Onse Vaders. Karin Brynard
kan jy nie koop nie. Véél beter as so ’n pisserige ou Golfie.”
Hy loer onderlangs na haar. Sy dra haar hare kort. Nié in die vlegselrye waarvoor Suid-Afrikaanse swart vroue so lief is nie. Maar uitgekam en in ’n kort, moderne Afro-styl gesny. Beklemtoon die lyne van haar nek.
Hiérdie vrou, besluit hy. Hy sal moet ligtrap. Speel hom soos ’n blikkitaar.
Quebeka swaai regs op in die druk verkeer van Merrimanlaan. Oos, vermoed hy. Sy kompas is wankelrig in hierdie plek. Al die berge wat die son vashou. Hulle lyk vir hom almal eenders.
Studente drentel weerskante van die pad en Beeslaar sien witgeverfde twee- en drieverdiepinggeboue, terracotta-dakke. Beleë geboue, besluit hy. Geboue hier word nie oud nie, maar beleë, soos wyn. Dik wit mure, gekrulde houtwerk by die antieke deure. De Beers-gebou, sien hy op een. Sal seker ’n gatkruip-skenking wees, nog uit apartheid se tyd – van die Engelse diamantmaatskappy aan die Boere se universiteit, vroeër bekend as die Broederbond se kleuterskool.
Hulle swaai na ’n hele ent regs uit die besige pad, verby skole. Hy kyk vir straatname, maar besef hy sal ’n deeglike kaart van hierdie deurmekaar dorp moet kry. Tot hy sy rigting terugkry.
Hulle ry ’n woonbuurt binne. Hy sien leivore blink, ’n boomsambreel oor die pad, goue herfsblare wat grond toe fladder. Die erwe is groot, huise deftig. Ou geld, hier rond, vermoed hy. Etlike tuine staan oop straatkant toe. Die vreesneurose van Johannesburg se ryk mense het nog nie hééltemal hier ingeslaan nie. Maar dit sal kom, weet hy. Veral na ’n ding soos gister.
Dan is hulle skielik daar. Beeslaar herken die stil doodloopstraat met die berg op die agtergrond. Quebeka stop en is dadelik uit, begin aanstap na die buurman se huis. “Sluit jy nie?” roep hy vir haar.
Haar antwoord is ’n verveelde blik.
Agter haar word die deur oopgemaak deur ’n lang, maer kêrel met yl blonde hare. Brilglase wat lig weerkaats.
Sodra Beeslaar by is, stel Quebeka die man voor as “Willem Bester, meneer Du Toit se prokureur”.
“Ek het eintlik vir kaptein Beeslaar verwag.” Sy oë wip onseker van Quebeka na Beeslaar agter haar.
“En u’s baie gelukkig, meneer Willemse. Nou kry u twee vir die prys van een,” sê sy sonder enige sweem van humor. Sy kyk die man uit haar pad uit.
Willem Bester staan vinnig opsy, laat haar deurkom en steek sy hand uit na Beeslaar. Hy’t ’n vergruisende handdruk, regte knaterkrimper. Dit ruk Beeslaar skielik terug uit sy babelas-waas. Wat, in godsnaam, is hy mee besig? Hy’t niks met hierdie saak uit te waai nie. Hy moet huis toe, eerder as om soos Quebeka se agterryer saamgesleep te word. Hy kan sweer sy draai Willem Bester se naam en van opsetlik om – net om vir albei die manne hier te wys wie’s eintlik die baas.
Beeslaar volg hulle in stilte. Hy’s al weer die mak gans, voel hy. Maar een ding is seker: nie meer vir lank nie.
In ’n groot eetkamer sit Malan du Toit en sy twee kinders by ’n brekfistafel.
Hulle gaan weer ’n keer deur die groet-en-voorstelseremonie. Die eetkamer is ruim, lig wat inval deur twee groot skuifdeure wat op ’n agterstoep uitloop. Buite glim ’n swembad. Ook die struike skitter in die vroeë son, maak sterre in die loof, wat nog nat is van die nag se sproeiers.
Du Toit staan nie op vir die handskud nie. Hy knik net, sy arms gaan outomaties na die twee kinders weerskante van hom. Hy dra ’n kortmou-gholfhemp, sy hare nog nat van sy oggendablusies. Maar hy lyk of hy oornag ’n honderd jaar ouer geword het. Donker sakke onder sy diepblou oë, verbluf.
