Doğumunun 100. Yılında Cengiz Dağcı'ya Armağan. Анонимный автор
varlığını hissettirmektedir. Türkiye Türkçesinde kullanılmayan Türkçe kelimelerin eserde geçmesi, bir anlamda farklı coğrafyalardaki Türklerin birbirini anlamasını çok yavaş da olsa kolaylaştıracak bir etken gibi görülebilse de yazardan mı redaktörden mi kaynaklandığı bilinemeyen ve Türkçenin türetme yapısına uygun olmayan kelimelerin izahı da önemli bir sıkıntıdır. Bu kategoride ele alınacak kelimelerdeki eklerin Kırım Türkçesi gramerlerinde de yer almaması, bu kelimelerin bu sahaya da ait olmadığını ve yanlış biçimler olduğunu göstermektedir. Son cümle olarak Cengiz Dağcı’nın eserleri tam olarak Türkiye Türkçesiyle yazılmamış, söz varlığı açısından biraz Kırım Türkçesinden ve biraz da yanlış türetilmiş unsurlardan örnekleri barındıran bir nitelikle okuyucuya sunulmuştur.
KAYNAKLAR
AĞCA, Ferruh (2017) “Genç Temüçin’deki Tatarca Unsurlar Üzerine”, Uluslararası Cengiz Dağcı Sempozyumu Bildiri Kitabı 16-17 Mayıs 2017 · Eskişehir, s.31-35.
ATEŞ, Ahmed (1964) Şehriyâr ve Haydar Baba’ya Selam, Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Seri:4, Sayı:2, Ankara.
BANGUOĞLU, Tahsin (1990) Türkçenin Grameri, TDK Yayınları, Ankara.
BOZ, Erdoğan- KAMACI, Duygu- ASLAN, EZGİ (2017) “Cengiz Dağcı’nın Kırım Tatar Türkçesiyle Yazdığı Şiirler Üzerine Dil İncelemesi”, Uluslararası Cengiz Dağcı Sempozyumu Bildiri Kitabı, 16-17 Mayıs 2017, Eskişehir, s.73-79.
ÇONOĞLU, Salim (2017) “Cengiz Dağcı’nın Şiirleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Vatanı Dilinde Cengiz Dağcı Kitabı, Ötüken, 2017, s.265-298.
DAĞCI, Cengiz (2016) Anneme Mektuplar, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
KÖK, Abdullah (2017) “Londra’dan Kırım’a Anneme Mektuplarla “Vatan” Metaforları”, Uluslararası Cengiz Dağcı Sempozyumu Bildiri Kitabı 16-17 Mayıs 2017, Eskişehir, s.259-268.
ŞAHİN, İbrahim (2017) “Düşünerek Anlatmak: Dağcı’nın Edebi Dili Üzerine” Vatanı Dilinde Cengiz Dağcı Kitabı, Haz. İbrahim Şahin- Salim Çonoğlu, Ötüken Neşriyat, İstanbul, s. 238-253
lugatim.com/s/ÇİZİKTİRMEK–ÇIZIKTIRMAK–CIZIKTIRMAK
http://lugatim.com/s/DOST
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.
GTS.5bcda547223ab3.55356055
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS. 5bcda69cb18102.71377797
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.
GTS.5bbb4b0412b239.32834014
http://lugatim.com/s/R%C3%9CY%C3%82%E2%80%93R%C3%-9CY%C3%82
Dağcı’nın “Söyleyin Duvarlar” Şiirindeki Değişmeler
İsa Kocakaplan18
SÖYLENİZ DİVARLAR/ CENGİZ DAĞCI
Men kirem qocaman saraynıñ içine,
Men kirem baş eğip insanlar küçüne,
Men kirem kuneşli künümni quçaqlap,
Men kirem lânetli keçmişni hatırlap.
Sus tilim! Söyleme, söyleme, söyleme!
Divarlar söylesin, sen ise, kel diñle!
Divarlar pek qarttır, divarlar tarihtır,
Divarlar tökülgen qanlarğa şaattır.
Söyleñiz siz maña, söyleniz divarlar!
Sarayda ne oldı, sarayda neler bar?
Söyleñiz, ne yerde güzeller ağladı,
Qalbinde sevgini nelerge bağladı?
Ne yerde, nasıl han atlandı atına?
Qaysı bir qapıdan çıqtı o yatına?
Qaysı bir topraqta duşmannen çarpıştı?
Ne yerde baş kesip atlısı çapıştı?
Söyleñiz! Ne içün edi kötekler?
Kim içün yırtıldı o qanlı etekler?
Söyledi divarlar, o buyük divarlar…
Qalbime sarıldı burçaqlı bulutlar.
Dedim men, bu saray çoq künler keçirdi.
O künler topraqqa köz yaşlar içirdi.
Bu çilter sofalar boyunda bir zaman,
Qayğığa kömülip tespiler çekti han.
Bu yerde at mindi o deli azmanlar,
Qan içip namlandı Şirinler, Mansurlar.
Oynadı küldiler aremler boyunda,
Zevq-safa keçirdi hanımlar qoynunda.
Geraynıñ atlısı qorqu ne bilmedi,
Atlarnıñ tübünde taş-topraq inledi.
Kesildi insanlar, töküldi al qanlar,
Qalqanlar tübünde qırıldı qılıçlar.
İç aman körmedi şu Pontnıñ yalısı,
Ne Polâk toprağı, ne Tuna yalısı.
Saraydan İdilge, İdilden Tunağa
Barğancek yolları boyadı al qanğa.
İnanıñ dostlarım, körgenim – bu saray,
Keçmişi qaradır değenim – bu saray.
……………………………………
Mına şu mezarlıq, mına şu Geraylar…
Sarıqlı baş taşlar közüme qaraylar.
Sessiz ve soluqsuz men kirem… dolanam,
Mezarlar taşına tayanam, oylanam…
Közüme baqalar duyğusız dürbeler,
Bizlerni qurtar, dep ellerin bereler.
Çekiliñ kenarğa! Men başqa insanım!
Canım da qanım da başqadır, inanın!
Asırar keçtiler, asırlar keçerler,
Asırnı quvalap asırlar kelirler!
Lâkin sen de Geray, mezardan turmazsıñ,
Turıp da bir daa sarayğa barmazsıñ.
Minmezsiñ bir daa o cüyrük atıña,
Kiyinip-quşanıp çıqmazsın yatıña.
Aremler boyunda hanımlar beklemez,
Derdini sökerek, türküler söylemez.
Özüñnen beraber künüñ de yanıñda,
Yaşa sen onıñnen zevq-safa sür anda.
Çoq defa dolanıp aremler boyunda,
Oturup oylanıp mezarlar yanında,
Men keldim o “Köz yaş çeşmesi” qarşına,
Men baqtım o qıznıñ tökken köz yaşına.
Dedim men:” Mariya! Aydı, tur, ağlama,
O qanlı köz yaşnen tilimni bağlama…”
Otırdım
Öğr. Gör., İstanbul Kültür Üniversitesi.