nałęczka (daw.) — chusta służąca jako przepaska na głowę.
693
młaka — bagno.
694
klękajęcy — dziś popr.: klękając.
695
piekielny starosta — Lucyfer, przywódca wszystkich diabłów.
696
udać się (daw.) — (o osobie) spodobać się.
697
źrzały (daw.) — dojrzały.
698
zrękowiny (daw.) — zaręczyny.
699
będem — dziś popr.: będę.
700
nie lza (daw.) — nie można.
701
włodyka — rycerz, zwłaszcza niemajętny lub bez pełni praw stanowych.
702
Anna Danuta — (1358–1448), córka księcia trockiego Kiejstuta i Biruty, żona księcia mazowieckiego Janusza (było to najdłużej trwające małżeństwo w dziejach dynastii).
703
pewnikiem (daw.) — zapewne.
704
niedźwiedziowi w dole — istniała metoda polowania na niedźwiedzie przez zastawianie na nie pułapek w postaci dołów.
705
Tawań — wyspa na Dniestrze.
706
Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim — (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.
707
dzierżyć — trzymać.
708
dać dęba — uciec.
709
ostrogi dostaniesz — sens: zostaniesz pasowany na rycerza.
710
wola Boża (daw.) — pożądanie.
711
przyzostać (daw.) — zostać przy nim.
712
jeno (daw.) — tylko.
713
Ostatnie Sakramenta — spowiedź, komunia święta (wiatyk) oraz namaszczenie chorych, przyjmowane łącznie w przypadku zagrożenia życia.
714
kwarta — dawna miara objętości, ok. 1 litra.
715
opat — przełożony w męskim zakonie kontemplacyjnym.
716
olbor (daw.) — opłata za prawo eksploatacji kopalni kruszcu, wnoszona do skarbca królewskiego.
717
fara, kościół farny — miejski kościół parafialny.
718
skórznie — skórzane buty z wysokimi cholewami.
719
szwargotać — mówić w niezrozumiałym i/lub nielubianym języku, zwł. po niemiecku.
720
pażerny — dziś popr.: pazerny.
721
bez (daw.) — przez.
722
żeleźce (daw.) — grot.
723
drzewiej (daw.) — dawniej.
724
gwarek (daw.) — górnik.
725
Władysław I Łokietek — (ok. 1260–1333), król Polski od 1320, przedtem długo walczył o zjednoczenie kraju po okresie rozbicia dzielnicowego.
726
fara, kościół farny — miejski kościół parafialny.
727
tur — wymarły dziki ssak z rzędu parzystokopytnych.
728
Władysław II Opolczyk (Ruski, Naderspan) — (ok. 1330-1401) książę opolski, znakomity administrator, prowadzący politykę prowęgierską. W roku 1391 skonfliktowany z Władysławem Jagiełłą, który pozbawił go lenn na terytorium Polski,
729
synowiec — syn brata.
730
odkazywać (z ros.) — odpowiadać.
731
somsiad — dziś popr.: sąsiad.
732
żeleźce (daw.) — grot.
733
raić (daw.) — zalecać.
734
barć — wydrążony w drzewie ul dla leśnych pszczół.
735
na księżej grudzi — nie żyje (dosł.: leży w ziemi koło kościoła).
736
zadzierzysty — charakterny.
737
jeno (daw.) — tylko.
738
roków (gw.) — lat.
739
ułomić (gw.) — złamać.
740
frasunek (daw.) — smutek.
741
toporzysko — drewniany uchwyt siekiery bądź topora.
742
Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim — (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.
743
bitwa nad Worsklą — stoczona w połowie sierpnia 1399 między wojskami rusko–litewskimi dowodzonymi przez wlk. księcia Witolda, wspierającymi starającego się odzyskać władzę Tochtamysza a Tatarami pod wodzą Edygeja. Litwini ponieśli klęskę.
