Borelioza i koinfekcje. Richard I. Horowitz
testy: IFA, ELISA, określenie przeciwciał C6 ELISA, IgM i IgG w badaniu Western Blot oraz test transformacji limfocytów (LTT lub ELISPOT). Obecnie opracowywany jest nowszy Spirotest, który będzie również testem pośrednim. Dzięki niemu będzie możliwe określenie poziomu ważnych molekuł zapalnych zwanych chemokinami, występujących w ludzkim organizmie już w najwcześniejszym stadium boreliozy (m.in. CCL19). Takie badanie pozwoli rozpoznać chorobę przewlekłą w jej bardzo wczesnym stadium, zanim jeszcze w organizmie pacjenta zostaną wytworzone przeciwciała. W ramach diagnostyki można również wykonać testy bezpośrednie, do których zaliczamy badanie PCR, test antygenów (Lyme Dot Blot, test Nanotrap) i posiew krwi. Test Nanotrap polega na określeniu poziomu wskazujących na boreliozę antygenów w moczu, natomiast Lyme Dot Blot można wykonać zarówno z moczu, jak i z płynu mózgowo-rdzeniowego (cerebral spinal fluid, CSF). Posiew krwi można zrobić za pośrednictwem Advanced Laboratories, chociaż ich dokładność została zakwestionowana przez CDC, a badania uprawomocniające to laboratorium – na zlecenie amerykańskiej Agencji Żywności i Leków (Food and Drug Administration, FDA) nie zostały jeszcze przeprowadzone. Test spełnia standardy z uwzględnieniem Clinical Laboratory Improvement Amendments (CLIA). Ponieważ żadne badanie nie daje 100% pewności wykrycia choroby, w celu wykluczenia boreliozy należy wykonać różnego typu badania zarówno bezpośrednie, jak i pośrednie. Nie sugerujcie się jedynie kryteriami CDC zalecającymi test ELISA, a następnie Western Blot. Sprawdzają się one najlepiej w przesiewowym badaniu populacji pod kątem przewlekłej choroby z Lyme, ale nie powinny być wykorzystywane w procesie diagnostycznym indywidualnego pacjenta. Pamiętaj, choroba z Lyme wymaga klinicznej diagnozy. Badanie krwi ma jedynie potwierdzić kliniczne podejrzenia.
Te badania należy przeprowadzić razem z innymi analizami związanymi z diagnostyką chorób odkleszczowych, ponieważ kleszcze mogą przenosić jednocześnie wiele chorób. Pozytywny wynik testu na obecność bakterii wywołujących dur powrotny, takich jak m.in. Borrelia hermsii oraz Borrelia miyamotoi, Ehrlichia i Neo-ehrlichia, Anaplazmoza, gatunków babezji, bartonelli, riketsji (gorączka plamista Gór Skalistych, gorączka Q, tyfus) i/lub tularemii wskazuje, że mogłeś zostać ugryziony przez kleszcza (chociaż niektóre z tych infekcji mogą być przenoszone innymi kanałami); one zwiększają prawdopodobieństwo tego, że chorujesz również na boreliozę. Choroba z Lyme ma bardzo dużo odmian, zatem może się zdarzyć, że w laboratoriach takich jak Quest lub LabCorp, w których badana jest obecność tylko jednej z nich, ten czy inny gatunek nie zostanie wykryty. Dlatego my korzystamy z usług specjalistycznych laboratoriów IGeneX w Kalifornii, które stosują różne rodzaje bakterii Borrelia do wykrywania przewlekłej choroby z Lyme – dzięki temu w wykonywanych przez nie badaniach Western Blot wykrywanych jest więcej odmian tych bakterii (23, 31, 34, 39, 83–93). Wykrycie nawet jednego z tych szczepów w danej konfiguracji może wskazać na obecność chorób odkleszczowych lub powiązanych z nią infekcji, co znacznie ułatwia postawienie diagnozy. IGeneX wykonuje również testy RNA, Babesia FISH i Bartonella FISH, których nie robią standardowe laboratoria – dzięki temu można wykryć gatunki bakterii babezja i bartonella w przypadku, gdy wyniki badań przeciwciał albo testy DNA wyszły negatywne. Laboratorium Galaxy Diagnostics w Karolinie Północnej także wykonuje badania pod kątem różnych szczepów bakterii bartonelli, dzięki czemu łatwiej jest postawić diagnozę.
Badania powinny opierać się na ryzyku kontaktu z czynnikiem chorobotwórczym oraz symptomach. Moje doświadczenie zawodowe nauczyło mnie, że najlepiej zlecić wykonanie przesiewowych badań pod kątem chorób odkleszczowych. Dzięki ich wynikom można trafniej zdefiniować chorobę. Pacjent mógł zostać zakażony mniej znanymi bakteriami wywołującymi m.in. gorączkę Q, tularemię czy brucelozę, które wymagają wdrożenia specjalistycznego leczenia już na samym początku terapii.
Powyższe testy mogą być zlecone przez pracowników służby zdrowia w twojej okolicy: lekarza, lekarza osteopatę, lekarza naturopatę, felczera, pielęgniarkę, kręgarza lub innych1.
