Onse Vaders. Karin Brynard
“Sy kan in elk geval niks onthou nie,” sê hy toe hulle uit is. “Sy’s op medikasie. Die dokter wou haar eintlik nie gisteraand uit die hospitaal ontslaan nie. Ons is almal maar baie bekommerd oor haar. En dieselfde geld vir my seun.” Hy frons vir Beeslaar: “En ek kan wragtag nie glo jy sit óns en terroriseer nie. Wat van... Terwyl die huisrowers... Hulle hol die blerrie wêreld vol! Régtig!”
Beeslaar sê niks, vou sy arms oor sy bors.
“Die kinders se skool kom smiddae halftwee uit,” hervat Du Toit. “Maar hulle het meestal naskoolse aktiwiteite. Gister was Ellie se klavierles. Sy was ’n minuut of wat vroeër tuis as Dawid-Pieter. Sy was dus eerste daar. Moes dit... daarop afgekom het.”
Beeslaar: “En waar was haar ma se liggaam toe sy haar sien?”
Die man staar na Beeslaar.
“Op die vloer of op die bank?”
“Net daar, man! My seun het my gebel. Ek het gesê hy moet die paniekalarm by die voordeur druk en buite wag; ek kom dadelik. Ek was naby genoeg, maar die middagverkeer... Ek het soos ’n maniak gejaag. Dit het my seker ’n goeie tien minute gevat van die Volkskombuis af. Dis aan die ander kant van die sakekern.” Hy skep asem, sy neusvleuels wat sper. “En toe ek hier aankom, was ADT al hier. Dis ons private sekuriteit se manne,” voeg hy by om Beeslaar se onthalwe. “En julle het minute later hier aangekom. En dis ál! Dink jy nou wragtag ek sou hiér gesit en blerrie brekfis eet het as ek méér geweet het? Regtig!”
Beeslaar staan op. “Meneer Du Toit, u het ons innige simpatie. Maar as daar enigiets is wat u byval, iets wat u onthou... Maak nie saak hoe onbenullig dit is nie, bel vir kaptein Quebeka.”
“Daar’s niks,” antwoord hy vererg. Frons dan: “Ek is onder verdenking?” Meer stelling as vraag. “Ek weet julle kyk altyd eerste na die man.” Daar’s ’n sweem van uitdaging in sy moeë blou oë. “Maar Wim... meneer Bester sal kan bevestig dat ek saam met hom en twee kliënte in ’n middagete was, gister.”
“So laat in die middag?”
“So laat, ja.”
“Het u gedrink?”
“Wat ís hierdie? Wat is éintlik jou posisie hier, kaptein Beeslaar? Werk jy saam met die dame, hier? Ek dag my ma sê jy’s ’n speurder uit die noorde van die land. En dat jy ons in jou privaat hoedanigheid sou bystaan.”
“’n Polisieman is nooit privaat nie, meneer Du Toit. Tot hy die dag sy kop neerlê,” sê Beeslaar met nadruk.
Du Toit leun ineens vorentoe, sy elmboë op die tafel, hande liggies inmekaargevleg. “Ons is ’n baie... ’n geweldig hegte gesin. My vrou... Mana was... Sy was uitstekend in alles wat sy aangepak het. By verre ’n beter ouer en versorger as ek. Ek kan my ou skoene agterna gooi. As vader dink ek dat ek my gesin... Ek was nie altyd dáár nie. My werk verg baie aandag.”
Beeslaar sug innerlik. As hy ’n sent gehad het vir elke keer dat hy al dié kakstorie moes aanhoor...
“Ek werk baie hard. En Elmana het my verskriklik goed ondersteun. Ons was ’n goeie span, elkeen wat sy bes doen op sy gebied. Haar... ” Sy ken bewe en Beeslaar kan sien hy byt hard op sy tande. Die sinikus in Beeslaar vermoed dis ’n bekende toespraak, word gereeld uitgeruk by goed soos herdenkings, verjaardae.
“Sy wás ook sterk,” sê Du Toit na ’n rukkie. “Sy het ons huishouding, die tuin, die kinders. My ma. Die sopkombuis.” Hy skud sy kop lig, oënskynlik self verbyster met die werklas van sy vrou. “So baie liefdadigheidsgoed. Ek wonder of hierdie regering van ons régtig ’n benul het van hoeveel miljoene rande daar jaarliks... ag, dáágliks, in hierdie land van ons vir minderbevoorregtes... Deur mense soos Elmana. Daar word so maklik vinger gewys na gegoede wit mense. Asof... ” Hy verloor stoom.
