Нефрит остидаги жумбоқ. Бадий публистик роман. Зулфиябегим Адҳамзода
бақириб юборди.
Унинг овози шу қадар жаранглаб акс садо бердики, бамисоли эшикдан чиқиб, кремлнинг ўша совуқ, кимсасиз йўлакларида сайр қилаётган дайди шамолдек, ҳар томондан эшитила бошлади. Надянинг кўксидан отилиб чиқаётган қонни кўриб, Сталин шошиб қолди. Нима қиларини билмай бир қўлидан, бир сочларидан силай бошлади. Надя жон талвасасида эридан кўзини узмас, ёрдам сўраб, раҳм истаган охудек мўлтиллаганча қон ютарди. У Надяни кўтариб диванга ётқизди.
– Азизим… Шу қадар бераҳммисан? – Кўксига теккан ўқ зарбидан,
шу икки жумлани жон талвасасида аранг айта олди.
– Йўқ …йўқ. Мен билмай қолдим ишон…, – дея олди Сталин. қўли-
да жон бераётган, хотинига қандай ёрдам беришни била олмай, худди уни қаттиқ қучоғига олса, у ўлиб қолмайдигандек.
– Биргина гапим учунми? – Деди оғриқдан титраб кетаётган лаблари-
ни баъзўр ишлатиб, оғзига қон келаётган Надя. Унинг сўзлари борган сари чалкашиб, овози худди узоқлардан келаётгандек баъзўр эшиталарди.
– Йўқ. Йўқ. Нималар деяпсан азизам. Мен… билганимда эди…, – деб
минг афсуслар билан бошини сараклаб турган Сталин, Унинг қўлидаги қогозни кўриб, қўлидан юлқиб олди.
– Нима бу? – Шусиз ҳам жон оғриғидан кўзлари юмилиб бораётган
Надянинг бу саволга жавоб бериши осонми. Жон аччиғида, ҳатто ортиқча нафас олаолмаётган Надяни қўлларидан ушлаб бир силкитти ва саволни яна такрорлади.
Одатда Сталин ҳужжатларига текканни ёмон кўрарди. Бу ҳужжат унинг Столидан олинганини билиб, хотини жон таслим қилаётганини ҳам унутди.
– Менга… ҳиёнат қилаяпсан деб, хонанагдан шу қогозларни топиб ол-
гандим. Эндигина ўқиётганимда қадам товушингни эшитиб, беркиниб олгандим. – Деди эрининг қистовига жавобан Надя. Шу икки оғиз сўзни айтиш, унинг учун жаҳаннам азобига тенг бўлди. У ҳар икки жумланинг бирида аранг нафас олар, лабларини бот-бот ялаганча яна сўзларди. Сталиннинг бешавқат кўзларида, яна меҳр учқуни порлади.
– Азизам, чида ҳозир врач келади. Ким бор-р-р? Тез ёнимга келинг-г-
г! – Дея бақирди Сталин. Надежда унинг қўлида борган сари кўзлари юмилиб борар, энди ҳатто кипригини кўтаришга-да мадори қолмаганди. Совиб келаётган танасини иситиш мақсадида, Сталин унинг қўлларини ишқалади, уни бағрига сўнги бор босаётганини ҳис қилган сари унсиз, ундан «мени ташлаб кетма» дегандек, бармоқларини бирма-бир ўпиб, унга илтижоли боқарди. Ҳаракатсиз, ҳатто нафас олмаётганини сезган Сталин Надянинг юзига уриб кўрди. Уни силкитиб кўрди. Энди гапириш тугул ҳатто иҳрамас, киприкларини ҳам қимирлатмасди. Надянинг жони узилга-нини билган Сталин уни диванга юз тубан ётқизди. Икки қадам ортга тисланиб, қўлига ўша машъум, совуқ тўппончасини, титраган қўллари билан ердан кўтараркан, аламли кўз ёшлари мўйлабидан томчиларди. Кўзида ёш билан Надянинг пешонасига яна бир ўқни жойлади. Ва тўппончани кийими билан артган бўлиб, Надянинг қўллари остига минг афсуслар ичра ноилож, қўлларининг ўзи