Przewodnik po myśli Carla Gustava Junga. Отсутствует
The Historical Context of Analytical Psychology. W: P. Young-Eisendrath, T. Dawson (red.), The Cambridge Companion to Jung (s. 19–38). Cambridge: Cambridge University Press.
Flournoy, T. (1994). From India to the Planet Mars: A Study of a Case of Somnambulism with Glossolalia. New Jersey: Princeton University Press.
Freud, S. (1998). Totem i tabu. Kilka zgodności w życiu psychicznym dzikich i neurotyków. Tłum. M. Poręba, R. Reszke. W: S. Freud, Pisma społeczne (Dzieła t. 4, s. 241–375). Tłum. R. Reszke, A. Ochocki, M. Poręba. Warszawa: KR.
Giegerich, W., Miller, D.L., Mogenson, G. (2005). Dialectics and Analytical Psychology: The El Capitan Canyon Seminar. New Orleans: Spring Journal Books.
Hakl, H.T. (2013). Eranos: An Alternative Intellectual History of the Twentieth Century. Tłum. Ch. McIntosh. New York: Routledge.
GW 1 [CW 1]: § 1–150 | Jung, C.G. (1970). On the Psychology and Pathology of So-Called Occult Phenomena. W: C.G. Jung, Psychiatric Studies. Tłum. R.F.C. Hull. Princeton: Princeton University Press. [Wyd. pol. Jung, C.G. (1991). O psychologii i patologii tzw. zjawisk tajemnych. Tłum. E. Sadowska. Warszawa: Sen].
GW 5 [Dz 3] | Jung, C.G. (1998). Symbole przemiany. Analiza preludium do schizofrenii. Tłum. R. Reszke. Warszawa: Wrota.
GW 9/2 [Dz 1] | Jung, C.G. (1997). Aion. Przyczynki do symboliki Jaźni. Tłum. R. Reszke. Warszawa: Wrota.
GW 18/2 [CW 18]: § 1499–1513 | Jung, C.G. (1977). Religion and Psychology: A Replay to Martin Buber. W: C.G. Jung, The Symbolic Life: Miscellaneous Writings. Tłum. R.F.C. Hull. New Jersey: Princeton University Press.
Jacobi, J. (1996). Psychologia C.G. Junga. Tłum. S. Łypacewicz. Warszawa: Korczewska.
Jung, C.G. (1989). Synchroniczność. W: C.G. Jung, Rebis czyli kamień filozofów (s. 503–567). Tłum. J. Prokopiuk. Warszawa: PWN.
Jung, C.G. (1993). Wspomnienia, sny, myśli. A. Jaffé (red.). Tłum. R. Reszke, L. Kolankiewicz. Warszawa: Wrota–KR.
Jung, C.G. (2007). O istocie psychiczności. Listy 1906–1961. A. Jaffé, G. Adler (red.). Tłum. R. Reszke. Warszawa: Wrota.
Jung, C.G. (1997). Die Zofingia-Vorträge 1896–1899 (Gesammelte Werke, Ergänzungsband 1). Düsseldorf: Walter.
Jung, C.G. (1999). Rozmowy, wywiady, spotkania. W. McGuire, R.F.C. Hull (red.). Tłum. R. Reszke. Warszawa: KR.
Jung, C.G. (2009). The Red Book: Liber Novus. S. Shamdasani (red.). Tłum. M. Kyburz, J. Peck, S. Shamdasani. New York: W.W. Norton.
Jung, C.G., Pauli, W. (1952). Naturerklärung und Psyche. Zürich: Rascher. [Wyd. ang. Jung, C.G., Pauli, W. (2012). The Interpretation of Nature and the Psyche. New York: Ishi Press].
Murawski, K. (1987). Jaźń i sumienie. Filozoficzne zagadnienia rozwoju duchowego człowieka w pracach Junga i Kępińskiego. Wrocław: Ossolineum.
Neumann, E. (1990). Depth Psychology and a New Ethic. Tłum. E. Rolfe. Boston: Shambhala.
Otto, R. (2000). Świętość. Elementy irracjonalne w pojęciu bóstwa i ich stosunek do elementów racjonalnych. Tłum. B. Kupis. Warszawa: KR.
Prokopiuk, J. (1970). Posłowie. W: C.G. Jung, Psychologia a religia. Wybór pism (s. 383–431). Tłum. J. Prokopiuk. Warszawa: Książka i Wiedza.
Prokopiuk, J. (1976). C.G. Jung, czyli gnoza XX wieku. W: C.G. Jung, Archetypy i symbole. Pisma wybrane (s. 5–56). Wybór i tłum. J. Prokopiuk. Warszawa: Czytelnik.
