Stormkind. Riana Scheepers
reën is verby, maar die lug is nog steeds vol waterdruppels. Sy asem dit in. Dit drup soos korreltjies son, verdamp op die fyn gouddraad van Jana se hare. Niemand behalwe haar pa weet dat sy buite was nie. Maar die boom en die uile onthou dit nog.
StormJana loop in haar slaap, dit weet almal op die plaas; sy loop in haar slaap én sy loop as sy wakker is. Gisternag in die storm het niemand haar gesien loop nie. Sy was nie vir die wingerdwerkers ’n grys fantoom uit die ouhuis of vir Ntuli die Zoeloe ’n tokkelos ver van die vuur nie.
Die bos lyk geheel en al anders sonder die boom wat so ’n groot deel van die lugruim gevul het. Die olienhoutbos is nou ’n ander landskap, ’n landskap met ’n oop wond. ’n Gapende spelonk is in die aarde geruk waar die boom se stam geanker was. Die holte onder die boom waar sy gisternag haar klip gekry het, is weg; dit het heeltemal oopgebreek toe die boom omgeval het.
Sy staan lank en kyk na die afgebreekte boomwortels wat soos ’n hand met krom houtvingers in die lug staan. Die reën het die meeste van die los grond tussen die wortels weggespoel, maar tussen die uitsteeksels sit nog steeds grond en ’n paar groot klippe vas. Hoeveel jaar het die wortels kans gehad om sulke groot klippe vas te groei? Driehonderd jaar? Vierhonderd?
As sy gisternag bly sit het waar sy was, sou niks met haar gebeur het nie. Sy sou veilig gewees het, die boom het na die ander kant toe omgeval. As sy bly sit het, sou die stam wat losgeskeur het uit die aarde, haar net opgeskiet en in die lug gegooi het. Baie minder as ’n klip weeg sy, sy sou soos ’n vallende ster deur die lug getrek het. Of soos ’n disselsaad gesweef het, haar nagrok wyd gepof om haar soos ’n valskerm.
Waar sou ek geland het? dink StormJana.
“Presies waar jy nou staan.”
Die klein bruin meisietjie sit bo-op die omgevalle stam, haar knieë tot onder haar ken opgetrek. Sy het net ’n klein gai-velletjie aan haar plankielyf. Dit hang tussen haar opgetrekte bene en maak haar skulpie netjies toe. Haar bolyf is kaal. Sy het ’n stringetjie wit krale om haar nek. StormJana se oë rek. “En wie is jý?”
“Ek is !X’uri. Dit is my boom wat hier geval het.”
“Myne ook,” sê Jana, “ek sit snags onder hierdie boom.”
“Ek weet,” sê !X’uri en skuif effens opsy sodat Jana al met die dik wortels kan opklim en langs haar op die stam kan kom sit.
Raka die Rooie draf tussen die bome weg, snuffelend in die onderbos.
“Ek het van jou gedroom vannag, !X’uri,” sê Jana. “Ek het gedroom jy slaap onder die boom. Ek het gedroom jy word wakker en klim onder die boom uit en kom sit op die boomstam en wag vir my. En ek het ook gedroom ek en jy spring by ’n krans af en vlieg.”
“Ek weet. Dis hoekom ek hier is. Jy is Storm.”
“Ja.”
“Jy het gisternag my klip gevat.”
“Jou klip?”
“My klip wat saam met my onder die boom was.”
“Ek het nie geweet dis jou klip nie.”
!X’uri se gesiggie skroef op in honderde klein plooitjies, sy lag asof iets baie snaaks is.
“Dis my klip. Ek het dit al baie, baie lank. Maar jy kan dit vir ’n rukkie hou, ek gee nie om nie. Ek sal vir my ’n ander klip kry, ek weet waar ek een kan kry. Jy kan saamkom as ek daarheen gaan.”
Jana sien !X’uri se plat neusie, die sagte botterbruin kleur van haar vel, die ogies wat met vriendelike skrefies lag.
“Waar kom jy vandaan, !X’uri?”
“Van onder die boom se wortels af, uit die gat in die grond.”
“Gisternag? Ek was ook hier.”
!X’uri knik. “Ek het geweet jy sal kom.”
“Hoekom het ek jou nog nooit hier gesien nie?”
“Ek het gewag vir die storm. Jy sien my nou.”
“En waar bly jy?”
