Moerbeibos. Dalene Matthee
om te kom skoor. “Ek het gesê Mister Barrington is besig.”
Ek het hom nie antwoord gegee nie. Mrs Barrington het van die hoenderkamp se kant af gekom, netjies en vriendelik soos altyd. “Middag, Silas,” het sy gegroet en gevra waar Mirjam is, waarom hulle haar die laaste tyd so min sien. Mrs Barrington het altyd met my Engels gepraat en ek met haar Hollands en ons het mekaar goed verstaan. Sy’t gesê Imar en Gabrielle het die hele Saterdag uitgekyk vir Mirjam in die hoop dat sy sou deurkom Poortland toe.
“Ek het Saterdag heining gepak, Mirjam moes help.”
“Het jy al ’n bietjie koffie gehad, Silas?”
“Ek wil nie koffie hê nie, Mrs Barrington, ek het gekom om met Mister Barrington oor ’n ernstige saak te praat.”
“Ek sal hom vir jou gaan roep.”
’n Goeie vrou. Hulle sê Barrington het op ’n dag op die skip geklim, haar in Engeland gaan uitsoek en van ’n klavier tot ’n stuk of nege wit bediendes saam teruggebring. Die klavier was nog daar op Poortland, maar die bediendes het almal lankal aangeloop.
Die lekkerste wat ek op Poortland gewerk het, was die tye wat die honourable Barrington in die Kaap by die Parlement was. Dan het ek en Mrs Barrington alleen oor Poortland gestaan en saam die werk bedink. Elke keer as Barrington teruggekom het, was die beeste vet, die hout opgesaag en verkoop, velle verkoop, kos in die grond, aartappels of uie geoes en die oorskot verkoop. Elke ding op sy plek. Die beste was die tyd toe John ook weg was. Hy vat mos toe die pad land-op om vir ’n paar maande te gaan diamante grou; sewe jaar het hy weggebly en toe met niks teruggekom nie behalwe ’n vreemde hovaardigheid.
“Oom Silas!” John het by die suurlemoenboom gestaan en van daar af begin skoor toe sy ma die huis in is. “In die vervolg wil ek hê oom moet Mister Barrington, sowel as Mrs Barrington, met groter respek aanspreek as wat oom se gewoonte is.”
Ek het die wind laat verbywaai en anderpad gekyk. Gelukkig het Barrington nie lank daarna nie uitgekom.
“Middag, Silas.”
“Middag, Mister Barrington. Ek het net kom sê lat Mister Barrington se Italiane aangekom het en lat hulle daar oorkant op die platrand uitgespan staat. Hulle weet skynlik nie dat dit Poortland toe is waarheen hulle moet kom nie.” Barrington het sy lyf regop getrek soos dit sy gewoonte was wanneer hy regmaak om vas te staan. “Mister kan sommer die slees wat hulle tot daar gebring het, huur om hulle nou weer tot hier te kry.”
“Ignore him, Sir,” het John van die suurlemoenboom af voorgestel.
“Dit sal nie nou help om die ding te wil ignore nie,” het ek gesê, “hulle het gekom en julle moet hulle laat haal.”
“Ek het niks met daardie Italiane te doen nie,” het Barrington botweg gesê. “Dit is mense wat deur die goewerment op goewermentsvoorwaardes laat kom is, nie op my voorwaardes nie.”
Ek dog ek slaan neer. “Waarheen swaai Mister Barrington nou?” vra ek. “Die goewerment mog hulle laat kom het, maar uit ’n vuur wat deur Mister Barrington en niemand anders nie aan die brand gesteek is.” Dit was die verkeerde ding om te sê, daar was nog altyd mense wat volgehou het dat dit Barrington se grasbrandery was wat die slag die hele wêreld afgebrand het. Groot stukke van die Bos en Poortland se opstal ook. Baie skade. “Wat weet die goewerment van sywurms af? Hoeveel keer het Mister Barrington nie met Mister Barrington se eie mond aan my gesê Mister Barrington het hiernatoe en soontoe geskryf om Italiane te kry vir die sywurmbesigheid nie? Hoeveel moerbeibome het my hande nie help plant sodat daar kos moes wees vir die wurms wanneer hulle aankom nie? Nou is hulle hier en Mister Barrington wil dit staan en afstry?”
“Just ignore him, Sir.”
“John Barrington,” het ek gesê en ek was kwaad, “ignore nog een keer tussenin en ek ignore vandag vir jou waar jy nie ge-ignore wil wees nie! Ek sal dorp toe loop en voor magistraat Jackson loop sweer wie se Italiane dit is, en dan sal ek hulle een vir een met pakkasie en al deur die kloof kom sleep tot hier.”
