Ena Murray Omnibus 22. Ena Murray
haar lippe nat voordat sy vervolg: “Daar is oor drie weke ’n uitstalling in die stad. Ek het vandag ’n plakkaat gesien wat dit adverteer.”
“Uitstalling?”
“Ja. ’n Uitstalling van die skilderye van … Flip Grimbeeck.” Dis baie stil. Dan staan sy op, ’n senuweeagtige laggie op haar lippe. “Dis maar al. Is daar iets te drinke?”
Madame weet op daardie oomblik nie wát om te sê nie, maar haar hart bloei vir hierdie dogter van haar.
Terwyl Salome snags rusteloos en gespanne in haar bed rondrol, bid die ou dame maar net vir haar. Dit is al wat sy kan doen, want sy kan raai wat in hierdie dae in Salome se hart omgaan.
Daar is ’n diepe onrus in Madame oor hierdie nuwe wending. Dit is nou agt jaar lank wat Salome haar eensame pad loop. Die pad na roem en sukses het sy alleen afgelê, sonder om een keer by ’n man betrokke te raak. Die publiek het dit eienaardig gevind dat so ’n pragtige, talentvolle vrou so koud teenoor die mansgeslag staan. Skinderrubrieke het veelseggend daarop gewys dat Salome met haar sang getroud is en dit selfs gewaag om haar eksentriek te noem. Salome het nooit kommentaar gelewer nie en die oppervlakkige publisiteit van haar afgeskud asof dit haar werklik nie kan skeel wat mense van haar dink nie.
En nou verskyn Flip Grimbeeck weer.
Dan lewe hy nog, dink Salome vir die hoeveelste keer. Soms het sy gewonder of hy nie al dood is nie. Hy was maar altyd sieklik. Daardie lastige kuggie van hom … Maar hy lewe nog en hy gaan ’n uitstalling in hierdie stad hou, die stad waarvandaan hy weggevlug het. Hy moet van haar weet … Daar gaan nie ’n dag om dat haar stem nie oor die radio of televisie opklink nie. Sal hy haar kom opsoek?
Sy rol rusteloos in haar bed rond. Hoekom sal hy? Om darem net te kom groet? Net om haar te verseker dat daar geen kwade gevoelens is nie? Om haar te kom sê dat hy darem ook ’n mate van sukses behaal het – natuurlik nou nie so oortuigend soos sy nie, maar darem.
Toe sy een aand ná ’n vertoning tuis kom, wag Madame haar in.
“Het u tog nie vir my gewag nie?” vra Salome verbaas.
“Nie spesifiek nie. Ek wou my boek lees. Daar is nog warm tee as jy wil hê.”
“Dankie.” Toe sy met haar koppie tee gaan sit, kyk sy op. “Daar is sprake dat ek die hoofrol gaan kry in ’n TV-reeks.” Sy glimlag. “Hulle moet my net eers toets om te kyk of ek darem speeltalent ook het!”
“Jy sal dit kan doen. Ek weet,” sê Madame met oortuiging.
Salome se blik verteder. Dierbare, lojale Madame!
Dis nou die ou dame se beurt om op te kyk, haar oë skerp. “Ek het toe vandag na Flip se uitstalling gaan kyk. Jy kan gerus ook gaan. Dis goed. Ek oorweeg dit om een van sy skilderye te koop.”
Salome se gesig is meteens onleesbaar. “Hoekom? Wil u … dit hiér hang?” en sy kyk afwysend om haar.
Madame glimlag. Die liewe kind! Soms lyk dit amper asof sy nie veel van haar Madame se intelligensie dink nie. ’n Flip Grimbeeck in hierdie huis waar dit heeldag onder Salome se oë sal wees! Sy is darem nie só ongevoelig nie.
“Nee. Ek wil dit vir klein Karel koop.”
“Vir … Karel!”
“Ja.” Die ou oë kyk onskuldig terug. “Of koop ’n mens nie ’n skildery vir ’n sewejarige seun nie? Ek kan natuurlik vir hom ’n fiets ook koop. Maar ’n skildery is ’n belegging; ’n fiets is tweedehands die oomblik dat jy hom klaar gekoop het. Of … hou jy nie van die gedagte nie?”
Salome se oë is ontwykend. “Nee, ek … dis soos u wil, Madame. Dit maak nie aan my saak nie.”