“Elmana was betrokke by die skool, op die skoolraad en die ouervereniging. Sy was op die beheerraad van my ma se ouetehuis én by ’n tehuis vir minder gegoede bejaardes in die bruin buurt. Sy het die dorp se sopkombuis bestuur, geld ingesamel vir... ” Sy stem gly en hy kyk weg, na buite, waar ’n rooivlerkspreeu uitbundig kerjakker in die voëlbad.
Daar’s ’n nattigheid by sy groot ronde uiloë en ’n geskopte-hond-uitdrukking oor sy gelaat. “Ek blameer myself,” sê hy. “Ek was nie daar nie.” ’n Traan rol oor sy wang, hang ’n oomblik aan sy ken. “Dis ’n man se eerste plig. Die allereerste. Hy moet sy gesin beskerm.”
Hoofstuk 17
17
Dis kort na tien toe Gerda se selfoon lui.
“Pa?”
Sy herken haar huisnommer. Sy hoor haar pa asemhaal, maar hy praat nie. Hy is deesdae ’n spook. Van iemand ánders. Praat nie meer nie, staar met leë dwaaloë. Die dokter meen dis tyd dat hy opgeneem word. Maar sy kan nie. Nie nou al nie.
“Hallo! Pa! Sit neer, Pa, en roep vir Becca.” Hy gee haar die piep as hy dit doen. Dis ’n nuwe ding, die gebellery. Dalk is daar ’n deel van sy brein wat nog nie toegespin is deur die alzheimers nie. Wat probeer kontak maak met haar.
Sy druk dood en beur orent, loop ’n ent weg van die ander vroue met wie sy die kantoor deel. Sy bel die huishulp, Rebecca, wat nie optel nie. Gefrustreer draai sy om en gaan terug na haar lessenaar, vryf oor haar buik. Versigtig oor ’n jeukkol. Dit word ’n brandjeuk. Sy vryf vinniger, vir die bloedsomloop. Haar buik staan soos ’n styfgepompte kangaroebal. Hierdie kleinding is gróót. Sy wat Gerda is, gaan soos ’n uitgesuigde grenadella lyk as die baba eers daar is.
“Hoe lank nog, Gerda?” Dis Jordaan, die skoolhoof.
“Week of wat,” antwoord sy en glimlag dapper.
“Gannit met jou pa vandag?” Hy kom staan voor haar lessenaar – gebruiklike grys pak, ligblou hemp met wit strepe en ’n maroen strikdas. Laasgenoemde ’n onverwagse uitspattigheid by ’n andersins vaal voorkoms. En persoonlikheid. Maar hy het ’n hart van goud en ’n passie vir die onderwys. Sy skool se waglyste is nie verniet so lank nie.
“Darem nog orraait,” sê sy. “Die nuwe medikasie lyk of dit hom bietjie rustiger hou.”
“Jy gaan jou hande vol hê, die komende maande. Jy moet sê as jy hulp nodig het, hoor?”
Sodra hy uit is, bel sy weer huis toe.
Die tuinman antwoord.
“What’s going on, Xolani? Where’s Rebecca?”
“She’s helping Oupa. He’s crying.”
“Did something happen?”
“No, mevrou. He’s outside by the front gate. And he’s crying!”
Daar’s paniek in sy stem. Dan snap sy – “cry” soos in “skree”. Haar bloed raak koud. Dis die siekte. Die dokters het gewaarsku. Hy kan begin hallusineer, selfs aggressief word. Tot onlangs het dit gelyk of hy die sagter pad van breinaftakeling sou vat. Dof word, ’n kers wat uitflonker. Maar hy’t al onverwags na haar geklap. Rebecca gestamp.
Die skreëry is ’n nuwe ding.
“Xolani, go fetch Stoffelina, the cat. Take it there. When he sees the cat, he calms down. Give him the cat and help Rebecca bring him inside. Tell Rebecca she must give him one of the blue pills. She knows which ones. And then she must call me. Try not to speak loudly. Be soft. Just be... ”
“I know, mevrou. I will help him. I know the pills.”
Gerda sit die foon neer. Pa moenie nou sukkel nie. Laat sy net eers die bevalling agter die rug kry. Sy sal genoeg tyd hê in haar kraamverlof.
“Alles reg, ngwanaka?”
Gerda kyk op na die vraagsteller. Alison Ntonyane, ’n gryskop Sotho-vroutjie met ’n voorliefde vir African Violets. Die hele kantoor se vensterbanke staan vol van die plantjies, wat sy al om die ander dag liefderik water gee uit ’n koperketeltjie. Sy het Gerda van die eerste dag onder haar vlerk