Driveway Divatjie. Annalise Wiid
Ek vertel hom hoe ek toe sy klaar gesing het, vir haar gesê het: “Baie, baie dankie. Jy het my hart diep ontroer!” En hoe verbaas haar ogies toe geblink het.
Hy skryf terug: “How lovely is that: One little girl did something that touched your heart and in that moment stirred in you 25 or more years of faith and now is touching another soul in the USA. How could one small girl even fathom the impact of what the Lord could do by her singing a song to a passerby? All she could see, was how you smiled when she sang.
“Then I wonder how we could fathom the depths of what the Lord can do to this world through us. All we can see, is that one passerby. We don’t see what flashed in their heart when they were taken back to a moment in time when the Lord touched them many, many years ago and just now reminded them of that holy moment by what we did, gave, said or sang.
“I love you, dear. You are amazing. Keep blessing little girls in towel dresses and everybody else that you meet …”
Rakelings
RAKELINGS
Hy was ’n standbeeld aan die voet van die trap. Staatsteater, Pretoria. Kort voor drie op ’n Saterdagmiddag. Sy gesig uitdrukkingloos; sy hart elders. Ons stroom by hom verby – honderde haastige mense wat by die trap opbeur. Die skouspel gaan binne minute begin en ons wil voor die aanhef ons sit gemaklik kry.
Eers sien ek hom ook nie raak nie, maar dan val sy hemp my op. ’n Deftige, ryk pruimpers, met ’n swart mandarynkragie en ’n helderkeurige embleem op die roerlose, trotse bors. “I like your shirt,” sê ek skrams, sommerso in die verbygaan. “You look very smart!” Ons wissel ’n blitsige klein in-die-oë-kyk voordat ek verder trap-op gesleur word deur die stroom.
Amper bo, gryp een my skielik van agter af aan die arm. Dis my standbeeldmedemens. “Do you really like my shirt?” vra hy. “I’ll give you one after the show.”
Nou sit ek met dié teaterhemp en wonder: Hoekom? Hoekom het hy my nie maar net met ’n glimlag laat verbygaan nie? Hoekom so ver gaan om my ’n hemp present te gee? Want hy wou nie geld hê nie. O nee! Dit was ’n spontane geskenk vir ’n wildvreemde vrou wat hy bes moontlik nooit weer sal sien nie.
Kan dit wees dat hy so gewoond is aan ’n standbeeld wees – so gewoond aan onsigbaar, ontmens – dat hy lewe kry sodra hy raakgesien word, soos sprokiespeelgoed sodra middernag slaan?
Sy kom sit voor my. Bleek gesiggie. Swart, reguit hare wat sommer net hang. Dit is ná ’n optrede. Sy vra ek moet een van my boekmerke vir haar teken, asseblief. Die een met: “Hou jou kop hoog!” Ek skryf my naam met ’n Koki-pen agterop en vertel baie bondig vir haar die storie agter dié woorde: Van die jong man uit Bosnië wat met die oorlog van sy familie af weggeskeur is en hoe sy ma se laaste woorde aan hom – “hou jou kop hoog” – hom deur baie donker dieptes gedra het. Ek sien die herkenning, die vereenselwiging, die verlang, die wéét in haar hele lyf. Ek vat haar hand en sê: Miskien sê die Here vandag vir jou ook: “Hou jou kop hoog!” Ons kyk vir ’n sekond of twee dieper as net in mekaar se oë. Die volgende oomblik is sy weg. Ons kontak was vlugtig en verby. Nog ’n vrou uit die ry wagtendes kom sit voor my en vra: “Teken net gou vir my, asseblief?”
Hy staan agter my in die breekwarewinkel. Ek kom koop opskepbakke. Wik en weeg tussen twee verskillende wittes. Iemand sal my moet help kies. Ek trek sy aandag. Seker al naby 40, skat ek. Mooi mannetjie. Sagte bruin oë en ’n kuif wat astrant regop gejel is. Lagplooie om sy mond. Wat dink jy? vra ek en trek die grootste bak nader, moet ek hierdie een koop? “Ja,” sê hy met ’n laggie, “dis baie mooi.” En toe: “My naam is Willem Junior.” Sy hart is oop. Sy tong is traag. Hy het downsindroom. Die onverwagte stukkie saamwees met hom in die winkel gaan daarna ewe onverwags saam met my huis toe, leef nou in my kombuiskas, in die groot, wit opskepbak met die glasdeksel so deursigtig soos die kindman se opregtheid. Ek sal die kos wat ek daarin voorsit altyd met toewyding en liefde maak. Ter gedagtenis.
