'n Luiperd in my bed. Annelize Slabbert
vyf uur se werk per dag.
Intussen was die werklikheid van modder-en-mis-huise sonder geriewe minder romanties as Mev. Argitek se droom. Sy het saam met hul twee Sandton-kinders die Kalahari-stof uit hul hare geskud en vertrek. Die kinders het hul maats gemis en albaster speel, was geen plaasvervanger vir Masters of the Universe op TV nie. Tot sover die landelike idille.
Die argitek het nog so ’n maand sonder sy gesin uitgehou voordat hy ook op ’n oggend sy voertuig pak, die verslae groepie bouers groet en die terugtog na sy Sandton-kliënte aanpak.
Daar was geen ander genade nie: Braam sou die lodge se bouwerk self moes doen. Gelukkig is hy iemand wie se hande spreekwoordelik vir niks verkeerd staan nie en hy het met oorgawe begin bou. Uit Suid-Afrika het ’n kennis, Koos, en sy elektrisiënhulp, Swart Piet, kom help.
Hoe moeilik die logistiek van die plaas die bouwerk sou maak, sou Gerard nog agterkom. Maar eers moes die kwessie van water opgelos word. Ses boorgate en R1 miljoen later het die plaas steeds net soutwater gehad. Die water in die Kalahari is antiek en souter as die see. Met ander woorde, dis ondrinkbaar, behalwe vir die diere wat weens al die sout en minerale geen soutlekke nodig kry nie.
Toe die buurplaas Boiteko met ’n “soet” boorgat te koop aangebied word, het Gerard se tjekboek weer sy verskyning gemaak. ’n Baie belangrike belegging. Tot nou toe is dit die enigste “soet” water in die omgewing. Die water word 15 km ver na die lodge gepomp. Wanneer gaste sonder om te dink tot ses keer per dag stort, dink ons wat weet maar aan die kosbare lewensbron wat wegloop in die sand …
Gereeld word die waterpypleiding deur dorstige diere aangeval om gretig by die soet water uit te kom. Daarom is daar verskeie drinkplekke langs die pyplyn en daar kry Jacobus dikwels troppe wild en ook leeus, gulsig aan die drink.
Die tweede groot stuk werk was om die plaas te omhein. Nog vyfduisend hektaar is by Braam se oorspronklike vyfduisend en die vyfduisend van Boiteko gevoeg. Die nuwe plaas, Totti Totti, het beteken daar was bykans 150 km wat omhein moes word, vanselfsprekend ’n duur en langsame proses. Snags het die draadspanners in die veld geslaap en dae lank geen ander mense gesien nie.
Die reën was daardie jaar laat en die gras dor toe blitse een aand oor die Sentraal begin flits en die wind onheilspellend begin waai. Daardie nag ontstaan een van die mees verwoestende brande wat die noordelike deel van die Kalahari in baie jare sou tref. Die vuur het bykans 450 km breed van Rakops en die Sentraal tot net buite Maun, ’n afstand van meer as 200 km, gebrand en dae aangehou. Wat agtergebly het, was net stoppels, karkasse, skilpaddoppe en derduisende dooie muise.
Vir die draadspanners was daar nêrens om heen te vlug nie. In hul nood om aan die vretende vlamme te ontsnap het hulle gate soos grafte in die sand gegrawe, daarin gaan lê en die grondseile waarop hulle snags geslaap het styf oor hulle getrek. Só het die vuur wonderbaarlik bo-oor hulle beweeg en hulle het dit oorleef.
Om die voetspoor van die lodge se geboue so gering moontlik te hou, is besluit op ’n houtraamwerk met Duitse saamgesperste houtpanele tussenin. Met al die groot uitgawes soos boorgate en grensdrade gelukkig uit die pad, het almal daarna uitgesien dat die bouwerk begin. Dit kon tog net makliker gaan?
Toe volg ’n paar lesse in Planmaak 101.
Les 1: Wees baie vriendelik met jou bankbestuurder.
Les 2: Hou jou (reeds swaar beproefde) tjekboek te alle tye byderhand.
Les 3: Maak net op jouself staat om die vrag teen die bult op te sleep.
’n Vervoertrok wat gekontrakteer was om honderde pale vir die raamwerke van die Laeveld na die plaas te bring, het by die afdraaipad duskant Rakops tou opgegee, die pale net daar langs die hoofpad afgelaai en teruggekeer Sabie toe.
Dit was weer tyd vir die tjekboek, dié keer om ’n tweedehandse Mercedes-trok te koop om al die boumateriaal van oraloor aan te ry. Met sy hart in sy keel het Gerard die afstand van Randburg na Rakops in ’n rekordtyd van net agt uur afgejaag, oortuig daarvan dat van die hoop pale wat afgelaai is daar net ’n paar vuurmaakstompies oor is. Maar dis Botswana, ’n land van vrede waar misdaad selfs nou, sewentien jaar later, ongewoon is. Die pale was almal nog daar.