Prokopiuk, J. (1989). C.G. Junga „lapis philosophorum”. Dyptych filozoficzno-alchemiczny. W: C.G. Jung, Rebis czyli kamień filozofów (s. VII–LXI). Tłum. J. Prokopiuk. Warszawa: PWN.
Reale, G. (1997). Historia filozofii starożytnej. T. 2, Platon i Arystoteles. Tłum. E.I. Zieliński. Lublin: RW KUL.
Samuels, A. (1998). Will the post-Jungians survive? W: A. Casement (red.), Post-Jungians Today: Key Papers in Contemporary Analytical Psychology (s. 15–32). New York: Routledge.
Shamdasani, S. (2003). Jung and the Making of Modern Psychology: The Dream of a Science. Cambridge: Cambridge University Press.
Tatarkiewicz, W. (1993). Historia filozofii. T. 3, Filozofia starożytna i średniowieczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kazimierz Pajor
Od psychoanalizy Freuda do psychologii analitycznej Junga
Początki psychoanalizy łączy się z nazwiskiem Sigmunda Freuda, a za jej narodziny przyjmuje się rok 1900 – datę ukazania się jego książki Objaśnianie marzeń sennych. Inną szkołę psychologii głębi, tj. psychologię analityczną stworzył Carl Gustav Jung. Mimo istnienia pewnych podobieństw, ich wizje ludzkiej psychiki różnią się pod wieloma względami, ale obydwie zasługują na uznanie i poznanie (Pajor 2008, 2009). Ramy niniejszego opracowania pozwalają jedynie na zasygnalizowanie kilku wybranych wątków, takich jak: kontekst historyczny powstania obu szkół, koncepcje neurobiologiczne i metapsychologiczne stojące u podstaw psychoanalizy Freuda, zaangażowanie się Junga w szkołę psychoanalityczną, rozbieżności poglądów między Freudem a Jungiem oraz modyfikacje głównych tez psychoanalizy.
Uświadomienie sobie naukowego klimatu przełomu XIX i XX wieku pozwala lepiej zrozumieć psychoanalityczną teorię Freuda, jak też naukową twórczość Junga. Wprawdzie dzieliła ich różnica wiekowa dwudziestu lat, ale ukształtował ich duch mniej więcej tej samej epoki.
Od połowy wieku XIX dominować zaczęły nauki przyrodnicze, a ich osiągnięcia stwarzały wrażenie nieograniczonych możliwości. W wielkich ośrodkach akademickich jak Berlin, Lipsk, Zurych czy Wiedeń powstawały instytuty badań fizjologicznych, gdzie dokonywano wielu odkryć w dziedzinie fizjologii człowieka. Nauki te, wsparte filozofią pozytywistyczną, niosły z sobą mechanistyczny obraz człowieka. Freud, zafascynowany biologią, rozpoczął w 1873 roku studia medyczne w Wiedniu, ale już jako student trzeciego roku podjął pracę w Instytucie Fizjologicznym Ernsta Wilhelma von Brückego, zaniedbując studia. Ten dziewięcioletni okres fascynacji biologią i badaniami laboratoryjnymi ostatecznie uznany został przez niego za „tak naprawdę wstydliwy epizod” (Freud, 1996, s. 401).
Z rozwijającej się biologii i fizjologii wyłoniły się nowe dyscypliny: neurologia, neurofizjologia, patologia mózgu, na których postanowiono oprzeć ówczesną psychologię i psychiatrię. Tym samym sprowadzano procesy psychiczne i ich badanie do procesów fizjologicznych, a nawet uznano akt czysto mechaniczny za ich istotę (Sieczenow, 1986, s. 34–35).
W roku 1895 Jung rozpoczął studia medyczne w Bazylei. Oprócz medycyny interesował się – inaczej niż Freud – filozofią i duchowością. Postanowił jednak zostać psychiatrą, gdyż sądził, że to właśnie w psychiatrii spotykają się fakty biologiczne i doświadczenia duchowe, czyli natura i duch. Wierzył, że choremu psychicznie można pomóc, gdy uwzględni się obie płaszczyzny jego życia.
Freud również zwrócił się ku psychiatrii, choć z powodów odmiennych niż Jung. W 1883 roku rozpoczął pracę w laboratorium Instytutu Anatomii Patologicznej przy wiedeńskiej klinice psychiatrycznej u Theodora Meynerta, słynnego wówczas neuropatologa, według którego wyjaśnienie genezy chorób psychicznych musi opierać się na badaniach anatomii mózgu. Pod wpływem Meynerta psychiatria wiedeńska przybrała orientację czysto biologiczną, a choroby psychiczne traktowano jako rezultat zaburzenia funkcji mózgu. Freud, uczestniczący też w badaniach mózgu, stwierdził, że u Meynerta, który o nerwicach nie miał żadnego