Sarah du Pisanie Omnibus 6. Sarah du Pisanie
Hy sien hoe sy die watent oopskuif en vir ’n oomblikkie in die helder maanskyn staan en diep teue van die koel aandlug inasem. Haar hare hang lank en los om haar skouers en deur die wit nagrokkie kan hy die vroulike rondings baie duidelik sien.
Iets sags en teers trek saam in Hermaans, maar dit slaan sommer oor in woede.
Die klein merrie! Om hom so te bedrieg! Wat gaan hy nou met haar maak? Omdraai sal hy waaragtig nie. Hulle is halfpad Otjimbingwe toe. Hy sal haar daar by die sendelingpaar aflaai, of sommer by die fort, dit is wat hy sal doen. Hy gee nie ’n flenter om wat die mense van hom gaan dink nie, hy het haar nie saamgenooi nie.
Hy sien hoe sy omdraai en hoe die donkerte van die watent haar insluk.
Die nag is vir hom lank en warm. Die groot bruin oë van Koos – hy wonder wat haar regte naam is – spook by hom. Hy sien in sy verbeelding die sagte vroulike liggaam in die dowwe lig van die maan en dit maak hom vaagweg onrustig, soos wanneer die tromme van Namas in die verte gehoor word, eentonig, onheilspellend!
“Komaan! Opstaan!” Hermaans se harde stem dreun deur die stil kamp.
Die Herero’s kom vaak aangeslenter. “Ai! Die maan skyn nog!”
“Komaan! Komaan! Julle word nie betaal om te lê en slaap tot die son uitkom nie.”
Die nag se slapeloosheid het Hermaans iesegrimmig en humeurig gemaak.
Elsa spring op en trek haastig aan. Sy hardloop na die vuurtjie wat al gesellig brand. Die groot pot word oor die vlammetjies gestoot sodat die vleis wat gisteraand oorgebly het, kan warm word. Die koffiewater kook en sy maak gou vir hulle koffie.
Hermaans help die Herero’s inspan en Elsa stap eers terug na haar wa om ’n bietjie daar reg te trek totdat Hermaans klaar is.
Ongemerk het die kosmakery op haar skouers geval. Hulle eet soggens ’n groot ontbyt omdat hulle nie weer kos maak voor die aand nie.
Sy hoor Hermaans se harde stem, los alles en drafstap terug vuur toe. Sy wag maar altyd soggens eers vir hom. Dit is soos sy grootgeword het – ’n mens eet saam!
Sy kom verbaas tot stilstand. Hermaans is besig om die ketel in die vuur leeg te maak en die laaste bietjie koffie val sissend in die warm kole. Die gegrom van die Herero’s se honde vertel dat hy klaar geëet het en die orige vleis vir hulle gegee het.
Hy kyk nie in haar rigting nie, maar gee die pot en die ketel vir een van die Herero’s om aan die wa te gaan hang.
Elsa draai verbaas om. Wat sou in hom gevaar het? Gisteraand was hy nog vriendelik en vol gesels. Hy weet tog sy wag altyd vir hom om te kom eet, sy eet nooit alleen nie. Hy is vanoggend egter in ’n vieslike bui en sy bly vredesonthalwe liewer stil en gaan klim in haar wa.
Die hongerpyne vreet aan haar. Sy het van die droëperskes geëet en selfs beskuit in die water gedruk, maar dit het aaklig gesmaak.
Die dag is vir haar oneindig lank. Sy sien Hermaans net van ver af en bly maar in die wa.
Hulle span gelukkig vroeg uit. Blykbaar is die volgende water so ver weg dat hulle dit nie voor donker sal haal nie. Sy talm onnodig lank in haar wa, maar toe die stilte oor die kamp daal, gaan maak sy solank vuur. Hermaans is nêrens te sien nie. Miskien het hy weer gaan jag.
In die wa waarin die kos gebêre word, kom sy op ’n halwe sak rys af. Die vleis prut reeds stadig in die driebeenpot en sodra dit lekker sag is, gaan sy van die rys in die vleissous gooi. Dit smaak heerlik saam met aartappels en uie, wat sommer in dieselfde pot gekook word.
Versigtig skuif sy die pot van die vlamme af en stoot net ’n paar kooltjies onder hom in. Die rys moet baie stadig kook sodat dit los kan uitdy.
Die son is besig om lang skaduwees oor die grasvlaktes te gooi en die heerlike vars reuk van die veld roep haar. Sy trek haar hoedjie dieper oor haar kop en stap al met die droë loop van die rivier langs.
