Schalkie van Wyk Keur 12. Schalkie van Wyk
oor die belangstelling wat sy so graag wil hê, begin Tanya gretig vertel en loop sy saam met Ilse haar kamer binne.
“Opskud, julle!” waarsku Sonja oor haar skouer en stap saam met Henk oor die stoep na die voordeur. “Ilse is ’n baie beter mens as ek,” erken sy half skuldig teenoor hom. “Ek maak geen geheim daarvan dat Tanya my irriteer met haar voortdurende gespog met haar baie klere en haar spandabelrigheid nie, maar Ilse aanvaar dit as iets doodgewoons. Sy sê altyd ons kan nie almal dieselfde wees nie, en as dit vir Tanya belangrik is om alles te koop wat haar oë sien, gee sy glad nie om om alles te bewonder nie, want dit maak vir Tanya gelukkig.”
“Ilse is ’n besonderse mens,” praat Henk langs haar. “Sy sien miskien te veel goed in ander mense, en nooit die slegte in hulle nie. Soos Bruce Reyneke … Wat sien sy in die vent?”
Sonja kyk ernstig op na hom en sê byna bars: “Geld, wat anders?”
“Maar …?” protesteer Henk en swyg toe hulle die eetkamer binnegaan waar tant Truia reeds op hulle wag.
Skuins na negeuur die aand klop Henk aan die oop deur van die groot hoekkamer en stap binne.
Sonja kyk met ’n glimlag op waar sy by die tafel staan en ’n bekertjie koffie roer. Sy wys na ’n gemakstoel. “Sit, Henk. Ek wou jou juis kom roep het,” nooi sy en gee ’n beker koffie aan hom.
“Dankie.” Hy sit die beker op die armleuning neer en kyk vraend in die kamer rond. “Waar is ons mooi meisie?”
“Uit. Bruce het haar ’n rukkie gelede kom haal om saam met hom by ’n inrykafee te gaan koffie drink. Jy weet tog hy doen dit dikwels. Sy sal seker weer teen halftien terug wees, want selfs Bruce sal haar nie kan keer as sy wil studeer nie.”
“Hulle het ’n vreemde verhouding,” begin Henk praat, en hy soek onseker na die regte woorde. “Dink jy die twee pas by mekaar, Sonja?”
“Jy weet net so goed soos ek wat ek dink, Henk,” sê sy ongeduldig en krul haarself op die rusbank teenoor hom op. Sy sluk versigtig ’n mondvol koffie en vervolg: “Toe Ilse in haar eerste en tweede jaar saam met Bruce uitgegaan het, kon ek dit nog verstaan, want dit is nogal vleiend om saam met een van die ou manne gesien te word, veral as hulle sulke duur motors ry. Maar na vier jaar … ? Ek kan nie glo Ilse kan ooit werklik ernstig raak oor ’n man soos Bruce Reyneke nie.”
“Jy het vroeër vanaand gesê dis oor sy geld – het jy dit bedoel, Sonja? Ek kan nie glo dat Ilse met ’n man sal trou ter wille van sy geld nie,” sê Henk ongelowig.
Sonja kyk in stilte na hom en vra versigtig: “Het Ilse jou al ooit van haar mense vertel? Van haar skooljare?”
Hy knik stadig. “Nie veel nie, net dat haar ouers swaarkry, en dat sy met die hulp van beurse studeer. Maar dis tog niks buitengewoons nie. Hier is seker duisende studente wat uit gemiddelde of selfs arm huise kom.”
“Daar is seker grade van armoede,” sê Sonja met ’n fronsie tussen haar wenkbroue. “Ilse-hulle is nie so arm dat die kerk of die welsyn vir hulle moet sorg nie, maar ek weet haar ma, en hulle kinders, werk ontsettend hard op hul klein erfplasie. Ilse se pa is ’n chroniese hartlyer en jare al is hy nie veel meer as ’n hulpelose invalide nie. Haar ma boer met hoenders en groente en vrugte, en die kinders help haar, maar haar gesondheid is nie meer goed nie. Daar is natuurlik Ilse se ryk oom, regter Leon de Villiers, wat hier in die stad woon. Hy en sy vrou het vir Ilse-hulle al dikwels gehelp, maar Ilse se ma is ’n trotse vrou, en soos Ilse sê, haar tannie Nicky is dikwels huiwerig om te veel te help. Die afgelope tyd is Ilse se ma ook nie meer so gesond nie; miskien net oorwerk, maar ek weet Ilse kwel haar baie oor haar ma.”
“Ek het nie geweet dis so erg nie,” sê Henk sag. “Ilse is so ’n vrolike, innemende meisie dat ek nooit agtergekom het dat sy eintlik groot kwellinge het nie. Ek het lankal besef sy het dit nie te breed nie, maar watter student het ooit genoeg sakgeld? Sal Ilse studieskuld hê om terug te betaal?”
