Organizacja ruchu kolejowego. Marianna Jacyna
w zakresie rozwoju infrastruktury kolejowej stanowiącej sieć TEN-T są następujące [154]:
– wdrażanie ERMTS,
– ujednolicenie szerokości torów do szerokości nominalnej 1435 mm,
– minimalizacja wpływu hałasu i wibracji na środowisko,
– wdrażanie wymogów dotyczących infrastruktury i zwiększanie interoperacyjności,
– podnoszenie poziomu bezpieczeństwa na przejazdach kolejowych,
– połączenie kolejowej infrastruktury transportowej z infrastrukturą portów śródlądowych.
Istotnym elementem sieci kompleksowej TEN-T są multimodalne węzły transportowe zlokalizowane w miastach i służące zarówno obsłudze pasażerów, jak i ładunków. Rozporządzenie [154] nakłada następujące wymagania w zakresie węzłów związanych z siecią kompleksową TEN-T:
– w zakresie przewozu osób i ładunków: utworzenie wzajemnych połączeń między infrastrukturą poszczególnych gałęzi transportu,
– w zakresie danego węzła miejskiego: utworzenie połączeń między poszczególnymi elementami punktowymi infrastruktury,
– utworzenie połączeń między infrastrukturą sieci kompleksowej a infrastrukturą pozostałą,
– opracowanie racjonalnej dystrybucji towarów w obszarach miejskich, łącznie z usytuowaniem centrów konsolidacji ładunków i ich powiązanie z dostawcami,
– zmniejszenie wpływu transportu na obszary miejskie,
– wspieranie efektywnych systemów logistyki miejskiej.
Jak już wspomniano w rozdz. 3.3.1, transeuropejska sieć transportowa tworzona jest także przez aplikacje telematyczne. Umożliwiają one skuteczne zarządzanie ruchem, wymianę informacji między poszczególnymi uczestnikami procesu ruchowego oraz połączenie sieci kompleksowej z siecią pozostałą. Dla kolei dedykowaną aplikacją telematyczną jest ERTMS.
Unia Europejska dużą wagę przykłada do wprowadzania w sieci kompleksowej innowacyjnych zmian i technologii, m.in. [154]:
– innowacyjnych technologii transportowych,
– stymulowania efektywności energetycznej,
– alternatywnych systemów napędu i odpowiedniej infrastruktury,
– bezpieczeństwa i zrównoważonego charakteru usług transportowych,
– sprzedaży biletów multimodalnych i skoordynowania rozkładów jazdy,
– informacji na temat wzajemnych połączeń, interoperacyjności i multimodalności,
– środków umożliwiających zmniejszenie kosztów zewnętrznych transportu,
– technologii ochrony i kompatybilnych standardów identyfikacji,
– odporności na zmiany klimatu,
– aplikacji telematycznych.
Ponadto bardzo istotnymi aspektami są:
– zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony infrastruktury w odniesieniu do przewozu osób i towarów,
– uwzględnienie zwiększenia odporności infrastruktury na zmianę klimatu i katastrofy ekologiczne,
– ochrona środowiska w transporcie kolejowym,
– umożliwienie łatwego przemieszczania się i dostępności dla wszystkich użytkowników, w szczególności dla osób starszych, osób o ograniczonej sprawności ruchowej i pasażerów z niepełnosprawnością.
3.3.3. Sieć bazowa w odniesieniu do transportu kolejowego
Transeuropejska transportowa sieć bazowa obejmuje te części sieci kompleksowej, które są strategicznie najważniejsze dla realizacji celów polityki transeuropejskiej sieci transportowej i odzwierciedlają zmieniający się popyt na przewozy oraz potrzebę istnienia transportu multimodalnego [154]. Sieć bazowa zapewnia połączenia między państwami członkowskimi i państwami sąsiadującymi.
Wymogi dotyczące infrastruktury transportu kolejowego w odniesieniu do sieci bazowej uwzględniają zastosowanie nowatorskich technologii, aplikacji telematycznych oraz środków regulacyjnych i zarządczych w zakresie zarządzania infrastrukturą. Sieć bazowa musi spełniać wszystkie wymogi dotyczące sieci kompleksowej, a ponadto umożliwić [154]:
– przeprowadzenie pełnej elektryfikacji linii oraz ewentualnie bocznic,
– wprowadzenie nacisku osi co najmniej 22,5 t, prędkości konstrukcyjnej 100 km/h i możliwości uruchomienia pociągów o długości 740 m,
– pełne wdrożenie ERTMS,
– wprowadzenie nominalnej szerokości toru dla nowych linii kolejowych 1435 mm.
Infrastruktura transportowa uwzględniona w sieci bazowej jest rozwijana zgodnie z zapisami dotyczącymi sieci kompleksowej.
Węzły sieci bazowej stanowią [154]:
– węzły miejskie,
– porty morskie i porty wodne śródlądowe,
– przejścia graniczne z państwami sąsiadującymi,
– terminale kolejowo-drogowe,
– porty lotnicze obsługujące pasażerski i towarowy ruch lotniczy.
Należy zauważyć, że porty morskie sieci bazowej do 31 grudnia 2030 r. [152] mają zostać połączone z infrastrukturą transportu kolejowego i drogowego transeuropejskiej sieci transportowej. Główne porty lotnicze mają zostać połączone do 31 grudnia 2050 r. (w miarę możliwości powinny być integrowane z siecią kolei dużych prędkości).
Sieć bazowa wdrażana jest przez korytarze sieci bazowej. Korytarze skupiają się na [154]:
– integracji modalnej,
– interoperacyjności,
– skoordynowanym rozwoju infrastruktury, w szczególności na odcinkach transgranicznych i w miejscach powstawania wąskich gardeł.
Zastosowanie koncepcji korytarzowej ma na celu wprowadzenie skoordynowanego i zsynchronizowanego podejścia do inwestycji w infrastrukturę, a także w zakresie wdrażania interoperacyjnych systemów zarządzania ruchem oraz wykorzystywania innowacji i nowych technologii.
Korytarze sieci bazowej obejmują najważniejsze ciągi komunikacyjne obsługujące przewozy dalekobieżne i w szczególności mają za zadanie usprawnić połączenia transgraniczne w ramach Unii [154]. Są multimodalne, przecinają co najmniej dwie granice i obejmują co najmniej trzy rodzaje transportu. Przez Polskę przechodzą dwa korytarze sieci bazowej: Bałtyk–Adriatyk (na rys. 3.4 kolorem niebieskim oznaczone są linie kolejowe tworzące korytarz) i Morze Północne–Bałtyk (na rys. 3.5 linie kolejowe oznaczono kolorem czerwonym).
Korytarz 1 Bałtyk–Adriatyk prowadzi z polskich portów Gdańsk i Gdynia oraz ze Szczecina i Świnoujścia przez Republikę Czeską lub Słowację i przez wschodnią Austrię do słoweńskiego portu Koper oraz do włoskich portów w Trieście, Wenecji i Rawennie. Obejmuje linie kolejowe, drogi, porty lotnicze oraz terminale kolejowo-drogowe. Z punktu widzenia niniejszej książki istotne są przede wszystkim drogi dla transportu kolejowego. Przebieg korytarza Bałtyk–Adriatyk na terenie Polski przedstawiono na rys. 3.4.
Rys. 3.4. Przebieg korytarza Bałtyk–Adriatyk na terenie Polski
Źródło: http://ec.europa.eu/transport/infrastructure/tentec/tentec-portal/map/maps.html
Długość dróg dedykowanych dla