Hartklop Omnibus 2. Malene Breytenbach
kan keer, grinnik sy soos ’n idioot vir die man.
“Goeiemôre.Wat bring jou so vroeg na my deur?” Mila skrik haar dood vir die loom koketterigheid in haar stem, veral toe sy halfpad deur die sin besef dat daar iets met Derek se gesigsuitdrukking skort. Sy trek haar oë op skrefies en beskou hom vir ’n oomblik aandagtig. Sy het al haar dae om te konsentreer, want as dit nie sy welgevormde bobene is wat haar aandag aftrek nie, is dit die subtiele manlike reuk wat aan hom kleef. Skuldig asem sy dit bietjie dieper in en probeer dan weer om die uitdrukking in Derek se baby blues te lees. Maar voordat sy dit kan eien, spring hy haar voor. Die woede in sy stem maak enige verdere interpretasie onnodig.
“Nee, Mila, ek’s bevrees dis nié ’n goeie môre nie. Dit wás ’n goeie môre toe ek heerlik vars opgestaan het en reggemaak het om te gaan draf. Dit was ’n goeie môre toe ek my voordeur oopgesluit en die voëls buite hoor sing het. Maar toe wag hierdie koerant vir my in my poshokkie, en nou is dit allesbehalwe ’n goeie môre!”
Verbaas neem Mila die koerantjie by Derek en kyk fronsend na die plek waar hy toornig met sy wysvinger tik. Sy is te ydel om teenoor hom te erken dat sy nie te waffers sonder haar kontaklense kan sien nie, en dat haar oë buitendien nie vanoggend wil fokus nie. Sy bring die koerant nader aan haar gesig en sien dit is ’n eksemplaar van die Wilgeklower, die plaaslike koerantjie wat weekliks gratis by elke woning in Wilgekloof afgelewer word. En wat dan gretig van voor tot agter gelees word omdat dit al die plaaslike skindernuus bevat. Mila het geen idee wat daarin kan staan om Derek so te ontstel nie.
Haar oë gly oor die dik swart letters. Dit voel asof iemand ’n emmer koue water in haar gesig uitskiet toe die hoofopskrif in fokus kom. Met groeiende paniek lees sy die sensasionele titel: Winsjagter-kinderarts het mes in vir vroueregte. Liesel se artikel! Saam met drie volkleurfoto’s van die geboorte-eenheid beslaan die berig byna die hele voorblad. Mila se mond is eensklaps kurkdroog en sy sluk moeisaam voordat sy verder lees.
Vroedvrou Mila Mouton het reeds honderde vroue se geboortedrome laat waar word in die knus Aktiewe Geboorte-eenheid by Protea Moeder-en-Kind Hospitaal. Hierdie eenheid – die enigste van sy soort in Wilgekloof – spog met ’n koningsgrootte dubbelbed sowel as ’n bad vir watergeboortes. In skerp kontras met die kliniese kraamkamers van die meeste hospitale, bied die eenheid ’n huislike atmosfeer waar vroue met waardigheid geboorte kan skenk.Terselfdertyd is dieselfde hoë standaard van mediese sorg wat in die res van die hospitaal geld, tot hul beskikking.Volgens Mouton is ’n emosioneel bevredigende kraamproses die geboortereg van elke vrou en baba – ’n reg wat nou bedreig word deur die gierige winsbejag van hospitaalbestuur en aandeelhouers.
Dokter Derek Reynders, die hospitaal se nuwe hoof van pediatrie, maak geen geheim van sy voorneme om die deure van die Aktiewe Geboorte-eenheid vir ewig te sluit nie. Reynders besit ’n stewige aandeel in die Protea-groep en dit steek hom dwars in die krop dat die eenheid spasie beset wat op ’n “meer winsgewende” manier benut kan word.Volgens die Wilgeklower se bronne was dokter Reynders se kommentaar op die aantyging dat sy besluit vroue gaan benadeel, die volgende: “Dit gaan nie vir my om die bevordering van vroueregte nie, maar om wat die beste vir die hospitaal as geheel is.” Reynders dink ongetwyfeld ook oor wat die beste vir sy eie sak en dié van sy mede-aandeelhouers is.
Suster Mila Mouton voel egter anders:“Elke vrou in Wilgekloof wat ’n natuurlike geboorte in die volste sin van die woord wil hê, sal voortaan voor een van twee keuses gestel word: Óf sy sal tydens haar swangerskap en kraam die ongerief moet trotseer om na een van die Pretoriase of Johannesburgse geboorte-eenhede te ry, óf sy sal teen wil en dank tuis moet kraam.”
Hoewel tuisgeboorte vir sommige ma’s ’n veilige en bevredigende opsie is, is dit nie almal se koppie tee nie. Baie vroue voel meer gerus as hulle weet dat mediese hulp byderhand is ingeval iets verkeerd loop, en gemoedsrus is ’n sleutelelement van ’n suksesvolle geboorte. ’n Aktiewe geboorte-eenheid bied ’n wonderlike alternatief vir vroue wie se swangerskap nie laerisiko genoeg is vir tuisgeboorte nie, maar ook nie so riskant is dat hulle ’n keisersnit of instrumentverlossing nodig het nie. Dit lyk egter asof hierdie alternatief nie meer lank vir vroue in Wilgekloof beskikbaar gaan wees nie. Hierdie geval bewys weer dat privaat gesondheidsorg nie wentel om die behoeftes van die pasiënt nie, maar eerder om die ekonomiese gewin van die beleggers.
