Die afreis van Abel Lotz. Chris Karsten
wat kommentaar lewer oor die tegniese detail van die vlug: koers, weersomstandighede, togsnelheid en hoogte, die geraamde aankomstyd oor die berge in Pakistan se lugruim – die Predator se viersilinderturbo nou op sy togspoed van 150 kilometer per uur.
Danny en Frank langs mekaar in hulle gerieflike stoele, soos die vlieënier en medevlieënier in die stuurkajuit van ’n Boeing. Danny wat ’n slag dieper asemhaal, kalm en gereed toe die grondstasie sê die Predator het oor die horison verdwyn, dat nou van gronddata na satellietdata oorgeskakel word, dat beheer van die Predator van Jalalabad oorswaai na die CIA-bunker langs die Potomac aan die ander kant van die wêreld.
Danny se hand op die stuurstok: die dodelike videospel het begin. En wanneer hy en Frank later vandag huis toe gaan, wag hulle vroue en kinders, warm kos en ’n warm bed, welverdiende rus vir twee kubervegters. Agter hulle die Hellfires se spoor van dood en verwoesting, lasergeleide presisieprojektiele, elk met ’n hoëplofstof-fragmentasiekop van nege kilogram; al-Awlaki het so een in sy gat opgekry, het Frank opgemerk.
Eers wanneer die Predator oor die horison by Jalalabad terug in sig kom en die grondstasie weer beheer oorneem vir die landing, eers dán kan Danny en Frank begin opruim, die dag se taak afgehandel. Eers later, op die terugvoersessie, sal hulle verneem hoe suksesvol die sending was.
07:00, H-minus 2 uur.
Danny reik na ’n Red Bull. Nou is dit tyd vir ’n skerp brein, die Predator oor die Preghal-berge in Pakistan se lugruim, die sagte gezoem van die Rotax-enjin in sy oorfone. “Machay” word dié geluid in Pashto genoem, maar dan is dit reeds te laat, wanneer ’n teiken dié perdeby se gezoem hoor.
Die ander groot Predator-triomf was in Augustus 2009. Die HVT (high-value target) is geïdentifiseer deur ’n kort kodewoord van ’n informant uit die gehug Zanghara, ook in Suid-Waziristan, aan sy CIA-hanteerder in Kanigoram. Daardie Predator is toe nog uit Shamsi in Balochistan gelanseer. Binne vyf en veertig minute ná die informant se teksboodskap was die drone oor die Sulaimanberge, ’n warm nag in Augustus, die temperatuur 41 grade Celsius.
Met die huise van die gehug binne sig van die infrarooikamera in die drone se neus het Danny en Frank se voorgangers in die CIA-bunker die Predator na die modderhuis in Zanghara gelei. Ingezoem op Baitullah Mehsud, leier van die Taliban in Pakistan, in die soel aand aan’t ontspan op die dak van sy skoonpa se huis, by hom sy vrou en oom, ’n dokter.
Die beelde van die infrarooilens, drie kilometer hoog in die naglug, was duidelik op die skerms in die CIA-bunker: Mehsud wat binneaarse voeding ontvang, lyer aan suikersiekte en ’n nierkwaal, op sy rug op ’n matbed op die dak, die drup aan sy arm. In die CIA-bunker was die drone-span in kontak met die Teenterrorismesentrum elders in die gebou en met die grondstasie by Shamsi. Die wapenoperateur – die taak wat Danny nou het – het die opdrag gekry, die lens ingezoem, die teiken op die visier ingesleutel.
’n Aftelling van drie, en hy het met sy duim die rooi knop aan die stang in sy regterhand gedruk soos dié van ’n videospel. ’n Stem het nog drie sekondes afgetel, en alle oë was op die skerms. Geen byklanke nie.
In dié stilte is die neuskamera se videobeelde op die skerms ontvang, spookagtig en onheilspellend: reusevuurbolle, daarna rookwolke, sonder geluid van ontploffings, sonder krete van verminktes en sterwendes.
Op die skerms het die rook op ’n sagte nagbries weggesweef, en die kamera het ingezoem op die rommel van die huis, op die liggame tussen die puin, ’n koplose torso duidelik sigbaar.
Saam met Mehsud sterf sy vrou, sy skoonpa, sy oom en sewentien lyfwagte. Ná negentien vorige mislukte aanvalle was Mehsud se sandloper uiteindelik leeg, het sy oomblik van afrekening aangebreek, byna geluidloos, net die sagte gezoem van ’n perdeby in die naglug van Suid-Waziristan.
08:00, H-minus 1 uur.
