Doping w sporcie. Отсутствует
zwalczania dopingu w sporcie;
11) współpraca z organami administracji publicznej, instytutami badawczymi oraz innymi podmiotami właściwymi w zakresie badań wspierających zwalczanie dopingu w sporcie.
Na podstawie przepisów ustawy o zwalczaniu dopingu w sporcie, przy POLADA utworzono również niezależny Panel Dyscyplinarny, który jest właściwy do rozstrzygania o odpowiedzialności za doping w sporcie. Odpowiedzialność ta ma charakter dyscyplinarny i realizowana jest na podstawie zasad określonych w Kodeksie WADA stosownie do przepisów Konwencji UNESCO. Panel Dyscyplinarny rozpoznaje sprawy w dwóch instancjach. O odpowiedzialności w konkretnych przypadkach orzekają trzyosobowe składy, wybierane spośród z członków Panelu, powoływanych przez ministra właściwego ds. kultury fizycznej na okres trzech lat. Maksymalnie Panel może się składać z 20 członków. Organ ten w swojej działalności odwołuje się do takich zasad, jak:
■ bezstronność i niezależność członków Panelu;
■ prawo do obrony;
■ kontradyktoryjność postępowania;
■ zasada swobodnej oceny dowodów;
■ prawo do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie.
Powstanie niezależnego, zcentralizowanego organu, który w sposób wystandaryzowany rozpoznawałby sprawy dopingowe w Polsce, stanowiło odpowiedź na postulaty WADA oraz Grupy Monitorującej Konwencję Antydopingową Rady Europy.
Z perspektywy systemu antydopingowego w Polsce bardzo istotna była nowelizacja o zmianie ustawy o zwalczaniu dopingu w sporcie z dnia 6 grudnia 2018 r. Wprowadziła ona do ustawy rozdziały określające zasady organizacji oraz funkcjonowania Polskiego Laboratorium Antydopingowego, które zostało wyodrębnione ze struktury Instytutu Sportu – Państwowego Instytutu Badawczego. Dzięki temu zabiegowi, laboratorium stało się niezależnym bytem prawnym, funkcjonującym jak POLADA, w formie państwowej osoby prawnej. Laboratorium realizuje zadania, z których do najważniejszych można zakwalifikować przeprowadzanie analiz laboratoryjnych próbek moczu i krwi pobranych w trakcie kontroli antydopingowych.
2.3.2. Ustawa o sporcie
Aktem prawa, który w Polsce w sposób horyzontalny reguluje zagadnienia związane ze sportem, jest ustawa z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (tekst jednolity Dz.U. z 2019 r. poz. 1468). Założenia ustawy opierają się m.in. na zasadzie poszanowania autonomii polskich związków sportowych, ograniczając do niezbędnego minimum przypadki ingerowania w nią. W konsekwencji ustawa reguluje sposób organizacji sportu w Polsce, rolę polskich związków sportowych, PKOl oraz postępowania przed Trybunałem Arbitrażowym ds. Sportu przy PKOl. Ustawa nie definiuje pojęcia zawodnik, które jest istotne z perspektywy rozwiązań antydopingowych. Jednakże z wielu opracowań doktryny można w dużym uproszczeniu stwierdzić, że pojęcie to swoim zakresem obejmuje osoby uprawiające sport w ramach „systemu” polskich związków sportowych.
Analizując treść ustawy o sporcie w kontekście zagadnień antydopingowych, warto wskazać na sposób, w jaki polskie związki sportowe wprowadzają do swoich porządków prawnych reguły antydopingowe dotyczące zasad ponoszenia odpowiedzialności za doping w sporcie. Z zapisów ustawy wynika, że polski związek sportowy uznaje i respektuje reguły dyscyplinarne dotyczące dopingu w sporcie, do realizacji których wyłączne prawo ma POLADA.
2.3.3. Przepisy Polskiej Agencji Antydopingowej
POLADA, jako narodowa organizacja antydopingowa, odpowiada za realizację polityki antydopingowej w Polsce. Jest organizacją właściwą w zakresie ustanawiania stosownych reguł dotyczących zwalczania dopingu. Przykładem realizacji tej kompetencji są Przepisy Antydopingowe POLADA z dnia 1 lipca 2017 r., które swoją strukturą przypominają Kodeks WADA. Zawierają one normy określające:
■ zakres podmiotowy;
■ definicję dopingu – tożsamą z treścią ustawy o zwalczaniu dopingu w sporcie;
■ standardy dowodzenia naruszenia przepisów antydopingowych;
■ sankcje za ich naruszenie;
■ procedury postępowania.