Hoe verder Mila lees, hoe vieser word sy. Wie dink Derek Reynders miskien is hy om haar douvoordag in so ’n beduiwelde bui te kom opklop? Dis nie asof enigiets in die berig onwaar is nie! Liesel se feite is een honderd persent korrek, hoewel die artikel miskien nie ’n toonbeeld van objektiewe verslaggewing is nie.
Mila ruk haar donker kop op en gluur boosaardig na Derek.
“Ek’s jammer dat die berig jou goeie môre bederf het, dokter Reynders. Die waarheid het die nare gewoonte om dit te doen. Ek weet rêrig nie waarom jy so verbaas lyk nie. Het jy miskien gedink dat ek die enigste een is wat omgee dat jy die Aktiewe Geboorte-eenheid wil sluit? Dat dit net my lieflingsprojekkie is, dat ek oorreageer? Ek hoop die berig kry dit in jou halsstarrige kop dat jy besig is om iets te vernietig wat ’n noemenswaardige verskil maak in ons gemeenskap as gehéél. Ek maak ’n verskil met daardie eenheid, Derek, een baba op ’n slag! Ek sien dat die enigste verskil wat jy begryp ’n finansiële een is, maar miskien is dit tyd dat jy jou oë oopmaak vir die feit dat die lewe uit meer bestaan as jou bankbalans!”
“En miskien, Mila Mouton, is dit tyd dat jy jóú oë oopmaak en raaksien dat die kastige verskil wat jy maak window dressing is in vergelyking met wat ek met die eenheid wil doen.”
Sy stem is gevaarlik sag, die vel om sy lippe spierwit. “Wat help dit ’n kind om in die romantiese lig van laventelkerse gebore te word met Juanita wat in die agtergrond gospel koer as die nodige hulp nie beskikbaar gaan wees as hy twee jaar later in ’n swembad val nie? As hy deur ’n krimineel geskiet word en in ongevalle voor sy ma se oë doodbloei omdat die dokter wat hom behandel nie genoeg kennis het om met kinders te werk nie? Jy mag dalk dink dat jy die enigste een is wat ’n verskil maak en dat jy te edel is om deur geldelike gewin gemotiveer te word, Mila, maar as jy net vir een oomblik daai mooi koppie van jou gebruik, sal jy besef dat jy besig is om onredelik en kortsigtig op te tree.Vader, ek het nie besef jy is so naïef en so … so … selfgesentreerd nie! Die verskil wat jy met jou eenheid maak, is ’n gehalteverskil; die verskil wat ek wil maak, is die een tussen lewe en dood. Jy is self ’n ma, Mila, wat is vir jou die belangrikste? ’n Romantiese geboorte of bekwame mediese hulp die dag as jou kind in doodsgevaar verkeer?”
Mila is nog besig om haar asem terug te kry ná sy lae hou toe Derek omvlieg en by die trappies af draf. Sy wil hom terugroep, wil hom keer voordat hy met lang atletiese hale uit haar lewe uit draf, maar sy kan haar nie sover kry nie. Sy staar hom net soos Lot se vrou agterna: stom, verwese en bitter alleen.
Dis eers toe Mila die berig ’n tweede maal noukeurig deurlees dat sy dit raaksien.Vanoggend drink sy ’n koppie kruie-tee met heuning in plaas van haar gebruiklike koffie in die hoop om haar bewende hande in bedwang te kry. Miskien kalmeer die kamille haar sodat sy haar gedagtes kan orden en meer objektief na Liesel se artikel kan kyk.
Sy bestudeer weer die opspraakwekkende opskrif en voel hoe haar binnegoed ineenkrimp oor die lasterlike wyse waarop dit Derek uitbeeld. G’n wonder hy was letterlik bleek van woede nie! Dan sien Mila die fyndrukfrase onder die opskrif: Sien ook berig op bl. 5. Sy het dit netnou gemis. Nou blaai sy met ’n mengsel van nuuskierigheid en afgryse verder.
Dit neem haar ’n minuut of wat om die beriggie in die skinderkolom op te spoor. Nietemin is elke woord so giftig en skadelik vir Derek se reputasie as die hoofberig, dalk selfs ’n bietjie erger. Sy kan haarself beslis ook nie meer verontskuldig deur aan te voer dat elke woord die waarheid is nie. Hierdie berig is grootliks op aantygings gebaseer, nie op feite nie. Nee, Liesel skaats gewis op dun ys met hierdie ene, dink sy bekommerd.
Watter geraamtes skuil in dokter Derek Reynders se kas?
Derek Reynders, ’n aantreklike enkelloper, het op 1 November die betrekking aanvaar by Protea Moeder-en-Kind as hoof van pediatrie. Dadelik het ’n storm rondom sy kop losgebars toe hy sy besluit aangekondig het om die bekende Aktiewe Geboorte-eenheid te sluit. Volgens hom maak die eenheid nie genoeg geld nie en wil hy die