Jednak nie wszędzie możesz je wykonać. Po przeprowadzeniu kompletnego wywiadu i zbadaniu pacjenta, w zależności od tego, jakie zgłasza dolegliwości, jaką ma historię kliniczną, sytuację społeczną, rodzinną i środowiskową oraz na podstawie wyników badań już u niego wykonanych, lekarz powinien wybrać z listy badań te, dzięki którym będzie mógł postawić bardziej zróżnicowaną diagnozę. Większość laboratoriów w Stanach Zjednoczonych wykona wszystkie zalecone badania – oprócz specjalistycznych testów wykrywających choroby odkleszczowe. Testy zalecane przez medycynę funkcjonalną (ich lista znajduje się poniżej) określające poziom toksyn, pleśni, metali ciężkich, stresu oksydacyjnego, ścieżek detoksykacji, poziom hormonów, jak również markery wskazujące na nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu trawiennego wykonywane są przed wszystkim w specjalistycznych laboratoriach.
RUTYNOWE BADANIE KRWI: morfologia z rozmazem (complete blood count, CBC) i kompleksowy profil metaboliczny uwzględniający poziom elektrolitów, wskaźników prawidłowego funkcjonowania wątroby i nerek – te wyniki należy przynieść ze sobą na pierwszą i kolejne wizyty, zwłaszcza jeżeli w terapii wykorzystuje się antybiotyki mające na celu zwalczenie infekcji odkleszczowych. Na pierwszej wizycie zalecane jest okazanie wyniku badania EKG, ponieważ choroba z Lyme i jej koinfekcje mogą negatywnie oddziaływać na serce. Należy szukać wszelkich przejawów arytmii, bloku serca, i/lub innych przypadków nieprawidłowego przewodnictwa elektrycznego w sercu, takich jak wydłużenie odstępu QT na elektrokardiogramie. Może to wskazywać na potencjalne występowanie zaburzeń rytmu serca pochodzenia komorowego, a niektóre środki wykorzystywane w leczeniu MSIDS, takie jak makrolidy i chinolony, a także inne popularne leki jak selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny i inhibitory pompy protonowej, mogą wywierać na nie negatywny wpływ.
CHOROBA Z LYME/BORELIOZA: jeżeli wykonujesz badania po raz pierwszy, testy Lyme ELISA lub C6 ELISA, IgM/IgG Western Blot są dobrym pomysłem. Powinny im towarzyszyć testy na IgM i IgG anaplazmy/erlichiozy i babezji, ponieważ to one zaliczane są do najbardziej powszechnych infekcji odkleszczowych (razem z chorobą wywołaną bakterią Borrelia miyamotoi). Jeżeli wynik testu immunoenzymatycznego ELISA jest ujemny, wykonaj C6 ELISA, który jest bardziej czuły. W przypadku badań IgM oraz IgG Western Blots rozważ wykonanie ich w laboratorium IGeneX w Stanach Zjednoczonych, ponieważ wykorzystują one dwa szczepy bakterii Borrelia: B-31 i 297, a to znacznie podwyższa wykrywalność różnych szczepów bakterii – większość laboratoriów komercyjnych wykorzystuje tylko szczep B-31. Jeżeli powyższe badania dały wynik ujemny bądź niejednoznaczny, wykonaj testy pośrednie – IFA i LTT (ELISPOT) i rozważ test przeciwciał Borrelia miyamotoi (najlepiej w laboratorium Imugen). W diagnostyce można również wykorzystać badania bezpośrednie z wykorzystaniem PCR na bakterie B. burgdorferi i B. miyamotoi, jak również LDA, test Nanotrap i posiew krwi (Advanced Laboratory). LDA może okazać się przydatny, jeżeli wstępne badanie krwi i testy przesiewowe w kierunku boreliozy są negatywne, a pacjent cierpi na dolegliwości wskazujące na chorobę z Lyme. W grę mogą wchodzić również reakcje krzyżowe, dlatego należy zachować szczególną ostrożność.
Test Nanotrap opublikowano w 2015 roku jako zupełnie nowe badanie określające poziom przeciwciał w moczu, pozwalające wykryć boreliozę w bardzo wczesnym stadium i wdrożyć specjalistyczne leczenie. Do badań PCR można wykorzystać krew, surowicę, mocz, mleko z piersi, skórę i płyn mózgowo-rdzeniowy, ale ze względu na niewielką zawartość bakterii w próbce wynik może być negatywny albo badanie trzeba będzie wykonać kilkakrotnie.
Laboratorium TGen z Arizony opracowuje obecnie nową generację badań PCR, które mają być bardziej dokładne.
ERLICHIOZA/ANAPLAZMA: miana ludzkiej erlichiozy monocytarnej oraz ludzkiej anaplazmozy granulocytarnej – przeciwciała IgM/IgG.
BABESZJOZA/PASOŻYTY: dostępne są:
W ramach ubezpieczenia społecznego w Polsce mogą być wykonane badania ELISA lub IFA. Polski pacjent ma również prawo odpłatnie wykonać większość tych badań bez skierowania [przyp. kons.].