Borelioza i koinfekcje. Richard I. Horowitz
(m.in. ameba, ogoniastek jelitowy, pierwotniaki cryptosporidium, tęgoryjec dwunastnicy, owsiki, glisty w tym filarioza i węgorzyca). Larwy filariozy są przenoszone m.in. przez czarne muchy i komary; ostatnio zostały wykryte u kleszczy i ludzi. Bezpośrednie badanie patologiczne oraz określenie rodzaju antygenów we krwi może pomóc w precyzyjnej diagnostyce.
BARTONELLA: Bartonella IFA (B. henselae, B. quintana, B. bacilliformis): PCR/FISH (IGeneX) oraz panel specjalistyczny w laboratorium Galaxy Labs w Karolinie Północnej (laboratorium specjalistyczne). Czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego (vascular endothelial growth factor, VEGF) jest pośrednim wskaźnikiem aktywności bartonelli i może wyjść dodatnio, nawet jeśli test przeciwciał był ujemny. Porozmawiaj ze swoim lekarzem na temat dalszych badań (wymienionych poniżej), opierając się na wynikach, które uzyskałeś w kwestionariuszu. Kwestionariusz HMQ może pomóc tobie i twojemu lekarzowi przygotować różne diagnozy dotyczące twojego obecnego stanu zdrowia. Wykorzystanie kwestionariusza w połączeniu z Szesnastopunktową różnicową mapą diagnostyczną MSIDS ze strony 70, jak również tabelą 2.1 na stronach 72–90 pomogą ci opracować efektywny plan leczenia.
INNE BAKTERIE: Chlamydia pneumonia IFA, Mycoplasma IFA + PCR (m.in. M. fermentans, Clongen Laboratories), gorączka plamista Gór Skalistych, gorączka Q (przeciwciała fazy 1 i 2), tyfus, przeciwciała IgM/IgG brucelli z testem aglutynacji surowicy (dla potwierdzenia), miana tularemii (IgM/IgG), jeżeli są wskazania, i Yersinia enterocolitica w przypadku reaktywnego artretyzmu.
INFEKCJE WIRUSOWE: IFAs/PCRs na wirus Epsteina-Barr (EBV), ludzki herpeswirus typu 6 (HHV-6), cytomegalowirus (CMV), wirus Zachodniego Nilu, wirus Coxsackie, parwowirus. Należy wziąć pod uwagę zlecenie panelu badań przesiewowych w kierunku wirusów, jeżeli występują u ciebie objawy neurologiczne. Badania najczęściej robione są pod kątem wirusów takich jak: wirus Powassan (wywołuje zapalenie mózgu), wirus wschodnioamerykańskiego końskiego zapalenia mózgu, wirus zachodniego końskiego zapalenia mózgu i rdzenia, wirus Heartland, wirus Bourbon i wirus Tacaribe.
DROŻDŻAKI/GRZYBY/PLEŚNIE/BIOTOKSYNY PLEŚNI: badania miana grzyba stachybotrys mogą być wykonane w większości lokalnych laboratoriów jako wskaźniki występowania w organizmie czarnej pleśni. Należy wziąć pod uwagę badanie moczu pod kątem mykotoksyn (w Real Time Labs), jeżeli w wywiadzie pacjent przyznał, że był narażony na ich działanie lub jeżeli w wymazie z nosa zaobserwowano oporność na pleśń oraz odporną na leczenie infekcję MARCoNS (Multiple Antibiotic Resistant Coagulase Negative Staphylococci); można zbadać również miana histoplazmozy, aspergilozy i kokcydioidomikozy, jeżeli są ku temu wskazania.
PANEL REUMATOLOGICZNY: w kierunku obecności przeciwciał przeciwjądrowych (antinuclear antibody, ANA), czynnika reumatoidalnego (rheumatoid factor – RF), szybkość opadania krwinek (OB), wysoka czułość białek C-reaktywnych (high sensitivity creactive protein – HS-CRP), badania dopełniacza (C3, C4, CH50, C1Q) czy HLA DR-2,4. Jeżeli zachodzi podejrzenie chorób autoimmunologicznych, weź pod uwagę jednoniciowe DNA (single-stranded DNA, SS DNA), dwuniciowe DNA (double-stranded DNA, dsDNA); jeżeli w grę wchodzi toczeń – antygen Smitha (SM AG); jeżeli podejrzewa się reumatoidalne zapalenie stawów – przeciwciała przeciw cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi (anticyclic citrullinated peptide antibody, CCP) oraz Sjögren’s SSA i SSB (zespół Sjögrena). Podejrzewając pierwotną marskość żółciową (primary biliary cirrhosis, PBC), można zbadać przeciwciała antymitochondrialne. Monitorowanie stanów zapalnych w organizmie można przeprowadzić, sprawdzając poziom C3a, C4a, transformujący czynnik wzrostu beta 1 (transforming growth factor beta 1, TGF-ß1) i metaloproteinazę 9 (MMP9), zwłaszcza jeżeli pacjent ma kontakt z pleśnią lub problemy ze stawami. Poziom kwasu moczowego należy sprawdzić, jeżeli chory cierpiał na zespół metaboliczny czy skazę moczanową.