Snaaks dat so ’n terloopse aanraking met ’n naaste soms so by ’n mens kan bly. Dat so ’n amper-het-dit-nie-gebeur-nie-kennismaking so vormend, so verrykend kan wees. Dat iets so rakelings so diep kan slaan.
Geduldig, gedienstig ... se voet!
GEDULDIG, GEDIENSTIG ... SE VOET!
Ek staan en hop, hop, hop so op my hakke van haastigheid. Dit is hier by etenstyd rond op ’n Vrydag en ek moes net gou by die bank inhol om ’n dokument te kry. Maar van gou kan ek gerus vergeet. Die tou by navrae kronkel eindeloos deur die doolhof afsperrings en hy staan botdoodstil. Van die nege toonbanke is ook net vier beman, so hier gaan ons nog baie lank baie botstil staan. Hop, hop, hop. Makeer die pas. Ongeduldig!
“Die osse stap aan deur die stowwe,” sê sy skielik met ’n groot smile terwyl sy haar heeltemal omdraai na my toe. “Geduldig, gedienstig, gedwee,” lag ek terug. Haar hare is rooi gekleur. Haar gesig ’n uitnodiging. “Ek het op Graaff-Reinet grootgeword,” kondig sy aan nog voordat ek vra.
“Ons kan mos nie net hier staan nie. Dit is te ’n vreeslike verkwisting van kosbare leeftyd. Laat ons praat. Laat ons lag. Laat ons gedigte aanhaal en herkomste uitruil. As die krag afgaan, so what, kom ons gebruik die kerslig kreatief! Die lewe is te kort om op beswaardheid te vermors. Jy weet, my ma het twee credo’s gehad. Een daarvan was: Jy kan nie onder ’n hoenderstellasie loop sit en verwag om skoon te bly nie.”
Ek skater die hele bank vol! Die rooikopvrou spring so vinnig van topic na topic dat alles later kraaines in my kop. Van doerie tyd in haar kinderjare se geskinder as die dorpspruit skielik in die nag afkom en party manne aan die ander kant vaskeer, hoe die hele dorp dan gekwetter het oor wie watter kat waar geknyp het. “En ’n kind weet sulke goed. Mens moet hul waarnemingsvernuf nie onderskat nie. Ook nie vroue se intelligensie nie.” Tot by Abraham wat Isak moes offer. En wat dink ek daarvan en verstaan ons ooit ’n snars van wat die verhaal eintlik probeer sê?
“Jy weet,” sê sy, “mense gebruik mos lekker die Bybel nes dit hulle pas. ’n Man kan dit goed inspan as hy ’n vrou onderdanig wil hou. Wie was daai ou nou weer wat sy dogters aangebied het om die manne te paai? Lot? Ek wil hom darem ’n paar dinge loop vra. Geduldig, gedienstig, gedwee … se voet! Daar is ’n klomp goed wat ek wil vra as ek anderkant kom. Maar wat sal al die kennis my dan help? Dan is ek nie meer hier om dit toe te pas nie. Maar,” vervolg sy met ’n skalkse laggie, “watch my as ek weer verbykom!”
Sy was ’n onderwyseres. “Jong, ek kon ’n hele laerskool se dogtertjies stil kry met net een van my kyke. Nou kan ek nie eens meer ’n man en drie honde beheer nie. Ek het my touch verloor, dis duidelik. Ek is ’n Hugenoot-nasaat. Ella le Roux, née (lank uitgerekte neeeeee, soos in ’n doodsberig se née) du Toit. Vrydenkende, rebelserige bloed loop dubbeldik in ons are. Ja, ons het oorspronklik hiernatoe gekom oor ons nie saamgestem het nie. Ons is maar hollers van herkoms. Kyk nou net hoe vat ons alweer die pad Nieu-Seeland en Australië toe. Dit sit in ons gene. Ongeduldig, ongedienstig, ongedwee.
“My ma se ander credo was: Daar is iets goed in alles wat sleg is. As jy dit nie sommer met die eerste kyk kan sien nie, loop soek dit totdat jy dit kry. Dit is waar, weet jy? Kyk nou net hoe goed is hierdie waggery in vanmôre se banktou vir ons twee. Die osse staan saam in die stowwe. Geduldig, plesierig, tevree …”
Boetie se rosies
BOETIE