Barrington het nie geroer nie, toe hy praat het hy nie eers sy stem verhef nie. “Jy weet, Silas, ek het al dikwels vir jou gesê dat julle bosmense se onkunde en astrantheid nog julle ondergang gaan beteken en hier staan jy nou vandag as ’n goeie voorbeeld van my woorde.”
“Los die woorde, Mister Barrington, die sywurms staat oorkant op Gouna en hulle moet gehaal word.”
“Ek weet van die Italiane wat daar is, Silas, ek dink ek kan jou heelwat meer omtrent hulle vertel as wat jy vermoed ek kan. Miskien moet ek dit doen, miskien moet ek dit as my Christelike plig doen sodat jy tot kalmte kan kom en jou kop kan laat sak omdat jy vandag voor my deur, wat nog altyd vir jou en Mirjam oopgestaan het, kom rusie maak het.”
“Ek het nie kom rusie maak nie, ek het net kom sê Mister Barrington se Italiane het aangekom. Dis Mister Barrington wat wil staan en stry.”
“Ek is deeglik bewus van hulle aankoms. Hulle het reeds op 7 Mei aan boord van die Natal op Knysna aangekom. Ses gesinne uit die noorde van Italië.”
“Daar’s net so min ses gesinne. As daar ses gesinne is, het elke vrou twee mans,” het ek hom reguit gesê.
Barrington het onmiddellik geskerm: “Ek het hulle nie persoonlik getel nie. Ek weet wel dat hulle van Italië af Londen toe is, en van Londen af is hulle per trein na Plymouth. Op 1 April het hulle daarvandaan met die Anglian na die Kaap vertrek. Hulle het die aand van 26 April aangekom en ek verneem dat ’n sekere Mister Christie hulle vergesel.”
Moenie my vra waar Barrington aan alles gekom het nie, hy het dit soos ’n versie vir my gestaan en opsê. “Die Christie-kêrel is daar oorkant, ja,” sê ek vir hom. “Hy kom saam Poortland toe.”
“Ek gaan my geduld verloor, Silas.”
“Hierdie ding vra nie vir geduld nie, Mister Barrington, hierdie ding vra vir die waarheid.”
“Ek kan vir jou ’n kopie van ’n brief van Mister Burnett in Londen aan Mister Laing in die Kaap wys, waarin die goewerment meegedeel word dat die syboere deur hom, Burnett, persoonlik gekeur is, dat hulle uit so ’n goeie klas kom dat hy hulle nie eers aan die gebruiklike mediese ondersoek in Londen onderwerp het nie.”
“Mister Barrington gaat my nie vandag toegooi met klompe woorde nie, die mense sit daar oorkant en hulle moet hier kom!”
“In dieselfde brief versoek Mister Burnett die goewerment om toe te sien dat hulle goed ontvang word by hulle aankoms in die Kaap en dat daar na hulle omgesien moet word indien hulle vir een van die kusskepe moet wag om tot by Knysna te kom. Mý naam word nêrens in die brief genoem nie. Daarby was daar niemand in die Kaap om hulle te ontvang nie; hulle is onmiddellik na hulle aankoms oorgeplaas op die Natal, waar hulle meer as ’n week moes wag voordat die skip kon vertrek. Ek het maar eers van hulle aankoms verneem nadat hulle al in die tente op die dorp was. Klink dit vir jou na mý Italiane? Wat ek wel gedoen het, was om John na hulle te stuur met ’n aanbod van grond hier op Poortland vir ’n tydperk van ten minste drie jaar. Ek het selfs vir hulle ’n paar kokonne saamgestuur waaroor hulle baie verheug was. Hulle het John die versekering gegee dat dit van die mooiste kokonne is wat hulle nog gesien het.”
“Dis ’n lieg.” Ek het dit reguit gesê. “Ek glo niks wat John praat nie. Hoe kon hulle dit alles vir hom gestaat en sê het as hulle net hulle eie taal praat?”
“Oom vergeet van die tolk!” het John hom vinnig opgeruk en gesê.
“As die kokonne so wonderlik is, waarom het hulle dan nie agterna gekom nie?”
Barrington het self die antwoord gegee: “Omdat die goewerment hulle kroongrond aanbied. Mý voorstelle van slegs twee of drie gesinne was in elk geval verontagsaam; daar is hopeloos te veel uitgebring en verder het die Italiane self besluit om my aanbod te verwerp. Daarby is Mister White oor hulle aangestel en nie ek nie. Nou kan jy weer vir jouself vra wie se Italiane dit is.”
“Die Bybel sê die een wat die ding begin …”
“Oom Silas