Die dogter, Ellie, is in ’n los langmou-T-hemp wat myle te groot is vir haar. Beeslaar onthou hoe lig sy gister in sy arms was. Haar lang heuningblonde hare is ook effe nat, hang in aapstertjies oor twee knopperige skouers. Die hand waarmee sy ’n haarsliert delikaat agter haar oor indruk, is wit soos begrafnislelies. Die arm is naalddun, ’n porseleinpop. Daar’s ’n wit verband net-net sigbaar om haar linkerpols. Sy doen moeite om dit met die T-hemp se mou te verberg.
En waar sy die feetjie is, is haar broer, Dawid-Pieter, die onfraaie padda. Hy sit krom, roer onbelangstellend met sy lepel in ’n ongeëete bord graanvlokkies.
“Ek is bly om te sien jy het niks oorgekom nie,” sê Quebeka vir die meisie toe sy gaan sit. “En ek is baie jammer oor jou mamma. Ons gaan hard werk om die skuldige te vang. Sal jy my help?”
Die meisie antwoord nie. Sy skuif nader aan haar pa, bly vroetel met ’n ligpers selfoon in haar hande. Sy draai dit om en om, raak dan bewus van iedereen se oë op haar en vou die foon in albei hande toe. Dan sien sy die verband wat uitsteek onder die mou. Sy los die foon en trek die mou tot oor haar hand.
“Ellie is nog nie sterk genoeg hiervoor nie, kaptein,” sê Willem Bester namens haar.
Quebeka kyk nie eens na hom nie. Haar oë is op die kind.
“Die ding is, Ellie,” haar stem is sag, “hoe vinniger ons al die moontlike inligting bymekaar kan kry, hoe vinniger kry... ”
“Met respek, kaptein, maar my kliënt het mos al ’n verklaring afgelê. Gisteraand al.” Die prokureur se brilglase flits in die helder vertrek.
Quebeka gee hom ’n koninklike kyk. Die man sluk.
Sy draai terug na die meisie. “Ellie, toe jy gister van die skool af gekom het, het jy enigiets gesien... dalk iemand opgemerk? Of iets wat anders was?”
Stilte.
“Ellie?” Quebeka steek ’n hand uit na die meisie, wat verder wegkrimp in haar stoel.
Die pa se blik verhard: “Ons is gister... ons as gesin... Dis vir ons geweldig traumaties. Net om... net om daaroor te praat... ”
“Ek weet. Ek verstaan,” sê Quebeka.
“Ek weet nie of u regtig verstaan nie, kaptein. Ek weet nie of jy ’n gesin het nie, maar om... ” Sy stem breek af en hy haal diep asem. Daar’s ’n bewing in sy ken. Hy probeer weer: “Ons was gisteroggend hierdie tyd nog... Ons was sáám. ’n Gesín.”
Quebeka vang Beeslaar se oog, gee die leisels oor aan hom.
Du Toit se blik skuif na hom, takserend. Beeslaar kan die vraag in sy oë lees: En ek dag jy’s aan óns kant?
“Wie van julle het laaste kontak gehad met die oorledene?” vra Beeslaar.
“Watse vraag is dít?” Daar is skielik drif in Du Toit se stem. “Ons het mekaar die oggend laas gesien. Ek sou die kinders skool toe vat. Want dit was koelerig. Elmana het gesê nee, dan moet sy hulle weer gaan haal. Ons het dit bespreek. En toe’s die kinders weg op hul fietse. Ek is weg werk toe. Niemand het op sy horlosie sit en kyk wie gaan eerste of laaste weg nie!”
“Het sy afsprake vir die dag gehad? Weet u wat haar bewegings sou wees? Vriendinne dalk?”
Du Toit kyk vlugtig na die twee kinders, waaksaamheid op sy gesig. “Dit was... ’n gewone dag, sover ek weet. Sy is... Sy sou tuis wees. Ons huishulp is vir die week na haar mense in die platteland. ’n Begrafnis, dink ek. Sy’s van die Oos-Kaap. En... Elmana is baie... privaat. Sy... e... sou gewoon... tuis wees. Daar was niks.”
“Geen nutsmense, ’n tuinier. Vriendinne?”
“Sy... e... was baie besig. Ek dink sy het ’n Bybelstudiegroep gehad... ”
Die dogter frons. Liggies, maar haar oë bly neergeslaan. Beeslaar kan dit nie lees nie.
“... maar nie gister nie. Maar wat het dít nou te doen... ”
“U het nie dalk gebel nie, die oggend? U, of een van die kinders?”
“Man, nie een van ons het met Mana gepraat nie. Regtig! Kaptein Quebeka!” Hy wend hom tot haar, laat Beeslaar goed verstaan hy weet wie van hulle twee die broek dra.
“Het enigeen van u aan die oorledene geraak?” beur Beeslaar voort.
“Wát?”
“U