Madame sug verlig. “In daardie geval gaan ek vir hom die skildery koop waarop ek my oog het. Ek het klaar met die handelaar gepraat en vir hom gesê hy moet dit vir my hou.” Sy staan uit haar stoel uit op en begin die koppies bymekaar sit. “Die skilder is glo nie self hier nie. Die handelaar sê hy verseg om te kom, sê glo hy is allergies vir die stad. Hy stuur net sy skilderye en hulle moet maar uitstal.” Ongeërg loer sy sywaarts, maar sy word niks wys uit die uitdrukkinglose gesig nie. “Dis al laat. Ek gaan maar inkruip. Sal jy vir ons al die ligte afskakel, asseblief?”
“Ja. Nag, Madame.”
“Nag, my kind. Lekker slaap.”
Daardie nag slaap Salome vir die eerste keer in weke weer rustig. Die volgende dag dra haar bene haar by die kunsgalery in, soos Madame ook verwag het. Sy stap van die een skildery na die ander en daar is ’n onpeilbare uitdrukking in haar oë toe sy eindelik omdraai. Flip lewe en hy skilder … hy skilder pragtig!
Sy lees die resensies oor sy eerste uitstalling in die koerante en haar oë vul met dankbare trane. Daar word groot dinge vir hierdie skilder voorspel. Weliswaar is daar kritiek, maar die kunskenners is dit almal eens: Flip Grimbeeck gaan nog een van dié skilders van ons land word.
Sy sit en staar voor haar uit. Twee paaie … eensame alleenpaaie wat uiteindelik albei op sukses uitgeloop het. Sou hy hierdie suksesloon genoeg ag? Maar sy skram daarvan weg om die vraag ook aan haarself te stel.
Die tyd gaan verby. Salome se lewe is vol en besig. Nuwe CD’s verskyn, daar is oorsese uitnodigings, daar word twee TV-reekse gemaak, daar is al drie toekennings op haar kerfstok. En ’n hele paar maal word uitstallings van die skilder Flip Grimbeeck gehou – en dit word ’n statussimbool om ’n Grimbeeck teen jou muur te hê.
Op ’n dag kom daar ’n brief uit die Karoo. Dis Rosalie se handskrif op die koevert, maar toe hulle dit oopskeur, val ’n kindergeskriffie daaruit. Dis klein Karel wat dankie sê vir al die mooi geskenkies van sy geliefde tannie Salome en ouma Maria.
“Baie dankie, tannie Salome, vir die nuwe fiets en die skooltas. En baie dankie, ouma Maria, vir die mooi prent wat Ouma gestuur het.” In die plek daarvan stuur hy nou ook ’n prentjie terug, een wat hy self geteken het met kryt wat juffrou vir hulle in die skool gee. Hy hoop Ouma en tannie Salome hou daarvan. Baie groete en baie soentjies en Pappa sê hy stuur een van die dae weer biltong en droëwors.
Aangedaan vou Salome die tekening oop.
Dis Madame wat eerste haar stem terugkry. “Dis … ongelooflik, Salome! Kyk hier! Kyk die hansboklam hier voor tussen die gras! Jy kan duidelik sien dis ’n boklam! En kyk daardie boom!”
Salome moet swaar sluk terwyl sy deur haar trane na haar seun se tekening kyk. Haar stem is hees toe sy sê: “En dis ons plaashuis! Kyk, tot die stoep en die trappies!” Daar is ’n snik in haar stem. “Ma het eendag so terloops opgemerk dat Karel so graag prentjies teken, maar ek het nie besef …”
Madame sê niks nie. Wat is daar om te sê? Maar sy stryk die prentjie met haar hand plat en sê in haar hart: Waar bloed nie kan loop nie, daar kruip dit, Salome. Dan kyk sy op. “Mag ek dit maar vir my hou, asseblief?”
Salome skud haar kop, probeer lag. “U is nou net so verspot soos Ma. Maar natuurlik kan u dit maar hou. Wat wil u daarmee doen?”
“Ek gaan dit raam en bokant my bed hang.”
“U is verspot, Madame!”
Maar Madame glimlag net. Is sy? Wat Salome nie besef nie, is dat daar van nou af in hierdie huis ook ’n Grimbeeck gaan hang!
10
Jaco Retief hoor die aand toe hy en Salome in ou Tito se restaurant gaan eet, die hele verhaal.
Hulle gaan dikwels ná daardie aand weer saam uit en leer mekaar goed ken. Hy bly maar die stille toehoorder en dit is Salome wat praat asof dít wat sy so lank in haar vasgeklem het nie langer binne wil bly nie.
Hul vriendskap gaan nie ongemerk verby nie. Salome, wat altyd so afsydig teenoor die manlike geslag gestaan het, het skielik ’n vriend met wie sy in die openbaar gesien word, duidelik ’n spesiale vriend. Die land is aan die gis en rubriekskrywers bespiegel openlik. Gaan Salome nou uiteindelik trou?
As