Tryna du Toit-omnibus 6. Tryna du Toit
ja, as tant Bettie vyf jaar gelede so gesê het …”
“Waar is die meisie nou?” vra Lydia.
“Sy is twee jaar gelede met ’n onderwyser getroud – hulle woon op die dorp. ’n Doodgoeie kêrel, maar ek dink sy sou beter gevaar het as sy met tant Bettie se bestuurder getrou het.”
Sy staan op, moeg en skielik weer bedruk. Sam staan ook op en rek hom uit.
“Nou ja, die pad is nat en ek sal miskien nog ’n draai moet ry om by die huis te kom. Hou maar jou ore oop en as jy intussen vir ’n ou ’n goeie woord kan doen …”
Sy skud haar kop en sê glimlaggend: “Ek het gekom om tant Bettie te verpleeg, nie om my met familiesake te bemoei nie.”
Hy kyk af na haar en dink dat sy ’n aantreklike meisie is ten spyte van die bleek gesig en diep skaduwees onder die mooi, donker oë. Gewoonlik hou hy van hulle so ’n bietjie molliger, en ’n bietjie astranter ook, maar daar is iets in die meisie wat van die eerste dag af sy aandag getrek het. Is sy regtig so stil en gedwee, of is dit ’n geval van stille waters, diepe grond? Soms kry hy die gevoel dat sy stilletjies vir hom lag, maar hy verbeel hom dit natuurlik. Hy steek sy hand uit om haar nader te trek, maar toe hy Frans se voetstappe agter hom in die deur hoor, laat sak hy sy hand.
Frans vee sy voete af en kom in. ’n Oomblik rus sy blik op die jong verpleegster, wat nog langs die tafel staan.
“Jy is net betyds,” sê Sam. “Ek was net besig om te groet.”
“So sien ek,” sê Frans koel en Lydia wonder wat hy nou eintlik sien.
Sam kyk vlugtig na haar: “Stap jy saam?”
Dis heerlik buite en Lydia trek die koel, klam naglug diep in haar longe in. Die maan het ’n oomblik deur die wolke gebreek en sy lig val bleek en spookagtig oor die nat, deurdrenkte wêreld. Die paddas kwaak lustig en van ver af kom die gedruis van die spruit wat afkom. Alles lyk so rustig en vreedsaam dat dit moeilik is om te glo ’n vernietigende storm het net ’n paar uur vantevore oor die werf getrek.
Sam groet, skielik haastig om te ry, en in stilte stap Lydia en Frans saam terug huis toe. Lydia dink aan die aand wat verby is en is dankbaar dat haar pasiënt te midde van al die opwinding so kalm gebly het. Selfs die vooruitsig dat die hael miskien die hele mielie-oes platgeslaan het, het haar blykbaar nie baie ontstel nie. Dan dink sy aan wat Sam haar van Frans Naudé vertel het, en jammerte vir hom wel in haar op. Dit moes vir hom ’n groot vernedering gewees het, een wat hy nie maklik sal vergeet nie. Dit het seker moed gekos om hier op Poortjie aan te bly.
Toe hulle by die huis instap, sê Frans: “Ek het nog ’n bietjie kantoorwerk om te doen; dit sal my seker ’n uur of twee besig hou. Gaan slaap jy solank, dan sal ek die voornag na tant Bettie kyk. Indien dit nodig is, kom ek jou later roep; so nie slaap ek sommer op die divan in haar kamer.”
Lydia knik net, te moeg om teë te praat. Sy besef dat hy seker net so moeg soos sy is, maar aangesien hy in elk geval werk het om te doen, kan sy net sowel ’n bietjie noodsaaklike slaap inkry.
Sy bad gou en toe sy tussen die koel lakens inkruip, begin dit weer saggies te reën. Behaaglik stoot sy haar bene uit en vroetel met haar kop in die kussing totdat sy gemaklik lê. Met die salige gedagte dat sy miskien vir ’n verandering die nag sal kan deurslaap, sluit sy haar oë en raak byna onmiddellik aan die slaap.
Dit het vir haar gevoel asof sy skaars haar oë toegemaak het toe ’n sagte klop aan haar deur haar uit ’n diep slaap wek. Sy klim uit die bed, dadelik helder wakker, trek haar kamerjas aan en stap na die deur waar Frans op haar wag. Die gang is donker, afgesien van die ligkol wat sy flits maak.
Sy stem is sag en gedemp. “Tant Bettie is baie rusteloos; sy wil hê jy moet vir haar ’n inspuiting kom gee.”
