Tryna du Toit-omnibus 6. Tryna du Toit
en sy kon goed verstaan dat ’n jong meisie soos Mercia halsoorkop verlief kan raak op hom. Hy was egter blykbaar onbewus van Mercia se bewondering. Sover sy kon oordeel was sy houding teenoor haar deurgaans dié van ’n ouer broer teenoor ’n ietwat bedorwe jonger sussie. Sy het soms gesien dat tant Bettie die twee stilletjies dophou en dan gewonder wat in haar pasiënt se gedagtes omgaan.
Sy tel haar wit handsak en handskoene van die bed af op en stap na die siekekamer toe om vir tant Bettie tot siens te sê.
Tant Bettie, wat vanoggend veiligheidshalwe in die bed bly, kyk goedkeurend na haar.
“Jy lyk al klaar beter. Ek het jou gesê jy sal hier op Poortjie gesond word.” Haar breë hand rus ’n oomblik op die jong verpleegster s’n en die stroewe gesig versag effens. “Geniet die uitstappie, hoor, en moenie jou oor my bekommer nie. Buurvrou sal na my kyk. As jy geld nodig het, vra maar net vir Frans. En herinner hom tog daaraan dat hy vir Mercia ook geld moet gee.”
Met ’n ligte tred stap Lydia by die kamer uit en met die lang gang af. Sy sien dat die motor reeds voor die hekkie wag.
By die studeerkamer aarsel sy. Frans, wat ’n netjiese grys pak met ’n mooi blougrys das aanhet, sit voor sy lessenaar met die telefoon in sy hand. Aan die frons op sy gesig kan sy dadelik sien dat hy ontevrede is.
Hy kyk op, sien haar in die deur staan en wys vir haar om in te kom. Dan sê hy beslis: “Nee, meneer Malan. Ek is jammer, ek kan jou nie help nie. As jy vir hom nog geld wil voorskiet, doen jy dit op jou eie verantwoordelikheid. Ek kan geen aanspreeklikheid aanvaar nie. Ja, ek besef dat dit jou in ’n moeilike posisie plaas, maar ek kan ongelukkig niks daaraan doen nie … Ja, ek kom vanoggend dorp toe – ek was van plan om by die bank aan te kom … Goed, ons kan die saak dan verder bespreek.”
Hy sit die telefoon neer en staar ’n oomblik fronsend voor hom uit. Dan stoot hy sy stoel agteruit en staan op. Hy kyk na haar en die ontevredenheid verdwyn uit sy gesig en oë.
“Gereed om te gaan?” vra hy. Hy sluit ’n lessenaarlaai oop en haal ’n koevert uit wat hy vir haar gee. “Vyf weke se salaris plus ’n klein bonus. Die bonus is tant Bettie se voorstel, so dit sal nie help om teë te praat nie.”
Sy kyk na die koevert in haar hande, dan vou sy dit stadig op en sit dit in haar handsak.
“Dankie, Frans. Maar dit moet asseblief nie weer gebeur nie. Ek geniet die werk en wil nie enige ekstra betaling hê nie.”
Hy glimlag effens. “Dis maar net ’n blyk van ons waardering. Soos ek al vir jou gesê het: ek weet nie wat ons in hierdie weke sonder jou sou gedoen het nie. Maar kom, ons moet ry. Waar is Mercia?”
Hulle hoor Mercia se voetstappe in die gang en die volgende oomblik staan sy ook in die studeerkamer. Sy het ’n blou, geblomde rok aan en lyk jonk en mooi en opgewek.
“Haai, Frans, jy moet vir my geld gee, jong. Ek het ’n paar dingetjies nodig en ek is bankrot.”
Frans haal sy sakboekie uit: “Hoeveel wil jy hê?” vra hy glimlaggend. “Vyf pond? Tien pond?”
“Maak dit maar tien – ek moet verf koop en my ma verjaar volgende week. Ek moet vir haar ’n present koop.”
Sonder ’n woord oorhandig Frans die geld aan Mercia, en Lydia onthou skielik weer sy gesprek oor die telefoon. Dit was natuurlik Sam wat geld by die bank wou leen, arme Sam wat blykbaar gedurig geld nodig het.
Hulle is net na halftien daar weg. Mercia, wat voor tussen Lydia en Frans gesit het, was in ’n opgewekte bui en haar vrolike geskerts het die myle laat verbyvlieg.
“Frans,” vra sy skielik net voor hulle die dorpsgrense bereik, “dink jy daar is goud op Poortjie?”