’n Stroom seine en beelde van die Predator word ontleed: intelligensie uit Jalalabad, uit Khost, uit Langley. Operateurs wat die sending moniteer, wat die teiken korrek moet identifiseer en verifieer voor die opdrag aan Danny en Frank gaan om die teiken in die visier in te sleutel.
Onderaan Danny se skerm die naam en geografiese koördinate: Kanigoram, FATA, Suid-Waziristan, 32° 31’ 5” Noord, 69° 47’ 5” Oos.
Kanigoram waar die Oezbeeks uitgedryf is uit hulle tonnels in die Baddar-vallei, waar Pakistanse soldate kiste vol Stingers, Russiese PKMB 7.62 mm- ligte masjiengewere, AK47’s en ammunisie gekry het. Ook twee honderd blokke PETN- plastiese plofstof van een kilogram elk, nitraatplofstof wat vir motorbomme en selfmoordbaadjies gebruik word, en ontstekers wat bedoel was vir springstof in klipgroewe en steenkoolmyne.
Die Oezbeeks is uitgedryf, maar sodra die soldate weg is, kom hulle terug om die fedayeen te werf vir die Taliban se oorlog in Afganistan en al-Kaïda se oorlog teen die infidelle van die Weste. Ook vir bloedige etniese en godsdienstige vendettas onder landgenote.
’n CIA-informant, een wat vertrou kan word, het die mikroskyf – “patrai” in Pashto – onder bome langs die begraafplaas gaan plant. Dis op die koördinate van hierdie mikroskyfseine, elke tien sekondes ’n ping, wat die satellietstelsel van die Predator ingestel is, nou sirkelend drie duisend meter in die lug in die laatmiddagson bo dié oeroue landskap, bevlek met bloed van eeue se weerstand teen almal wat al vergeefs hierdie stamgebiede van die Pashtuns kom probeer verower het.
08:30, H-minus 30 minute.
Op een van Danny se skerms verskyn nou beelde van mense, nie meer net ’n landskap van berge en kranse en riviere en diep ravyne met tussenin vaal gehuggies met bruin modderhuise nie. Hy kan groepe mans op die grond uitmaak, wagtend naby die platane en judasbome teen die hang van die heuwel, die mikroskyf onder langs die stam van ’n boom ’n paar meter van die naaste groep af.
“Ek tel twee en twintig,” sê Danny. “Wys ons die voertuie.”
Frank verstel aan sy konsole. Die lens zoem in op drie Toyota Hilux-bakkies, stowwerig en erg verweer. “Drie en twintig, daar sit nog een in ’n bakkie. Praat hy op sy selfoon?” Hy zoem in op die houtkis agter op een van die bakkies. “Die kis met die liggaam?”
“Moslems gebruik nie kiste nie,” sê Danny. “Hulle draai hulle dooies in ’n kleed toe, ’n kafan, op die sy in die graf, gesig na Mekka gedraai.”
Die kamera wys ’n langwerpige vorm op die tweede bakkie, bedek deur ’n kleed of seil. “Dit kan ’n liggaam wees,” sê Frank.
“Is daar ’n oop graf?” vra Danny.
Die Predator se neuskamera beweeg oor die grafte, meestal sonder merkers of kopstene, net hopies wit sand en klip en graspolle, en vang ’n donker kol.
“Ja,” sê Frank, “daar’s die graf.”
“Maar is dit inderdaad ’n begrafnis?” vra Danny. “Of is die oop graf net vir die skyn?”
Die inligting is dat die byeenkoms plaasvind onder die dekmantel van ’n al-dafin, maar dat dit nie ’n regte begrafnis is nie. Só het die informant sy CIA-hanteerder verseker.
“Waar’s die imam?” vra Danny.
“Nog op pad?” Frank zoem terug na die mans wat in groepies staan en gesels, bebaard, betulband, bestof, bandeliers om hulle skouers.
Danny is nie ’n soldaat nie, maar hy ken gewere, die ou Kalashnikovs en .303’s in hulle hande. ’n Masoed is nooit sonder sy wapen nie, selfs as jong seun al, weet hy. Van die baarde is rooi gekleur met henna, soos die Masoeds doen. Hulle is geklee in tradisionele drag: kameez-tunieke en shalwar-broeke, sommige met stewels, ander met kabuli-sandale.
Nou begin nog stemme aan die gesprek deelneem.
“Miskien is dit tóg ’n bona fide-begrafnis.”
“Of ’n byeenkoms van die stam se jirga.”
“Dalk ’n dispuut oor ’n chromietmyn.”
“Is dit wel ’n graf?”
“Kan die ingang van ’n tonnel wees.”
“Ja, die