Нефрит остидаги жумбоқ. Бадий публистик роман. Зулфиябегим Адҳамзода
қиляпсан. Худо бехабар бу кофирларга эътирозинг йўқ. Бошингга кийган бу матоҳинг нима? – деб у Маликнинг бошидаги кепка-сини нафрат билан, қошларини баланд-паст қилиб, бир уриб туширди-да, ўчмаган патифон каби яна сўзида давом этди.
– Ота бувангни дўпписини шу латтага алмашдинг, индамадим. Ҳа
Замон-а дедим. Намозку олтинни беркитгандек алағда бўлиб ўқиймиз. Китобимизни қўрқиб кўмиб ташладик. Илоё бир фалокат келмасин дея эрта-ю кеч сўрайман яратганимдан. Энди болаларимизга гўр титкилаб ота-бувамизни руҳини чирқиратишга бошлаяптими бу ҳукумат? Қани тилим бўлса-ю, бу11ажриқлардан дод солсам. Ё Аллоҳ дардиҳолим ўзинга аён. – Энди унинг овози ўзи ҳохламаган тарзда кўтарилиб бораверди. Малик ва отаси эшикларни шоша-пиша ёпишди.
– Секинроқ гапир,12чиқонларингни қулоғи динг. Биров эшитмасин,
худони тилга олма. Бўлди энди13гарданкашлик қилма, ўзингам роса14гажирсанда онаси. – Деб оғзини беркитди.
– Она, ахир мен гўрни очмасам, фақат суратга оламан холос-ку, нега
бунча куюнасиз? Бир бало бўптими дебман йиғлашингиздан.
Боласининг шариат маън этган ишларига бу қадар енгил қарашини кўриб, она бир зум боласига ҳайрон назар солиб туриб, энди унинг ростакамига жаҳли чиқди.
– Эй бола, – деди у Маликни енгига чангал солиб. – Бало нималигини
сен қаёқданам билардинг. Сенларга ишқ муҳаббатдан бошқасини танитмаяпти-ку бу ҳукумат. Икки калима сурани билмайсан, бало мана шуда. Сен очдинг нима, очмадинг нима тепасида турдингми, сен ҳам кофирсан тамом. – дея икки қўли билан, гапим тугади, у ёғи ўзинга ҳавола дегандек, кафтларини ўғлининг юзига пеш қилди.
– Қўй онаси, қаттиқ қарғама, – деди бошини қуйи солиб, индамай
ўтирган отаси, онасининг гапидан сесканиб кетди.
– Қарғаганим йўқ отаси. Мен онаман ўз боламни қарғайманми? Буни
шу тобда қайтармасангиз, эрта-индинга болаларининг ва набираларининг қарғишига қолади, —дея унга қўлини бигиз қилди. – Бу15дўсара алалабад шундай ёш бўлиб қоламан деб ўйлаяпти. Умр шундай деб ўйлаяпти. Қоронғу қолган юртда, қора шақшақ подшо бўлур деган экан машойиҳ-лар.
Малик кулиб, худди бир оми аёлнинг арзимаган нарсага қилаётган жанжалини қаранг дегандек, бошини силкитиб онасига масҳаромуз аммо меҳрли юзланиб:
– Фантазёрсиз-а ойи. – деди жилмайиб.
– Ҳа кул, кул сенга ҳозир кулгили. Эртага катта бўлиб болаларинг,
болаларинг бўлмаса, набираларинг сендан «ота ёшлигингизда ота-онангиз сизга шариаътни тушунтиришмаганми? Ҳалол-ҳаромни фарқини айтишмаганми» Деганида кўрамиз ҳолу-ахволингни.
– Нималар деяпсиз ойи, бу нарсалар эскиликда қолиб кетди. Ҳаёт ол-
динга олға босаяпти. Менинг болаларим сиз айтаётган нарсалар нима-лигини ҳам билмай ўтса керак. Агар биронтаси бир тарихчи бўлиб етишмаса, —деди ишонч билан.
Онаси йўқ дегандек бош чайқади, қўлини ўғлига адил узатди-да, кўрсаткич бармоғини теппага қаратиб,
– Аллоҳ
Эгатда ўсадиган ёввойи ўт.
Дугона.
Қўзғалончи.
Ўжар.
Содда, гўл.