Frans kyk vlugtig na haar, maar antwoord nie dadelik nie. Dan sê hy: “Ek weet nie, Mercia. Daar is praatjies van goud in hierdie wêreld, maar dis nog bloot gissings. ’n Mens kan net met geologiese opnames en deur toetsgate te boor, vasstel wat die posisie is.”
“Is daar al sulke opnames op Poortjie gedoen?”
“Nee. Tant Bettie het nog altyd geweier om prospekteerders op Poortjie toe te laat.” Hy glimlag effens. “Dink jy daar is ’n kans dat ek Poortjie sal erf?”
Mercia lyk verleë. Dan sê sy: “Ek dink jou kanse is net so goed soos myne. Maar veronderstel ek erf Poortjie – wat sou jy my aanraai om te doen?”
Sonder om na haar te kyk, sê Frans: “Dit sou afhang van wat jy die graagste wil hê: vir Poortjie of rykdom!”
“Ek wil natuurlik liewer vir Poortjie hê. Maar ’n mens kan miskien later gedwing word om te verkoop. Ek bedoel … as daar regtig goud is.”
“Dis natuurlik moontlik, maar ek glo nie daar sal binne die volgende paar jaar veel gebeur nie.”
“Sam dink nie so nie. Hy sê daar is ’n meneer Meyer wat graag ’n opsie op Poortjie wil neem – hy is bereid om ’n paar duisend pond daarvoor te betaal.”
“Ek ken dié meneer Meyer,” sê Frans koel. “Hy was al baie kere op Poortjie, totdat tant Bettie hom die plaas belet het. En ek waarsku jou, as jy wil hê tant Bettie moet jou dadelik onterf, moet jy dat sy agterkom dat jy enige kontak met hom gehad het.”
Sy kyk hom onthuts aan. “Maar ek het nie, Frans! Ek sê maar net vir jou wat Sam gesê het.”
“Ek waarsku jou maar net. En pas veral op dat jy nie enige dokumente, van watter aard ook al, teken sonder om eers met my te praat nie.”
“Ek is nie ’n bobbejaan nie, hoor,” sê sy gesteurd.
“Kom ons praat dan oor iets anders. Dit is Lydia se afdag en ek is seker sy is al baie moeg van die gedurige geklets oor Poortjie.”
Lydia glimlag effens.
“Ek is nog glad nie moeg daarvoor nie. Ek dink Poortjie is ’n wonderlike ou plaas en ek dink dit sal ’n groot jammerte wees as daar hier in die omtrek goud gevind word.”
“Die meeste boere voel so oor die saak. Die grond is vir hulle meer werd as die goud,” sê Frans ’n bietjie kortaf.
Hulle ry die hoofstraat in en nadat Frans gereël het om hulle elfuur vir tee te ontmoet, laai hy hulle by een van die groot winkels af en ry weg. Die twee meisies het rondgestap en inkopies gedoen, en die uur was om voor hulle dit besef het. Toe hulle by die kafee kom, het Frans reeds vir hulle gewag.
Hy neem hulle na ’n tafel naby die venster, en Lydia kyk verras op na die jong meisie wat dadelik nader kom om hulle te bedien. Ten spyte van die donkerblou oorrok en die wit gestyfde voorskootjie en kantkappie het sy haar dadelik herken.
“Hallo, Corrie,” glimlag sy toe die meisie by hulle kom. “Onthou jy my nog? Ons het in dieselfde kompartement gereis. Onthou jy die dag toe dit so warm was?”
Corrie glimlag en Lydia dink dis jammer dat haar gesig so vol puisies is: in die netjiese uniform is sy andersins ’n aantreklike meisie.
“Ek onthou,” sê sy. Sy wys met haar vinger in die rigting van ’n tafel daar naby en vervolg: “Daar sit nog drie van ons medereisigers. Jy sal hulle seker onthou.”
Lydia kyk in die rigting wat sy aandui en vind mevrou Steyn se oë glimlaggend op haar gerig. By haar aan tafel sit Kassie en Emmie, besig om roomys te eet.
“Dis mevrou Steyn en Kassie en Emmie!” sê sy verras. “Verskoon my net ’n oomblik, ek wil hulle graag gaan groet.”
Mevrou Steyn groet haar hartlik.
“Ek het baie aan jou gedink, my kind, en gewonder hoe dit met jou gaan. My man en ek wou al vir tant Bettie kom kuier het, maar die kleinspan het intussen waterpokkies gehad. Jy lyk goed, baie beter as toe jy hier gekom het. Jy het ’n bietjie gewig opgetel en jy lyk nie meer so moeg en gespanne nie.”
“Ek is nou perdfris,” erken sy glimlaggend. Sy verneem na mevrou Steyn se dogter en sien hoe die vriendelike blou oë versomber.
“Dit