Choroby nerek. Kompendium. Отсутствует
(renal vein thrombosis) – zakrzepica żył nerkowych
SBP (systolic blood pressure) – ciśnienie tętnicze skurczowe
SCD (standard criteria donor) – dawca standardowy
SCUF (slow continuous ultrafiltration) – powolna ciągła ultrafiltracja
SGA (Subjective Global Assessment) – subiektywna ogólna ocena stanu odżywienia
SGLT-2 kotransporter sodowo-glukozowy typu 2
SIADH (syndrome of inappropriate antidiuretic hormone hypersecretion) – zespół nieadekwatnego wydzielania hormonu antydiuretyznego
SLE (systemic lupus erythematosus) – toczeń rumieniowaty układowy
SLED (sustained low efficiency dialysis) – powolna dializa niskoprzepływowa
SLEDD (slow low-efficienty daily dialysis) – przedłużona powolna o małej efektywności codzienna hemodializa
SLiM CRAB (sixty, light chains, MRI, calcium, renal insufficiency, anemia, bones) – kryteria CRAB (podwyższone stężenie wapnia, zaburzenia czynności nerek, anemia, destrukcyjne zmiany kostne)
SLKT (simultaneous liver and kidney transplantation) – jednoczasowy przeszczep wątroby i nerki od tego samego dawcy
SNN schyłkowa niewydolność nerek
SPECT (single photon emitted computed tomography) – badanie
tomograficzne emisji pojedynczego fotonu
SPK (simultaneous pancreas-kidney transplantation) – jednoczasowy przeszczep nerki i trzustki
STEC (Shigatoxin-producing Escherichia coli)
STEMI (ST-elevation myocardial infarction) – ostry zespół wieńcowy z uniesieniem odcinka ST
T4 tyroksyna
TAC takrolimus
TBM (tubular basement membrane) – błona podstawna cewek nerkowych
TcR (T cell receptor)
TFPI (tissue factor pathway inhibitor) – zewnątrzpochodna droga krzepnięcia
TGF-β (transforming growth factor β) – transformujący czynnik
wzrostu β.
THSD7A (thrombospondin type-1 domain-containing 7A) – białko 7A
zawierające domenę trombospondynową typu 1
TIA (transient ischemic attack) – przemijający napad niedokrwienny
TIBC (total iron-binding capacity) – całkowita zdolność wiązania żelaza
TINU (tubulointerstitial nephritis and uveitis) – śródmiąższowe zapalenie nerek i zapalenie błony naczyniowej oka
TIPS (transjugular intrahepatic portosystemic shunt) – przezżylne wewnątrzwątrobowe zespolenie wrotnosystemowe
TK tomografia komputerowa
TKK tygodniowy klirens kreatyniny
TMA (thrombotic microangiopathy) – mikroangiopatia zakrzepowa
TMP-SMX trimetoprim-sulfametoksazol
TNF-α (tumor necrosis factor α) – czynnik martwicy nowotworów α
TRP (tubular reabsorption of phosphate) wskaźnik cewkowej reabsorpcji fosfosfanów
TSAT = stężenie żelaza × 100/TIBC – wysycenie transferryny żelazem
TSC (tuberous sclerosis complex) – stwardnienie guzowate
TSH (thyroid-stimulating hormone) – hormon tyreotropowy
TTP (thrombotic thrombocytopenic purpura) – zespół hemolityczno-mocznicowy z zakrzepową plamicą małopłytkową
TZN toczniowe zapalenie nerek
UA (uric acid) – kwas moczowy
UFR (ultrafiltration rate) – szybkości ultrafiltracji
UKM układ kielichowo-miedniczkowy
UPCR (urine protein to creatinine ratio) – współczynnik wydalania białka do kreatyniny
URR (urea reduction rati) – współczynnik redukcji stężenia mocznika
USG ultrasonografia
Vd (volume of distribution) – objętość dystrybucji leku
VEGF (vascular endothelial growth factor) – naczyniowo-śródbłonkowego czynnik wzrostu
VO2peak (maximum oxygen consumption) – obniżenie szczytowego zużycia tlenu
WNP wtórna nadczynność przytarczyc
WRF (worsening of renal function) – niewydolność nerek i/lub pogorszenie czynności nerek
ZF zespół Franconiego
ZN zespół nerczycowy
ZNefr zespół nefrytyczny
ZTN zwężenie tętnic nerkowych
ZUM zakażenia układu moczowego
1. Rozpoznawanie chorób nerek
1.1. Wywiad i badanie fizykalne
Beata Czerwieńska
Choroby nerek mogą przebiegać z objawami niecharakterystycznymi, skąpoobjawowo, a nawet – do pewnego momentu – bezobjawowo. Objawy najczęściej zgłaszane przez pacjentów to: nadciśnienie tętnicze, dolegliwości bólowe zlokalizowane głównie w okolicy lędźwiowej, obrzęki, zmiana objętości, częstości i rytmu oddawania moczu, a także zmiana jego barwy. Pacjenci z niektórymi chorobami nerek mogą zgłaszać również objawy związane z narządami i układami innymi niż układ moczowy (np. krwioplucie oraz objawy ogólne, takie jak osłabienie, wyniszczenie, dreszcze czy gorączka).
Objawy
Nadciśnienie tętnicze
Nadciśnienie tętnicze występuje w wielu chorobach nerek. Może być objawem (w wielu przypadkach jedynym), następstwem oraz czynnikiem przyspieszającym przebieg chorób nerek [1]. Nadciśnienie tętnicze jest objawem pierwotnych i wtórnych nefropatii (nadciśnienie miąższowopochodne) oraz chorób naczyń nerkowych (przede wszystkim zwężenia tętnicy nerkowej – nadciśnienie naczyniowonerkowe) [2].
Nadciśnienie tętnicze często towarzyszy przewlekłej chorobie nerek [3]. W przypadku ostrego uszkodzenia nerek nie jest objawem stałym, a jego wystąpienie zależy od przyczyny choroby i stopnia przewodnienia chorego.
Może być także objawem nowotworów nerek, takich jak reninoma lub guz Wilmsa. Trwające wiele lat i nieodpowiednio leczone nadciśnienie tętnicze może prowadzić do nefropatii nadciśnieniowej. W zaawansowanym okresie niewydolności nerek ustalenie, czy nadciśnienie tętnicze jest następstwem, czy przyczyną przewlekłej choroby nerek jest bardzo trudne.
Ból
Wiele chorób nerek przebiega bez dolegliwości bólowych.
Ból zgłaszany przez chorych może mieć różny charakter:
• bóle brzucha występują w ostrym uszkodzeniu nerek oraz w przewlekłej chorobie nerek;
• silne bóle brzucha (o nasileniu i przebiegu sugerującym chorobę chirurgiczną w obrębie jamy brzusznej, tzw. przełomy brzuszne) występują niekiedy u chorych z zespołem nerczycowym;
• bóle zlokalizowane w okolicy lędźwiowej po jednej lub po obu stronach, tępe, o stałym lub zmiennym nasileniu są manifestacją chorób prowadzących do rozciągnięcia torebki nerkowej lub do wzrostu ciśnienia w drogach moczowych; mogą towarzyszyć np. chorobom nowotworowym;
• kolka nerkowa, czyli silny ból zlokalizowany w okolicy lędźwiowej, najczęściej jednostronnie, promieniujący w kierunku pachwiny, pęcherza moczowego, zewnętrznych narządów