Mają one zastosowanie zarówno do POLADA oraz polskich związków sportowych, jak i wszystkich osób, które są obywatelami lub rezydentami Rzeczypospolitej Polskiej, podlegających jurysdykcji POLADA, oraz wszystkich zawodników przebywających na terenie naszego kraju.
Wspominając o sankcjach, warto podkreślić, że osobom, które naruszyły przepisy antydopingowe, w zależności od rodzaju popełnionego czynu, może grozić kara do czterech lat dyskwalifikacji za pierwsze złamanie reguł. W przypadku naruszenia przepisów po raz trzeci grozi dożywotnia dyskwalifikacja. Przepisom tym oprócz zawodników podlegają osoby należące do ich personelu pomocniczego, np.: trenerzy, lekarze, fizjoterapeuci czy inne osoby pełniące jakiekolwiek funkcje w polskich związkach lub klubach sportowych.
Specyfiką Przepisów Antydopingowych POLADA jest uwzględnienie w ich treści roli Panelu Dyscyplinarnego przy POLADA oraz możliwość zaskarżenia jego postanowień do Trybunału Arbitrażowego ds. Sportu w Lozannie lub Trybunału Arbitrażowego ds. Sportu przy PKOl. Kompetencja organu odwoławczego uzależniona jest od statusu zawodnika.
Uzasadnieniem istnienia reguł prawnych w zakresie walki z dopingiem w sporcie, zarówno w ujęciu międzynarodowym, jak i krajowym, jest podejmowanie skutecznych działań zmierzających do eliminacji (lub przynajmniej ograniczenia) zjawiska dopingu w sporcie oraz ochrona zdrowia samych zawodników. System antydopingowy staje się obecnie coraz bardziej złożony. Jest to dziedzina życia sportowego, która rozwija się, podlegając równoczesnej profesjonalizacji.
W konsekwencji powoduje to namnażanie nowych reguł o charakterze generalnym, ale przede wszystkim technicznym. Nowe rozwiązania prawne w istotny sposób mogą wpływać na życie sportowców, którzy nie tylko muszą nieustannie się z nimi zapoznawać, ale przede wszystkim ich przestrzegać. Naturalną konsekwencją opisywanego procesu jest rozwój międzynarodowych i krajowych struktur antydopingowych, które często z organizacji o charakterze społecznym ulegają przeobrażeniu w instytucje profesjonalnie funkcjonujące, mające umocowanie w przepisach prawa.
1. Leciak M. (red.): Prawo sportowe. C.H. Beck, Warszawa 2018.
2. Ocena Skutków Regulacji do projektu ustawy o zwalczaniu dopingu w sporcie. Ministerstwo Sportu i Turystyki, Warszawa 2016. Dostępne na stronie: https://bip.msit.gov.pl/download/2/6787/OSR04082016.pdf (dostęp 20.08.2019).
3. Piechota R.: Elastyczny system sankcji! Kodeks i międzynarodowe standardy WADA w 2009 roku. Forum Trenera 2008; 2(9).
4. Piechota R.: Nowy Kodeks Antydopingowy WADA 2007. Sport Wyczynowy 2008; (1–3): 131–136.
5. Piechota R.: Polska ustawa o zwalczaniu dopingu w sporcie [w:] Kryminalizacja dopingu w sporcie (red. A.J. Szwarc). Wyd. Nauka i Innowacje, Poznań 2017; 105–133.
6. Piechota R.: Sport w polityce organizacji międzynarodowych [w:] Księga pamiątkowa ku czci Profesora Jana Białocerkiewicza (red. M. Balcerzak, T. Jasudowicz). Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”, Toruń 2009.
7. Rynkowski M. (red.): Antydoping w Polsce. Komisja do Zwalczania Dopingu w Sporcie, Warszawa 2014.
8. Smorawiński J., Rynkowski M.: Udział Komisji do Zwalczania Dopingu w Sporcie w egzekwowaniu odpowiedzialności dyscyplinarnej w sprawach dopingowych [w:] Sportowa odpowiedzialność dyscyplinarna z tytułu dopingu w sporcie (red. A.J. Szwarc). Wyd. Nauka i Innowacje, Poznań 2017, s. 33–50.
9. Recommendation