Он… / Ул…. Гафур Каюмов
Зарланмыйм, нигә алай дисең?
Ирек. Иреңне яратасың, яраткан эшең бар. Кстати, син бит хәзер эшләмисең дә бугай.
Сәкинә. Ни сөйлисең, нишләп эшләмәсен. Ул депутат эше белән баш каткан. Заводта рәхәт иде. Yз эшеңне беләсең, сигез сәгатеңне эшлисең дә, вәссәлам, ә монда…
Ирек. Ник, ошамыймыни?
Сәкинә. Бик ошый. Зур җаваплылык, зур эшләр башкарабыз!
Ирек. Зур эшләр… Зур трибунадан торып, буш сүзләр болгатабыз диген.
Сәкинә. Юк, ялгышасың, зур эшләр эшлибез. Ул безнең эшебез.
Ирек. Шулай укмыни?.. Берсен булса да атап күрсәтегез, пожалуйста, апакай, алай булгач…
Сәкинә. Иронияң юкка… Мәсәлән, теге ни… законнар кабул иттек.
Ирек. Аннан кемгә файда? Менә миңамы? Кайда ул файда, мин күрмим аны, тота алмыйм. Ау?! Кайда син – файда?!
Сәкинә. Нигә үзеңә аласың әле?
Ирек. Мин үз исемемнән сөйләргә яратам. Бу дөньяда hәрбер кеше үзе сөйләгән сүзләргә генә җавап бирә алса иде әле…
Сәкинә. Миңа төрттерүеңме?
Ирек. Юк инде. Менә кибетләрдә ашарга ризык юк, аны күрәм, кияргә кием юк, аны да күрәм, сабын, паста, радио-телеаппаратураны санап тормыйм, алар күптән юк – анысын да күрәм. Ә закон чыкканга карап үзгәреш булмагач, какой толк?
Сәкинә. Кызык син, тиз генә була торган булса.
Ирек. Ничек инде?! Илнең «иң акыллы» меңләгән кешеләре, бергә җыелып, ярты елдан артык акыл саттыгыз, берни дә үзгәрмәде. Ә юк, ялгышам, үзгәргән икән, тагын да артка киткәнбез.
Сәкинә. Моның белән ни әйтмәкче буласың? Без анда көне-төне тырышабыз, тормыш матур булсын дип, ә алар…
Ирек. Ой, ой, ой! Шуны гына әйтмәкче булам. Димәк, анда акыллы кешеләр җыелмаган. Кулыгызга көрәк тоттырып, барыгызны да бәрәңге казырга җибәргән булсалар, әйбәтрәк булыр иде, файдасы күбрәк… Елмайма, мин үземнең примитив аңлатканымны да аңлыйм. Ләкин сезнең эш практикада шулай чагылгач, нишлим…
Сәкинә. Хәзер демократия, шулай да син сүзләреңне чамалабрак сөйлә инде…
Ирек. Оhо, куркыта да башладылар.
Сәкинә. Хәер, ул демократияне дә без бирдек.
Ирек. Нәрсә соң ул демократия? Минем белән бер язучы кисәге утырган иде. Аның сөйләвенә караганда, Байрон исемле инглиз шагыйре булган. Менә ул демократияне «анархия головорезов» дип атаган. Һәм мин аның белән килешәм.
Сәкинә. Ни өчен?
Ирек. Күз алдында ич… Бөтен нәрсә дә бар кебек… Ирек тә, сөйләргә дә була, бүтәне дә. Шул ук вакытта юк та кебек. Бары да ниндидер рамка эчендә. Ә урамнарда кем ни тели, шуны эшли. Төп-төгәл анархия. Башкисәрләр башка утырып та алсалар, сезнең ярдәм белән.
Сәкинә. Димәк, депутатлар – барысы да начар кешеләр.
Ирек. Начар кешеләр димим. Анда кешелекле генә түгел, ә шаккаткыч итеп эш эшли ала торган кешеләр кирәк. Бардыр андыйлар да. Ләкин алар да гомумкөтү эчендә калалар.
Сәкинә. Кызык, кызык. Ә син ни эшләр идең?
Ирек. Мин нишлим, мин гади кеше, җитмәсә, тюремщик…
Сәкинә. Ирек, үзеңне алай кимсетмә.
Ирек. Ярар, бетте… Сез бит анда сарык көтүе кебек, беркем дә аерылып чыга алмый. Берәрсе аерыла башласа, «көтүчеләр» хәзер тәртипкә кертәләр. Нәкъ көтүдәге