Skarbiec nauczyciela-terapeuty (na bazie własnych doświadczeń z pracy terapeutycznej). Отсутствует
href="#i000003300000.jpg"/>
● przeliczanie klocków w danej grupie, określanie ich ilości;
● przeliczanie klocków w dwóch, trzech grupach;
● określanie łącznej ilości klocków;
● dobieranie do grupy kolejnego(-ych) elementu(-ów) – (diagnozowanie umiejętności porównywania: czego jest więcej, czego mniej, których klocków jest tyle samo, umiejętność doboru cyfry do liczby elementów):
● układanie klocków na półkach: dopasowanie klocków do półki:
● układanie klocków pod dyktando, zgodnie z poleceniem nauczyciela (diagnozowanie umiejętności rozróżniania kolorów klocków, rozumienia znaczenia pojęć: góra, dół, obok, nad, pod, między, z lewej, z prawej):
● układanie klocków według wzoru i bez wzoru;
● dostrzeganie brakujących elementów, opisywanie zmian (diagnozowanie sprawności pamięci bezpośredniej – wzrokowej):
● zabawa słuchowa z klockami: układanie – dziecko układa tyle klocków, ile słyszy dźwięków;
● wystukiwanie: dziecko stuka tyle razy, ile jest klocków (badanie sprawności słuchowej dziecka);
● wypowiedź na bazie historyjki obrazkowej (badanie umiejętności wypowiedzi na podstawie obrazka, tworzenia wypowiedzi prostej
● wyrazowej, budowania prostych zdań określających przedstawioną sytuację, dostrzegania związków logicznych, układania historyjki tworzącej logiczną całość):
Zabawy manualne
Proponowane przez nas zabawy diagnozujące poziom rozwoju sprawności manualnej dziecka w wieku przedszkolnym obejmują – w zależności od aktualnych możliwości dziecka – działania manipulacyjne i graficzne. Poprzez obserwację lub współuczestniczenie w działaniach dziecka diagnozujemy poziom sprawności manualnej – sprawność dłoni, palców, koordynację ruchową i percepcyjno-ruchową, koncentrację uwagi, radzenie sobie w sytuacji problemowej.
Podczas proponowanych zabaw zwracamy więc uwagę na: chwyt przedmiotów i narzędzi, nacisk narzędzia plastycznego, predyspozycje kierunkowe (posługiwanie się jedną wybraną ręką, oburącz), estetykę, kolorystykę, rozplanowanie rysunku, proporcje, bogactwo szczegółów, tempo wykonywanych działań.
Przykładowe działania o charakterze diagnostycznym:
1. Zabawy manipulacyjne z zabawkami (przedmioty duże i małe) i tworzywem:
● piętrzenie z wykorzystaniem klocków, pudełek, nakrętek, kapsli;
● szeregowanie dowolnie wybranych przedmiotów (np. darów przyrody);
● wkładanie, wyjmowanie z pojemników i nawlekanie przedmiotów o różnym kształcie, wielkości, kolorze, przeznaczeniu;
● przesypywanie i przelewanie wybranych substancji (np. piasek, kasza manna, woda);
● lepienie z mas solnych i papierowych, z plasteliny itp. (ściskanie, toczenie wałeczków, uklepywanie, ugniatanie, wyciskanie – tworzenie miseczek, toczenie kulek, tworzenie dowolnych kształtów, kompozycji).
2. Zabawy i ćwiczenia graficzne i grafomotoryczne z wykorzystaniem materiałów i narzędzi plastycznych:
● rysunek dowolny – na dużym lub małym kartonie (w zależności od wieku bądź możliwości dziecka);
● rysunek na podany temat;
● rysunek postaci (zwracamy uwagę, na jakim etapie tworzenia postaci znajduje się dziecko6;
● obrysowanie przedmiotów;
● kolorowanie z zachowaniem konturu;
● kalkowanie;
● rysowanie linii prostych, łamanych, falistych, kolistych (na wzorze, obok wzoru, na wykropkowanym wzorze, bez liniatury, w ograniczonej przestrzeni, w liniaturze):
Zabawy z wykorzystaniem figur geometrycznych
Proponowane przez nas zabawy mogą mieć na celu badanie następujących umiejętności:
1. Wyodrębnianie klocków według kształtu.
Przykładowe zadania dziecka:
● wyodrębnianie samych kół,
● wyodrębnianie samych kwadratów,
● wyodrębnianie samych trójkątów,
● wyodrębnianie samych prostokątów:
● łączenie w pary takich samych figur:
2. Grupowanie według podanej cechy, przeliczanie na konkretach.
Przykładowe zadania dziecka:
● grupowanie figur według kolorów,
● grupowanie figur według wielkości,
● układanie klocków od najmniejszego do największego,
● liczenie figur danego rodzaju,
● dobieranie cyfr, porównywanie liczebności.
3. Dostrzeganie, odtwarzanie i odwzorowywanie danego kształtu, zachowanie linii konturu.
Przykładowe zadania dziecka:
● obrysowywanie figur danego kształtu,
● rysowanie figury według wzoru:
● zakreskowanie figur według podanego wzoru:
● rysowanie figur na wzorze:
● układanie dowolnej mozaiki z figur geometrycznych,
● układanie – odwzorowanie mozaiki z podanych figur geometrycznych:
● kolorowanie i rysowanie figur określonego kształtu według podanego koloru:
● kolorowanie figur według podanego kodu:
● wyszukiwanie przedmiotów o podanym kształcie (zadaniem dziecka może być wyszukiwanie w najbliższym otoczeniu przedmiotów, które np. mają kształt koła lub wskazywanie na obrazkach przedmiotów mających wymagany kształt):
Zabawy ze zwierzętami
Zabawki, obrazki, ilustracje zwierząt oraz kasety z nagraniami odgłosów zwierząt mogą być wspaniałym materiałem diagnostycznym.
Poniżej przedstawiamy niektóre sposoby wykorzystania tej tematyki do celów diagnostycznych:
1. Diagnozowanie umiejętności rozpoznawania, wskazywania, naśladowania i nazywania wybranych zwierząt domowych (wykorzystanie zabawek pluszowych, obrazków, zdjęć), prostego wnioskowania, dostrzegania logicznego ciągu zdarzeń (proste historyjki obrazkowe):
Typowe stadia ewolucji plastycznej dziecka według A. Trojanowskiej,
– bazgrota (2–4 lata) – jest rysunkiem abstrakcyjnym nieoznaczającym nic poza sobą (bazgrota chaotyczna – linie przypadkowe, skłębione, przekreślane zygzakami, plamy kleksowate; bazgrota kontrolowana – spirale, linie faliste i łamane, proste i skrzyżowane, owale i kręgi);– pierwsze motywy (4–6 lat) – tzw. okres proschematyczny lub przedschematyczny
– dziecko dokonuje pierwszych prób przedstawiania świata, tworzy pierwsze postacie ludzkie zwane głowonogami, rysunek jest chaotyczny, nieuporządkowany;
– stadium schematu (tzw. geometryzacja) (6–8 lat) – rysunki przedstawiają fragmenty otoczenia w sposób opisowy, niektóre rysunki powstają na bazie wyuczonego schematu, np. postać człowieka;
– stadium wczesnego realizmu (9–12 lat) – rysunki symbolizują świat przedmiotów, można wyodrębnić coraz więcej szczegółów, wzrasta dbałość o detale.