armleuning en steek gare in die naald. “Ek wens jy kon saam met my gaan,” praat hy weer. “Dis ’n mooi wêreld, my wêreld. Die groot kremetartbome, die nabome, kiaat, suurklapper … Die wuiwende grasvelde met die tarentale wat sononder tjier-tjier nes soek … Jy sal van my wêreld hou, Ilse.”
Sy dwing haarself om af te kyk, voel die wilde gebons van haar hart na sy skielike aanraking. Wat makeer haar? Sy is soos ’n senuweeagtige skoolmeisie wat matriekafskeid toe gaan! Dis tog net Henk – doodgewone, alledaagse ou Henk. Maar waarom klop haar hart dan so onstuimig? En haar hande bewe so dat sy skaars die gare deur die naald kan kry. Sy moenie laf raak nie. Dis Henk, haar ouboet, die goeie ou wat sy al vier jaar lank ken. Sy moenie dat jammerte oor sy oupa se dood snaakse dinge aan haar hart doen nie …
Sy byt die gare af en kyk op. “Klaar!” glimlag sy, weer meester van haarself. “Jy sal nooit iets anders behalwe ’n plaasboer kan wees nie, hè, Henk? Jy is baie lief vir die natuur.”
“Ek is ’n kind van die aarde,” antwoord hy terwyl hy ’n klompie sokkies in sy tas pak. “En jy? Jy is tog ook ’n plaasdogter?”
Sy haal haar skouers op. “Ek verkies seker heimlik om eendag op ’n plaas te woon, maar as ek dalk trou met ’n onderwyser of ’n argitek of iemand wat in die stad werk, sal ek nie juis ’n keuse hê nie. ’n Vrou maak mos maar haar huis waar haar liefde is.”
“Puik gesê,” prys hy en neem die hemp by haar. Agter hom klop iemand aan die binnedeur wat op die voorportaal uitloop. “Dis seker tant Truia met die tee. Kom binne, tante!” roep hy.
Die bejaarde vrou skuifel die kamer met ’n skinkbord in haar hande binne en sien verlig vir Ilse op die armleuning van die stoel sit. “A, dan is jy klaar hier, my kind. Ek dag ek bring sommer vir ons drietjies saam tee. Al klaar gepak, Henk?”
“Nog net ’n ekstra paar skoene en my skeergoed, tante,” antwoord hy en neem die skinkbord by haar. “Gooi solank vir my melk en suiker in, asseblief, Ilse. Ek wil net eers klaar inpak.”
“Dan ry jy sommer nou dadelik? Kan ek nie vir jou ’n bietjie padkos saamgee nie, Henk?” vra tant Truia besorg.
“Ek eet nooit juis as ek op pad is nie, tante, en as ek dalk honger word, kry ek sommer iets by ’n kafee.” Hy maak die tas toe en sit dit langs sy bed neer. “O, ja, voor ek vergeet …” Haastig stap hy na sy skryftafel, skryf iets op ’n velletjie papier en prop dit in Ilse se hande. “Dis Tobias Meiring se adres en telefoonnommer. Ek sal jou ongelukkig nie môre daarheen kan neem nie, ounooi, maar die bus loop naby die huis verby. Dalk kan tannie Nicky jou help as jy hopeloos verdwaal.”
“Ek het darem ’n idee waar sy huis is, dankie, Henk,” glimlag Ilse en steek die papiertjie in haar slenterbroek se sak. “Dalk gaan kuier ek nog by tannie Nicky. Maar kom, drink nou eers jou tee.”
Henk sluk die koppie met een teug leeg en plaas dit terug op die skinkbord. Hy gooi ’n groot arm om tant Truia se ronde skouers en soen haar skuins op haar wang. “Dankie, tante, dit was lekker. Sorg maar mooi vir die meisies, want ek wil hulle in dieselfde toestand sien as ek oor ’n paar dae terugkom. Tot siens, tante.”
“Dag, my seun, en ry tog maar versigtig. Agge, toggie, so ’n verskriklike tyding …” sê sy bewoë en vee met haar hand oor haar oë.
“Ek sal die koppies neem sodat jy jou deur kan sluit, Henk,” sê Ilse en staan op. “Kom, tant Truia.”
Hulle loop op die stoep uit en Henk sluit die deur agter hom. “Tante moet maar die deurmekaar kamer verskoon, maar daar was nie tyd om my boeke weg te pak nie. Sal tante die middeldeur sluit?”
“Seker, Henk,” antwoord sy en vee weer oor haar oë. “Gee vir my die skinkbord, Ilse. Ek stap liewer binnetoe. Dis mos al vir my nie so lekker om iemand te sien vertrek nie.”
“Mooi bly, tante!” roep Henk weer en kyk af na die meisie langs hom. “Jy ook, ou kleintjie. Mooi bly.” Hy knyp haar neusie tussen sy wys- en middelvinger en draai dan vinnig weg. “Pas jouself goed op.”
“Jy