Sy stryk haar hare met haar hande plat, dan stap sy voor hom uit na tant Bettie se kamer. Tant Bettie lê hoog teen die kussings en selfs in die gedempte lig sien Lydia die blos op haar wange. Die donker oë is blink en onrustig en die pols onder Lydia se vingers klop swak en onreëlmatig. Saggies streel sy die klam hare van die geswete voorkop af terwyl sy bestraffend sê: “Tant Bettie moes my lankal geroep het. Tante weet mos die inspuiting bring altyd verligting.”
Frans help haar om die inspuiting te gee, dan gaan hy kombuis toe om vir hulle tee te maak. Lydia gaan voor die bed sit en sien dankbaar dat tant Bettie se kleur beter is en dat sy geleidelik ontspan. Toe Frans die tee bring, het tant Bettie reeds ingesluimer, maar na ’n rukkie maak sy weer haar oë oop.
“Jy sê die hele oes is weggeslaan, Frans?”
“Nee, ek twyfel of ons veel skade gekry het. Ek dink die storm het links verbygetrek.”
Tant Bettie knik effens en sluit weer haar oë. Na ’n rukkie sê sy lomerig. “Julle moenie onrustig wees nie. Die oes is veilig in die skuur gebêre.”
Lydia en Frans kyk na mekaar, onseker of sy yl en of sy van dieper dinge praat. Haar asemhaling word rustiger, en later lyk dit of sy slaap.
Teen twee-uur het Frans gaan slaap en teen drie-uur het Lydia haar kussings gaan haal en op die divan kom lê. Die res van die nag het redelik rustig verbygegaan.
Vyfuur het sy opgestaan en gou gestort en aangetrek en vir tant Bettie, wat reeds wakker was, koffie gaan maak. Sy was net besig om vir hulle elkeen ’n koppie in die kombuis te skink toe sy voetstappe op die stoep hoor. Sy kyk verbaas op toe Frans inkom. Sy het gedink hy slaap nog, maar hy was seker na die mielielande toe om vas te stel hoe groot die skade is.
“Goeiemôre,” groet sy. “Ek hoop nie die skade is te groot nie.”
Hy groet kortaf, en sy dink hy lyk moeg en bedruk. “Dis erg genoeg, maar ’n deel daarvan kan miskien weer herstel.”
Sy skink vir hom ’n koppie koffie in en gee dit vir hom aan. “Ek is jammer. Jy het so hard gewerk.”
Hy kyk haar verbaas aan, dan haal hy sy skouers op. “Dis maar die beloop van die lewe. Die skade is gedaan en dit help nie om verder daaroor te sanik nie.”
“Gaan jy vir tant Bettie sê?”
“Ek dink so – sy sal tog uitvind. Ek glo nie sy sal haar veel ontstel nie – ons het al erger storms as dit op Poortjie gehad. Is dit haar koffie? Kan ek dit vir haar neem?”
Sy neem haar koffie en gaan drink dit buite op die stoep.
Die nuwe dag is tintelend en skoon na die storm. In die ooste is die lug ’n sagte pienk; in die denne naby die huis weerklink die helder oggendlied van die voëls. Dat so ’n mooi oggend op ’n nag van soveel geweld kan volg, is haas ondenkbaar. En tog, oral is daar nog tekens van die storm: die blomme wat platgeslaan is, die stukkende vensters, die bome wat van hulle blare gestroop is. Maar in die bome sing die voëls en oor die rantjies kom die nuwe dag. Die lewe gaan aan, ten spyte van die storm wat so breek en verwoes.
Sy loer by tant Bettie se kamer in, maar sy en Frans is nog besig om te gesels, en stil draai sy weg. Mercia en tant Susie slaap albei nog vas en sy besluit om ’n entjie te gaan stap. ’n Wandeling deur die klam veld sal seker help om die laaste spinnerakke weg te waai.
Sy was besig om vir haar pasiënte ontbyt voor te berei toe tant Susie skuifelend by die kombuis inkom. Die mussie hang windskeef en Lydia sien dat die mooi blou oë vanoggend dof en glansloos is.
“Goeiemôre, tant Susie,” groet sy vrolik. “Lekker geslaap?”
“Nie te lekker nie, my kind. Ek het die hele nag sulke nare drome gehad. Dit was ook so ’n aaklige storm.”
“Toe maar,” sê Lydia troostend, soos ’n mens vir ’n kind sal sê, “die storm is verby en dis ’n lieflike oggend. En raai net wat is hier vir ontbyt: lewer en niertjies en heerlike vars karringmelk.”
Maar tant Susie, wat gewoonlik baie lief is vir haar kos en tot Sabina se groot ergernis heeldag in die potte loer, stel vanoggend nie veel belang in ontbyt nie. Na ’n rukkie stap sy weer mistroostig daar weg. Later, nadat Lydia haar pasiënte versorg het, kry sy