“Nee, ons kerk skenk jaarliks beurse aan belowende studente. Dis een van die redes waarom Ilse so hard werk, want as sy een jaar sou druip, sal die kerk haar nie weer help nie. My ouers ken tant Truia al baie jare, daarom het my pa vir ons twee saam hier losies gekry, eintlik baie goedkoop losies, wat vir Ilse natuurlik ook help.”
Henk stop sy pyp tydsaam, steek dit op en wag totdat dit goed trek voordat hy na die rooikopmeisie draai en met ’n tikkie kommer in sy stem vra: “En jy dink Ilse sal ter wille van geld met Bruce trou? Omdat sy moeg is vir al die armoede tydens haar kinderjare?”
Sonja sien die kommer in sy oë en skud haastig haar kop. “Beslis nie daaroor nie, Henk. Ek en Ilse het toevallig vandag daaroor gepraat. Sou dit verkeerd wees om met ’n ryk man wat jy nie liefhet nie, te trou ter wille van jou mense? Sy voel dat as sy met Bruce trou, sy haar ma se las kan verlig, want dan sal sy baie meer kan help om haar jonger broer en suster klaar te laat studeer, en haar ma sal eindelik kan rus na al die jare van harde werk.”
“Wat het sy toe besluit? Sal sy met Bruce trou?” vra Henk vinnig.
Sonja lag gerusstellend en staan op om nog koffie te skink. “Hy het haar nog nie eens gevra nie, Henk; en as hy sou, sal Ilse dit in elk geval nie kan doen nie. Sy weet dis oneerlik.”
“Maar as sy hom dalk liefhet?” vra hy vertwyfelend.
“Wie? Vir Bruce? Moenie laf wees nie, Henk!” raas Sonja onthuts toe sy ’n tweede beker koffie langs hom neersit. “As Ilse op Bruce verlief was, sou sy elke aand haar oë uitgehuil het omdat hy so dikwels ander meisies uitneem, maar sy steur haar nie eens daaraan nie. Ilse se probleem is dat sy nog nooit werklik op ’n man verlief was nie. Of miskien is sy, sonder dat sy daarvan bewus is.”
“Hoe bedoel jy nou? Op watter man is sy verlief?” vra Henk skerp en daar is kommer in sy oë.
Sonja lag goedig en skud haar kop. “My liewe Henk, moenie so besorg lyk nie. Dis maar net ’n vermoede wat ek het, maar dit sal dislojaal wees om iets meer daaroor vir jou te sê. Ek begin net wonder of jy nie dalk besluit het dat Ilse die regte meisie vir jou is nie, want jy is darem té bekommerd oor haar en Bruce. Is dit in die kol?”
“Niks is onmoontlik nie,” lag hy en daar is ’n ligte kleur op sy nek en gesig, “maar eintlik bekommer ek my al vier jaar lank oor julle twee meisiekinders. Veral oor Ilse – sy ’s so ’n ou kleintjie dat enige man haar sal wil beskerm.”
Of liefhê, dink Sonja en kyk met iets soos jammerte na die groot man oorkant haar in die leunstoel.
’n Rukkie later keer Henk terug na sy kamer. Hy kyk sonder belangstelling na die oop boeke op die groot skryftafel voor sy venster en keer onwillekeurig terug na die oop kamerdeur. Hy leun teen die deurkosyn en suig ingedagte aan sy pyp terwyl hy die motors wat in die straat verbyflits, fronsend dophou. Links voor hom klap ’n motordeur toe en ’n kleinerige gestalte kom met vinnige, kort stappies in die donker tuinpaadjie opgestap. Henk loop met lang treë oor die donker stoep, glip by die voordeur in en skakel die stoeplig aan.
“Goeienaand, tannie Nicky,” groet hy die kort, fyngeboude Nicky de Villiers. Ondanks haar twee-en-vyftig somers straal Nicky se gesig ’n byna tasbare lewensvreugde uit. Haar figuur lyk jeugdig in die netjiese broekpak, haar grys hare is glinsterend en sag en in ’n byna sorgelose bolla laag in haar nek vasgevat. Maar dis die stille blyheid in die vrou se groenblou oë wat Henk weer eens boei en hom laat wonder wat die geheim van haar geluk is.
“Hallo, Henk,” groet die vrou en hou ’n pakkie na hom uit. “Hoe gaan dit, ou grote? Ilse het my die ander dag vertel julle klompie leer druk vir die eksamen. Is sy hier? Ek moet die pakkie gou vir haar gee. Leon rook weer die motor vol blou dampe as ek hom te lank laat wag.”
“Ilse het saam met Bruce gaan koffie drink, maar ek sal die pakkie vir haar gee as tannie te haastig is,” bied hy aan.
“Bruce?” ’n Fronsie keep tussen die vrou se wenkbroue. Sy kyk op in Henk se sterk gesig en lê haar hand vertroulik op sy arm. “Jy moet ons meisiekind oppas, Henk. Jy weet ek en oom Leon keur nie haar vriendskap met Bruce goed nie. Waarom dóén jy nie iets daaraan nie, kind?