!X’uri wys met haar hande om haar. “Hier. Ek bly nog altyd hier. En daar.” Sy wys met haar hand na die bergpieke van die Hawekwaberge. “Daar.”
Jana tel die bergpieke wat bokant hulle uittroon en in skerp profiel teen die bewolkte lug uitstaan. Sewe pieke. Die sewe mooi susters van die Hawekwa, soos die mense van die Stormvallei dit noem. Sneeukop, Horlosieberg, en dan die Sewe Susters in ’n halfmaan om Stormkloof.
“Hoekom het jy nou eers gekom?”
“Omdat dit nou tyd is.”
“Vir wat?”
“Om jou ma te soek.”
5
Deidre O’Donnell
Deidre O’Donnell ontmoet vir KleinStorm van Deventer in Ierland. KleinStorm is deel van ’n Suid-Afrikaanse koorgroep wat eers in die groot stede van Europa, en toe in Ierland gaan sing.
KleinStorm sing nog sy lewe lank. Op skool het die sangjuffrou sy sterk basstem gehoor en besluit hy moet sing. Alleen sou KleinStorm nie sommer sing nie, daarvoor was hy te skaam. Maar toe hy eers besef dat niemand eintlik na hóm kyk nie, hulle kyk na die koor as geheel, het iets wonderliks met hom gebeur: Hy het begin om sonder skaamkry te sing. Hy het koue rillings van lekkerte gekry as hy hoor hoe sy stem baie stemme word. Sy eie diep stem het saamgesmelt met die ander basse, die suiwer tenore, die donker alte, die helder soprane. Hulle het almal saam één stem geword. Ná universiteit, waar hy lid was van die universiteitskoor, het hy weer aangesluit by ’n amateurkoorgroep. Om te sing maak die vreugde in hom los.
Die koorleier van die groep, ’n man met swaaiende hande en ’n bos deurmekaar hare soos Beethoven, het ’n passie vir volksmusiek. Hy is ’n afstammeling van die Iere wat reeds ’n eeu gelede na Suid-Afrika geëmigreer het. Dit is hy wat gesê het geen mens het al gesing as jy nog nie in Ierland gesing het nie. Die Iere, sê hy, sing die groot verlange tot in jou siel.
Deidre is die fluitspeler in die orkes wat die Ierse koor van die provinsie Connacht begelei.
Storm sien haar tussen die ander musikante. Hy kyk na haar hande, haar welige rooi hare, die kurwe van haar nek en skouers as sy haar fluit oplig tot teen haar mond. Soos ’n swaan, dink hy, sy is so mooi soos ’n swaan as sy haar fluit speel. Hy luister na die musiek wat sy maak. Hy luister veral na die klank van haar stem en haar lag toe hulle aan mekaar voorgestel word. Dit is die mooiste geluid wat hy nog ooit gehoor het. Met moeite bedwing hy hom om aan haar hare te vat.
Hy luister ook na sy hart.
“Die mooiste vrou in die hele wêreld het my aangelok met haar fluit, en toe strik sy my in haar hare vas,” sê Storm vir sy ma toe hy weer terug is op die plaas. “Haar naam is Deidre O’Donnell. Ek het my hart verloor, Ma. Sy is die vrou wat ek wil hê.”
“My kind, sy bly baie ver. Hoe sal sy hier by ons aanpas?” probeer sy ma keer.
“Sy sal, Ma, as sy my ook liefhet.”
“Die Iere is nes ons, Storm, hulle is passievolle mense wat met hul bloed aan hulle aarde kleef. Sal sy nie altyd verlang na haar land en haar mense nie?”
“Ons sal haar mense word, ek sal vir haar ’n nuwe land gee.”
KleinStorm werk barstend van onrus en verlange deur die parsseisoen en gaan vroeg in April, toe die wyn veilig in die vate is, terug Ierland toe. Na die klein kusdorpie Baile Uí Fhiacháin, die Plek van die Rawe, daar waar Deidre bly, om die vrou wat hy nie kan vergeet nie, te gaan soek.
Hy kry haar in die dorpie waar sy bly. Hy kuier by haar en leer haar familie ken. Hy en Deidre reis ’n week lank deur Ierland. Hulle loop saans in die stegies al agter die geluid van musiek aan tot hulle die musikante in ’n restaurant of ’n pub kry. Deidre se fluit is altyd by haar. Soms val sy in by die musikante wat met mandolien, viool, kitaar en fluit musiek