Onder ’n groot boom wat lang skaduwees in die rivierbedding gooi, gaan sy sit. Haar gedagtes is ’n warboel van emosies. Die afgelope paar dae lewe sy van uur tot uur. Haar grootste taak is om Hermaans onder die indruk te hou dat sy ’n seun is.
Met ’n skok besef sy dat sy sowaar besig is om van haar oorspronklike probleem te vergeet. Die hongerpyne op haar maag laat haar egter van haar kos onthou en sy staan op en stap terug na die kamp.
Sy wonder darem wat het vanoggend met Hermaans aangegaan. Hy was nog nooit so nie! Hy het tog geweet sy het nog nie geëet nie.
So diep ingedagte is sy dat sy nie die slang voor haar sien nie. Eers toe die kop sissend bak trek hier voor haar, kom sy verskrik tot stilstand.
Lam geskrik staar sy na die aaklige dierasie met sy tongetjie wat in en uit beweeg. Die kop bewe en trek dan agtertoe. Elsa gil hoog en hard en druk haar gesig in haar hande.
’n Skoot klap oorverdowend digby haar en sy sien tussen haar vingers deur hoe die slang stadig opvou en krullend op die grond rondspartel.
Die lewe kom stadig in haar terug. Sy hardloop verskrik in die rigting van waar die skoot gekom het, net om haar vas te loop in Hermaans se groot liggaam.
Hy gryp wild na haar. Die vrees maak haar gedagteloos en sy klou vreesbevange aan hom vas, haar arms styf om die groot liggaam.
Hermaans kyk na die verskrikte mensie wat so styf aan hom vasklou en sy arms gaan beskermend om haar.
Sy huil hard en histeries en besef nie eens dat hy haar hoed van haar kop aftrek en die haarnaalde losmaak nie. Eers toe haar hare sag op haar skouers val, kyk sy verskrik op in die blougrys oë.
Sy staar geskok na hom, die slang en die skrik heeltemal vergete voor die nuwe dreigende gevaar.
Hy maak haar arms stadig om sy lyf los en kyk af in haar verwese gesig.
“Ek moes jou gelos het. Iemand wat ander mense bedrieg, is nie werd om gered te word nie.”
“Oom ... ek kan alles verduidelik.”
“Moenie vir my oom sê nie! Julle ... julle dink mos dat omdat julle van die Kaap af kom, julle ons arme eenvoudige Suidwesters kan gebruik en rondstoot soos dit julle pas. Lieg en bedrieg!”
“Asseblief ... ek het nie gelieg nie.”
“O, nie? Dan is jy seker ’n seun, nè?”
Hy gryp haar wild voor die bors en ruk haar hemp met een haal oop. Hy sien die wit opgebinde lyfie vir ’n breukdeel van ’n sekonde voordat sy wild haar hemp voor bymekaargryp.
“Dit ...” Sy staan verskrik agteruit. “Dit was al wat nie waar was nie. Ek ...”
“Wat is jou naam dan? Hè, ou Koos!”
“Elsa ... Elsa Fourie.”
“O! Jy is darem ’n Fourie.”
“Ek kan alles verduidelik, oom.” Hermaans staan dreigend nader en sy retireer ’n entjie. “E ... meneer Potgieter.”
“Ja, meneer vir jou, juffrou Fourie, of is dit dalk mevrou?”
“Ek is nie getroud nie.”
“Wel, praat! Wat wil jy hê? Wat kom soek jy hier? Hoekom het jy my bedrieg ... hoekom was jy nie eerlik nie?” Hermaans is nou buite homself van woede. “As julle dink ... jy en daardie skelm oom van jou, dat julle my gaan afpers, moet julle nog ’n keer dink. Hermaans Potgieter is nie onder ’n kalkoen uitgebroei nie. En as jy dink jy kom soek hier ’n man – wel, los my uit, ek sal nie met ’n tang aan so ... so ’n bedriegster raak nie.”
Elsa val hom in die rede, haar bloed self besig om stadig maar seker kookpunt te bereik. “Meneer Potgieter, ek dink dit sal beter wees as u my ’n kans gee om te verduidelik voordat u allerhande aantygings maak.”
Haar hemp se knope het Hermaans almal afgeruk en sy klou krampagtig aan die hemp voor haar bors.
“Verduidelik! Wat kan jy verduidelik? Nog meer leuens uitdink!”