BADANIE ALERGII POKARMOWYCH: określanie przeciwciał IgE, IgG z subklasami, przeciwciała przeciwko gliandynie (rozszerzony panel można wykonać w laboratoriach Cyrex Laboratories) i badanie transaminazy tkankowej (TTG), dzięki któremu można wyeliminować nadwrażliwość na gluten oraz celiakię. Weź pod uwagę wykonanie kompleksowej analizy kału, żeby wykluczyć zespół nieszczelnego jelita. Poziom histaminy w moczu i w osoczu może wskazywać na alergie (środowiskowe/pokarmowe); zalecane jest również wykonanie testów na alergie skórne. Sprawdź poziom tryptazy, jeżeli podejrzewasz u siebie zaburzenia komórek tucznych.
ENDOKRYNOLOGIA/BADANIA POZIOMU HORMONÓW: wykonanie badania czynności tarczycy (thyroid function tests, TFTs) w tym T3, wolna frakcja T3, T4, odwrócone T3, tyreotropina (thyroid stimulating hormone, TSH), określanie przeciwciał tarczycy (thyroid peroxidase antibodies, Anti-TPO ABs), przeciwciał przeciw tyreoglobulinie (anti- thyroglobulin antibodies, Anti-Tg ABs); badanie hormonu nadnerczy (poziom kortyzolu/DHEA w ślinie) można wykonać w specjalnych laboratoriach (m.in. Labrix, ZRT, Genova, Diagnostek labs); należy wziąć również pod uwagę dodatkowe badania krwi (badanie poziomu kortyzolu o godzinie 8.00) oraz badanie poziomu kortyzolu w dobowej zbiórce moczu; poziom hormonów płciowych, z uwzględnieniem hormonu foliotropiny (folliclestimulating hormone, FSH), hormonu luteinizującego (luteinizing hormone, LH), estradiol, progesteron, testosteron, wolny testosteron, dihydrotestosteron (DHT), siarczan dehydroepiandrosteronu (DHEA-sulfate, DHEA-S), pregnenolon, globuliny wiążące hormony płciowe (sex hormone binding globulin, SHBG), insulinopodobny czynnik wzrostu 1 (insulin- like growth factor 1, IgF1) wskazujący na niedobór hormonów, parahormon (PTH) i poziom wapnia z witaminą D, jeżeli występuje u ciebie niewyjaśniona hipo- lub hiperkalcemia (np. rak/przerzuty).
Poziom hormonów MSH (melanocyte stimulating hormone) oraz wazoaktywnych peptydów jelitowych (VIP) należy sprawdzić, jeżeli jest się narażonym na kontakt z pleśnią. Hormon antydiuretyczny (antidiuretic hormone, ADH) może być przyczyną częstego oddawania moczu. Poziom insuliny, leptyny, adiponektyny może wpłynąć na problemy z wagą.
BADANIE POZIOMU WITAMIN: określenie poziomu witaminy B12, kwasu foliowego, kwasu metylomalonowego (methylmalonic acid, MMA), który może wyjaśnić niedobory B12, poziomu homocysteiny (HC) jako wskaźnika stresu oksydacyjnego i niedoboru witaminy B lub kwasu foliowego zwiększającego ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych; reduktaza metylenotetrahydrofolianu (MTHFR), żeby oceniać poziom metyzacji; stężenie witaminy D (25 OH) oraz witaminy D (1/25 OH). Jeżeli stosunek witaminy D 1–25/25 OH2 jest większy niż 2, świadczy o tym, że w organizmie zachodzą procesy zapalne (ten stosunek dotyczy wyników 25 OHD3 i 1,25 OHD3 podawanych w molach, a nie jak w Polsce w gramach, zainteresowanym polecamy kalkulator) z metaanalizy w laboratorium Lancet Diabetes & Endocrinology (2013) wynikało, że poziom witaminy D wpływa na stany zapalne w organizmie oraz ogólną umieralność. Inne: witamina A, witaminy z grupy B (B1, B2, B3, B6, B7) i, jeżeli to uzasadnione, witamina E (np. nieprawidłowe wchłanianie, poważne niedobory składników pokarmowych dostarczanych do organizmu, nadużywanie alkoholu).
TESTY ŻYWIENIOWE: aminokwasy (amino acids, AA), kwasy tłuszczowe (fatty acids, AAs, Omega 3, 6, 9), poziom minerałów: żelazo, całkowita zdolność wiązania żelaza (TIBC), ferrytyna, stężenie magnezu, magnez w czerwonych ciałkach krwi (RBC), cynk (osocze, RBC), jod, miedź (osocze, RBC) i poziom ceruloplazminy, jeżeli zachodzi podejrzenie odkładania się miedzi.
BADANIA DETOKSYKACYJNE I POMIAR POZIOMU STRESU OKSYDACYJNEGO/EWALUACJA MITOCHONDRIALNA: badanie poziomu glutaminianu (osocze), CoQ10, poziomu karnityny; w laboratoriach specjalistycznych należy rozważyć oznaczenie poziomu nadtlenków lipidów, 8-oxo-dG (8-hydroksy-2’-deoksyguanozyna) oraz białka karbonylowego jako wyznaczników poziomu stresu oksydacyjnego.
PANEL IMMUNOLOGICZNY: protenogram (serum protein electrophoresis, SPEP) z określeniem poziomu IgA, IgM i IgG z podklasami: niedobór IgA kojarzony jest z alergiami pokarmowymi; niedobór IgM może towarzyszyć chorobie z Lyme, a podwyższony poziom ostrym
Ten stosunek jest podany w molach, podczas gdy w Polsce podajemy go w gramach (w internecie dostępne są kalkulatory pozwalające przeliczać jednostki) [przyp. kons.].