Die vrag kon die pad plaas toe hervat. Die eerste 30 km het alles voorspoedig verloop. Maar teen die nou bekende en berugte Groot Duin het die trok vasgesteek en soos ’n Botswana-donkie verseg om te beweeg. Terug in Suid-Afrika, gewapen met die geduldige tjekboek, was die volgende aankoop ook ’n Mercedes, maar dié keer ’n trok met sestrek-woema.
Daarna het sake van vervoer vlotter verloop. Die boumateriaal – soos kiaat-vloerplanke uit Zambië, stoepmeubels uit Zimbabwe, sementverf uit Suid-Afrika, dekgras uit die Kaap – het die lang togte per Mercedes-trok nommer een tot by Rakops afgelê en vandaar het Meneer Sespak oorgeneem.
Die drywer van hierdie twee trokke was ’n boorling van Pretoria-Wes, met die bynaam Cowboy. Hoe gepas die naam was, sou Braam en Gerard tot hul skade agterkom.
Die reis van die padskraper was een van Cowboy se groot avonture. Op die afgespreekte dag het Braam sy eerste koppie koffie op die sandknop gedrink, vanwaar hy soos ’n Bybelse verspieder die aantog van die trok sou kon sien. Teen sononder het hy traag huiswaarts gekeer, om die volgende oggend weer saam met die tarentale op sy uitkykpunt nes te skop. Drie dae ná die afgespreekte tyd het hy steeds die trok ingewag. (Hier moet ’n mens noem dat daar geen beskaafde vorm van kommunikasie in dié afgeleë deel van die wêreld moontlik was nie.)
Braam se opgewondenheid oor die skraper was van korte duur toe hy die eens skaflik opgepaste masjien gade slaan. Dit was in stukke.
“Ongelukkig bietjie skade gehad,” was Cowboy se luiterse verduideliking. “Drie keer van die flat-bed afgemoer.”
’n Boswerktuigkundige se hulp is uiteindelik ingeroep om die stukke weer aan mekaar te lap en vir ’n tyd kon die skraper sy doel dien. Daar is vandag paaie van meer as 100 km op die plaas!
Cowboy het ook die geleentheid gebruik om materiaal wat onverklaarbaar van die trok “afval” tot sy eie voordeel te gebruik. Die asbes-swembad het volgens hom êrens om ’n draai in die slag gebly en flenters gebreek. Wel, paaie in Botswana loop reguit soos vaal potloodstrepe oor ’n vel papier, sonder skerp draaie. Later het ons via die bostelegraaf gehoor ’n boervrou buite Thabazimbi spog graag by haar tennisvriendinne met haar lieflike swembad wat sy teen so ’n billike prys aangekoop het – persoonlik afgelewer.
Met elke aflewering was daar dus ’n paar items kort. Afgeval, sien. Moontlik het Braam ná een so ’n gebrekkige verduideliking bietjie te agterdogtig voorgekom, want daardie middag het Cowboy sy Mercedes-sitplek opgesaal en is hy weg, “away into the sunset”, om nooit weer gesien of van gehoor te word nie.
Mercedes-trok ook weg.
Ons was almal daar die dag toe die laaste vervoerwa steunend met sy kosbare vrag meubels en kuns voor die pas voltooide lodge stilhou. Susanne en Braam, wat hul droom bewaarheid sou sien, Shane en Karien, die interieurontwerpers, al die personeel en hul families was reg om met die installering van gordynstokke, prente, kassies en spieëls te begin. Twee aande later was alles reg. Elke huisie met die beddens oorgetrek, die handdoeke opgevou, sepies in die bakkies, alles met Deception Valley Lodge se logo op!
Teen skemer het Braam die paadjie-liggies agter hul gekko-doppies aangeskakel. Die personeel het spontaan hande geklap en gedans. Die eerste keer ooit was daar mensgemaakte lig in dié afgesonderde deel van die land.
“Nou kan die gaste maar kom!” het Braam en Susanne tevrede gesê.
Goed ook maar dat die toekoms vir ’n mens onbekend is. Dit sou nog ’n jaar duur voor die Civil Aviation Authority of Botswana die aanloopbaan sou kom inspekteer en ’n lisensie uitreik. Toe eers kon gaste daarheen vlieg.
Maar daardie genoeglike lenteaand terwyl ons almal sjampanje in die hand die waterpan van die stoep af geniet, het die blitse van oos na wes die veld verlig. Emmers water het op die nuutgedekte grasdak gestort. Die nuwe lodge se dak was amptelik natgemaak.
’n Droom genaamd Deception Valley Lodge …